بخشی از مقاله
پیکاسو و زندگی او
مقدمه
هنر اين سخنگوي روح انساني از بدو تولد انسان تا آخرين دم اسرار دروني و عواطف واحساسات ما را بيان مي كند . بشر از همان ابتداي خلقت در پي آفرينش وخلق زيبائي بوده چرا كه خداوند در قرآن كريم مي فرمايد: « از روح خود در انسان دميديم » و اين روح آفرينش وزيبا آفريني خداوند است كه در ضمير همه انسانها وجود داشته وانسان را از همان ابتداي كودكي به آفرينش زيبايي رهنمون مي سازد از آنجا كه خداوند انسانها را از يك جنس ولي متفاوت از هم آفريده اين حس زيبايي آفريني در برخي بيشتر ودر برخي كمتر، و گاهي به صورت موسيقي و شعر وگاهي به صورت نقاشي وتصوير بروزمي كند .
نقاشي يكي از اولين هنرهايي بود كه انسان به آن گرايش پيدا كرد . آنچه عوام از نقاشي مي دانيم كشيدن تصاويري است كه ديد انساني از مناظر دارد وهر چند اين تصوير واقعي تر وبه اصل نزديكتر باشد نقاش چيره دست تر و متبهر تر به نظر مي رسد . سالها تفكر مردم از نقاشي چنين بود شايد هنوز هم بسياري با اين فكر زندگي مي كنند اما در سال 1881 هنرمندي به دنيا آمد كه تمام بافته هاي ذهن انسانها ودنياي غرب را از نقاشي تغيير داد . او كه با نقاشي وهنر به دنيا آمد و پايه گذار بزرگترين انقلاب در عرصه هنر جهان شد كسي نبرد جز پابلو پيكاسو .
پيكاسو نمونه كامل وبارز يك انسان خلاق و نو آور بود . او شايد يكي از غير منتظره ترين وغير قابل پيش بيني ترين هنرمندان عرصه گيتي بود . او با عرضه كبويسم به دنياي نقاشي به حكومت سرد و طولاني رنسانس بر اين هنر پايان داد . رنسانسي كه نقاش ، محكوم و مجبور به كشيدن توهمات ديد انساني مي كرد و نقاش مانند دوربين عكاسي فقط به ثبت مناظر مانند آنچه مي ديد مي كرد . اما پيكاسو با نو آوري خود اين آزادي را به نقاشي داد تا مانند شاعر تر اوشات ذهن و روح خود را بر بوم طراحي كند واز آنچه خداوند در نها د او گذاشته واز عشقي كه در وجودش دارد با بيننده سخن بگويد اين بهترين وعاليترين مرحله پيشرفت در نقاشي از ابتداي خلقت اين هنر زيبا بود .
شايد هيچ هنرمندي به اندازه پيكاسو با اين همه رسانه متنوع كار نكرده باشد از نقاشي رنگ روغن گرفته تا طراحي ، مجسمه سازي ، گرافيك ، سراميك واز آنجا كار با ابزارهايي چون گرايش ، پاستل ، مداد رنگي و آفريدن ليتو گرافيها ، چوبكاري ها ، پيكره هايي از كچ و چوب ، ساختواره هايي از آهن و مفتول ، چوب يا ورقه هاي فلزي ، عكسها و طرحهايي براي لباس و پرده هاي پيش صحنه و پس صحنه تاتر و باله وسرانجام شعرونمايش نامه نويسي .
هيچ هنرمندي با اين همه سبك و شيوه گوناگون وگاه متضاد كا رنكرده است . از امپرسيونيسم مانه بزرگ تا اكسپرسيونيسم ون گوك ، از غرابت نمادين گوگن تا شاد گونگي امپرسيونيسي تولوز لوترك ، از منريسم الگور كوك وهنرمندان بادوك تا كلاسي سيم استادان قديم ، از سورژناليسم و كانتراكتيويسم وهنر سياه واره تاكوبيسم كه خود بنيان گزارش بود .
به تحقيق درباره هيچ هنرمندي ، دست كم در زمان حياتش به اندازه پابلو پيكاسو مقاله ، كتاب ، رساله ، تغيير نقد و ياد داشت نوشته نشده است . شمار كتابها و نوشتارهايي كه درباره پيكاسو انتشار يافته سر به صدها مي زند و سيل انتشار اين نوشته ها همچنان ادامه دارد .
اين رساله نيز تلاشي در جهت معرفي و آشنايي بيشتر با اين هنرمند بزرگ و نقد وبررسي آثارش مي باشد . نظر من در اين پايان نامه بيشتر بر بيوگرافي وزندگي نامه پيكاسو بوده ودر ادامه به بررسي دوره هاي نقاشي در كار او و سپس مراحل تكامل آثار وي پرداخته ام ودر نهايت مروري كوتاه بر كوبيسم وتجزيه و تحليل اين سبك كه پيكاسو بنيان گزار آن بود پرداختهام. اميد است با وجود ، كاستي ها و ايرادات موجود گاهي كوچك در جهت آشنايي خوانندگان عزيز با اين هنرمند ودوره زندگي و آثار او برداشته باشم .
الهه گنجي
فصل اول
بيوگرافي و زندگينامه پيكاسو
در ساعت نه وسي دقيقه ، شب بيست و پنجم اكتبر سال 1881 در خانه شماره سي و شش در ميدان مرسد ، در شهر مالاگا كودكي به دنيا آمد كه بعدها از بزرگترين هنرمندان تاريخ جهان شد . اين كودك را پابلوپيكاسو ناميدند . وي نخستين فرزند پدر ومادرش بود . پدرش خوزه روئيز بلاسكو از نسل كاستيلي هاي جديد بود . او استاد طراحي در مدرسه ايالتي حرفه و فن و معلم هنر در مدرسه سان تلمو در مالاگا بود . مادرش ماريا پيكاسو از نژاد اندلسي ها بود و خون عربي در
رگهاي خود داشت . آنها كودك را در كليساي مجاور منزلشان نامگذاري كردند واو را پابلو ، ديه گوما خوزي سافرانسيسكو، دپاال ، خوان ، نپرموسنو ، كريسپيانودلانستيسما ترينيداد ناميدند . اما پسر جوان چنانچه در ميان اسپانياييها رسم است هم نام پدر وهم نام مادر را پذيرفت وتابلوهاي خود روئيز پيكاسو ، وبعدها با اسم پيكاسو امضاء مي كرد . بسياري از نياكان وي هم از طرف پدري وهم از طرف مادري استعداد هنري داشتند . انگار تمام استعداد ومهارتهاي هنري خانواده ذخيره شده بود تا سرانجام پسردون خوزه بياني نيرومند ومتمركز را بدان بخشد . دون خوزه علاوه بر پابلو پيكاسو داراي دو فرزند ديگر نيز بود يكي لولا وديگري كونچيتا.
پيكاسو كودكي خود را بندري مديترانه اي مالاگا ، در شهري كه به آن شهر آفتاب سوزان وسايه هاي زمهرير معروف بود گذراند . وي از همان كودكي به دنيا آمده بود تا نقاشي كند درست مثل موتزارت كه براي موسيقي به دنيا آمده بود . او مستقيم به سمت هدف خود مي رفت حتي نقل است كه دركودكي كه هنوز بدرستي توان سخن گفتن نداشت كلمه ( پير ) رامرتب به زبان مي آورد اين كلمه در زبان اسپانيايي به معني قلمو مي باشد . او ابتدا به نقاشي از كبوترها و مگسها توجه مي كرد وكمتر به درس ومشق مي پرداخت وهمه چيز را با دقت وتوجه مي نگريست ونقاشي مي كرد .
در سال 1891 او به همراه خانواده اش به شهر كورونا مسافرت كرد . در كورونا آنها زندگي سختي را شروع كردند چرا كه پابلو وپدرش كه در مالاگا سرشناس بوده وهميشه به مسابقات گاوبازي مي رفتند در كورونانه دوستي داشتند . نه خبري از گاو وگاو بازي بود به همين دليل پدر كم كم افسرده و بيرمق شد ؛ طوري كه حتي نمي توانست تصوير كبوتري را در ذهن تصور كرده ونقاشي كند ، به همين دليل بعد از چند سال پابلو استعداد خود را بروز داد ونخستين پرده رنگ روغن خود را درنه سالگي ترسيم كرد ومهم آنكه اين يك تصوير از صحنه گاو بازي را نشان مي داد وبعد از آن
تشويقهاي والدينش او را به سمت نقاشي سوق داد . او تكاليف مدرسه را به زور انجام مي داد . بعد از آن در سال 1894 پدرش تخته رنگ وقلموهايش را به پابلو داد وفهميده بود كه بعد از پدر مسئوليت سنگيني را بر دوش دارد . در اين زمان او 14 سال داشت در ژوئيه 1895 آنها به مالاگا بازگشتند تا تعطيلات را در وطن بگذرانند . در پايان سپتامبر آنها به بارسلون رفتند . در آنجا دون
خوزه به معلمي هنر در مدرسه هنري « لالونخا » گماشته شد اما باز هم لذتي از كار نميبرد . تك چهره هايي كه پابلوي جوان از او كشيده تنها اين نكته را به وضوح نشان مي دهد كه اين مرد هيچ سرسازگاري با جهان ندارد .
پابلو براي ورود به لولانخابه رقابت پرداخت ، او تكليفي را كه براي امتحان ورودي بايد ظرف يك ماه انجام مي داد يك روزه تمام كرد وباعث شگفتي معلم ها شد . به اين ترتيب او در سال 1896 وارد مدرسه لولانخاشد . در تابلويي كه وي براي امتحان ورودي كشيد يك مرد برهنه ديده مي شد كه پابلو بدون آنكه هيچ تغييري در آن بدهد دقيقاً همان تصويري را كه ديده بود كشيد . در همان سالها پابلو تصوير آبرنگي از پدر را كشيد كه او را در حالي كه سرش را به دست را ستش تكيه داده بود نشان مي داد . همچنين تصوير ديگري در موزه شهر مالاگا وجود دارد كه با آبزنگ در 1895 توسط وي ترسيم شده در اين تصوير نيز نيم رخ از دون خوزه در حالي كه پتوئي به خود كشيده وشب كلاهي بر سر گذاشته ديده مي شود .
در همان سال پسر جوان با پاستل به نيم رخي از مادرش پرداخت كه مادر ، در آن بلوز سفيد پوشيده است و پدرش كار گاهي شامل يك اطاقي زير شيرواني در كوچه لاپلاتا براي پيكاسوي 15 ساله اجاره كرد .
تصوير علم ونيكوكاري در همين جا نقاشي شد واين عنوان را پدر بر روي تابلوي پابكو گذاشت . اين تصوير پزشك وراحبهاي را در كنار يك بيمار عليل نشان مي دهد . پابلو با اين تصوير نخستين شناسائي همگاني را بدست آورد ودر نمايشگاه هنرهاي زيباي مادريد در 1897 نشان شايسته اي دريافت كرد . درهمان سال درماه اكتبر او به تنهايي به مادريد مسافرت كرد . و چيزي نگذشت كه در آكادمي سلطنتي سن فرناندو پذيرفته شد . اما چيزي نگذشت كه از آكادمي و آموزشهاي
خشك و ملال آور آنجا خسته شد او بيشتر وقتها به موزه پراد و مي رفت او پس از چندي به علت بيماري به نزد خانواده بازگشت. او كه پيش از اين مزه آزادي را چشيده بود ، كوشش خانواده براي جا انداختن فكر ازدواج با دختر عمويي به سن وسال خود او بي ثمر ماند . پابلو چندان در بارسلون نماند وبه همراه بادوستش پالارس به ارتاد سن خوان در كاتولونيا رفت و بار ديگر سلامتي خود را باز يافت .
در آوريل سال 1898 پيكاسو به بارسلون بازگشت . در آنجا شور و شوق تاثيرهاي نو را جذب كرد و بعد در 15 سالگي به مطالعه بر روي سنتها و نقاشي هاي كشورهاي مختلف پرداخت پيكاسو هر سفارش را بي درنگ قبول مي كرد وتصوير گيري مجلات را به عهده داشت ونخستين طرحهايش در سال 1900 در نشريه Javentut به چاپ رسيد .
او در سال 1904 دوره آبي را به وجود آورد در اين سال به پاريس سفر كرد . بعد از سفر خود با سباستيان خونير هم سفر بود وهمين سفر به ماندگاري هميشگي پيكاسو در پاريس انجاميد .
پيكاسو در پاريس به كارگاهي در خيابان راوين يون كه بعداً به ميدان امل گودوشهرت يافت نقل امكان كرد اين كارگاه كه همه چيز آن زهوار دررفته ونخ نما بود ، قبلاً در اختيار پاكودوريو بود او در آن منزل با فرناند والويه آشنا شد كه بعدها از او در نقاشيهايش استفاده كرد و كارهاي خود را در نمايشگاهها به فروش مي رساند ، سپس با ماكس ژاكوب ، آشنا شد .
پيكاسو در دوره آبيش از گوگن تاثير گرفته و بعد از آثار گوگن در سالن پائيز وهمچنين كارهاي سزان در سال 1904 وكارهاي ماتيس ودرن بهره فراوان برده وشيوه نقاشي خود را اصلاح كرد .
پيكاسو در سال 1904 با تغييري در كارهاي خود مواجه شد كه بعد از آن در همين سال با پرده دوشيزگان آوينيون توسعه اي بيشتري به اين تغيير داد.
در اواخر 1906 وي پرده دوشيزگان آوينيون را كه از اهميت خاصي در آثار روي برخوردار است به تصوير كشيد . اهميت عمده اين اثر در انحراف وتفاوت كلي وشديد آن نسبت به نقاشي آن زمان است . پيكاسو با ساده سازيهاي خود وبا رفتار هاي كاملاً تازه اش بافضا كه بدون منطق پرسپكتيوي يا رنگي القاء مي شد حتي از سزان وگوگن هم فراتر رفت . در اينجا پيكاسو براي نخستين بار نمايش عيني را رها كرده وبه نمايش ذهني روي آورد . او در اين سالها با براك ، گوگن وماتيس آشنا شد براك وپيكاسو هم گام ودوش به دوش هم كار مي كردن ، ولي وقتي كه براك تابلوي دوشيزگان آوينيون را ديد روي خوشي نشان نداد ودر نقاشيهاي خود به مناظر رو كرد
وهمچنين به ساده كردن تصوير اجسام پرداخت به طور مثال : يكي از كارهاي او به نام « خانه ها در لوستاك » مي باشد ، كه در اين كارخانه ها از همه جزئيات حتي درها وپنجره ها پاك شده ، تنه درختان به شكل استوانه هاي ساده و شاخ وبرگها از سطوح بند وصافي تشكيل شده ودرجنب خانه ها سطوح خنثي ومحو هستند .
در سال 1908 ضيافت مشهور پيكاسو به افتخار دنيا بر پاشيد . در سال 1909 او به كارگاه جديدي نقل مكان كرد. در اين سال نخستين نمايشگاه او در آلمان درگالري تا ون ها ورز در شهرمونيخ برگزار شد .
درسال 1910 پيكاسو تك چهره هاي كوبستي كن وايلر اودوولار را نقاشي كرد . به گفته خود پيكاسو در زمينه كوبيسم مي گويد : كوبيسم همواره در درون مرزهاي نقاشي باقي مي ماند . طراحي با كمپوزسيون ورنگ در كوبيسم به همان معنا وشيوه اي دريافته شده اند كه در هر مكتب نقاشي ديگر آمده و كوبيسم يك نوع هنر انتقالي و آزموني است كه وقتي به بلوغ رسيد نتايج متفاوتي به بار آورد و كوبيسم نه يك بذر ونه يك جنين بلكه پيش از هر چيز هنري است كه بافرم سروكار دارد و همين كه فرم آفريده شد آنگاه ديگر هستي دارد و باسستي خود زندگي مي كند .
پيكاسو در 1909 و 1910 را با فرناند در اسپانيا گذراند .
در سال 1911 اولين نمايشگاه خود را در ايالت متحده آمريكا در گالري فتوسي سشن در نيويورك بر گذار كرد . او در سال 1912 با مارسل امبرت (كه بعدها به نام اوا معروف شد ) آشنا شد .آمبرت دوست فرناند وهم دم ماركوسيس مجسمه ساز بود . پيكاسو در همان نخستين نگاه به او دل باخت ودر موقعيتهاي مختلف با آوردن حروف نام اوا گنجاندن عبارت JoaimEva در تابلوهاي نقاشي خود را ابراز كرد .
( در سال 1912-1911 پيكاسو به همراه براك دو اثر را ابداع كرد واين تصاوير را هر كدام از پدرانشان به ارث برده بودند كه پدربراك از نقاشان تزئيني خانه ها بود واز اين روبراك كه نزد پدرفنون نقاشي به شيوه چشمفريب از روي سطوح مرمر ، چوب تراش خورده با پارچه آموخته بود اكنون از اين شيوه در كار خود فرا گرفته بود . پيكاسو از تقليد هاي نقاشي شده براك ميان برزد وطرز كاري را پيش گرفت كه از پدر خود فرا گرفته بود. دون خوزه اقدام موقتي بريده هاي كاغذ را روي يك پرده نقاشي در حال كار چسباند تا جلوه هاي تركيبات گوناگون رنگ وفرم را بيازمايد . پيكاسو نيز بريده ها را بر نمي داشت .
بلكه مي گذاشت تا به عنوان اجزاي لاينفك كار باقي بماند . بعد از آن به سرعت فكر استفاده از روزنامه كاغذ ديواري يا هر ماده حاضر و آماده كه مي توانست در خدمت هدف دو گانه تبديل شدن به جزيي از كمپوزسيون وافزودن واقعيت خاص خود به تصوير به كار آيد پيدا شد . در دوره رنسان نقاشان لعاب هايي را كه در سده هاي ميانه بر نقش برجسته هاي زراند ور كشيده مي شد ترك گفته وبر وحدت مواد در سراسر تصوير پاي فشرده بودند تكنيك جديد چسب وكاغذ ثابت كرد كه كشف مهمي است اين شكرد به پيكاسو مدد كرد تا با سرعت بسيار بيشتري كار كند ، گاه تكه هايي از كاغذهاي رنگي يا طرح دار به كارهايش مي چسباند وهر طور كه دلش ميخواست جاي آنها را عوض مي كرد در موضوع طبيعت بي جان صندلي حصيري در سالهاي 1912 – 1911 نخستين تصويري است كه پيكاسو اين شگرد تازه را در آن به كار گرفت . )
در سال 1913 جلوه هاي تك رنگ كوبيسم آغازين به كناري نهاده شد و رنگ وظيفه تازه اي بر عهده گرفت رنگ در مناطق تخت به طور يكنواخت پخش شده وبه روشني مشخص شده و ميدرخشيد ورابطه اي با امپرسيونيستي نداشت . در خلال سالهاي آغازين كوبيسم پيكاسو خود را يكسره وقف كشفياتي كرد كه به انتزاع انجاميد اما در 1915 از نوع طرحها ونقاشيهاي ابداع كرد كه در آنها بار ديگر استعداد خود را براي بازنهايي قرار دادي نشان داد . در همان زمان آهسته ، آهسته كوبيسم هواخواهاني پيدا كرد از جمله گريس كه او هم در زمينه نقاشي مهارت پيدا كرد و آثاري از خود به جا گذاشت ، كه او بي چون وچرا به جنبش كوبيستي پيوست ودر تكوين وسامان بخشي به كوبيسم تركيبي همراه با پيكاسو وبراك بود .
تابستان 1912 در زندگي پيكاسو به معني يك چرخشگاه بزرگ بود كه تغييرات مهمي را در زندگي وي وارد كرد او از كارگاهش در مونمارتر به كارگاه جديدي در مونپارناس نقل مكان كرد واز فرناند دو رشد وبه گفته خودش ( زيبائي فوق العاده فرناند من را به سوي او مي كشيد ، ولي رفتارش موجب بيزاريم مي شد ) . پيكاسو دلباخته مارسل اومبرت بود واين عشق را در دور تابلو در سال 1912 با قرار دادن كلمه JamEva ابراز كرده بود . در دوراني كه او با مارسل زندگي كرد مجموعه اي از تابلوهاي زيبا با كمپزيسيون هماهنگ خلق كرد كه همگي كلمات majolie ( خوشگل من ) را با خود دارند ونشانگر خوشبختي نقاش هستند .
پيكاسو ناگهان از زندگي آزاد و آسوده بوهمي وار احساس بيزاري كرد دلش هواي تنهايي كرده بود و مي خواست با زني كه دوست مي داشت خلوت كند دوستانش بسيار كم اورا مي ديدند . به همين دليل به آوينيون رفتند اما آنجا نيزراحت نبود اين شد كه به سوي سرت رفتند كه براك در آنجا نقاشي مي كرد . براك آرام وكم حرف بود . پيكاسو يك ماهي را آنجا ماند و آنگاه به سرك سور لدوز رفتند وتا اكتبر در آنجا ماندند . در بازگشت به پاريس به منزل جديدي رفتند . يكسال در آنجا ماندند
وتصاوير خاكي رنگي نقاشي كرد كه در آنها تكه پاره هايي از مواد به كار گرفت . بيشتر وقتها شن يا خاك اره را با رنگ در مي آميخت تا به يك بافت تجسمي خشن دست يابد ، او بعدها به فرم هاي خود استحكام بيشتري بخشيد . همچنين در طول اين مدت پيكاسو تجربه كسب مي كرد وبه جستجوي راههاي تازه وفرمهاي بياني نو بر مي آمد به همين دليل شيوه نقاشي وي در آن سالها بارها و بارها تغيير كرد .
تا اينجا شيوه هاي سبك مندانه پيكاسو توالي منطقي پيموده بود ومسير پيشرفت او روشن بود اما ناگهان كه تك چهره هاي رئاليستي از ماكس ژاكوب و آمبرو از دلار را در 1915 در ميانه آزمون گريهاي كوبيستي خود نقاشي كرد – آن هم درست اندكي پس از آن كه همان مضمون ها را به شيوه هندسي ناب كشيده بود حتي هواخواهان سينه چاك كوبيستي خود را نيز به وحشت انداخت.
او پس از نخستين نمايشگاههايش در آمريكا (نيويورك 1911 ) و انگلستان (لندن 1912) توجه همه را بر انگيخته بود در بهار 1914 پرده اكروبات بازيهاي اودر حراجگاه مشهور پاريس (هتل دروا) به مبلغ هنگفت 11500 فرانك به فروش رفت وبه اين ترتيب پيكاسو در 33 سالگي نقاشي مشهور پولساز بود . بسياري از نقاشان بعدها كوبيسم را كنار گذاشتند ، اما پيكاسو ، براك وگريس يا به كارگيري صورت تركيب كوبيسم را تكامل داده وبا بهره جويي دم افزون از رنگهاي روشن ومتنوع به جاي تك رنگهاي پيشين ، كوبيسم را وارد مرحله تازه اي كردند .
از سال 1913 دوره اي در زندگي پيكاسو آغاز شد كه دوره رنجهاي پيكاسو ناميده شد وبا مرگ پدرش در همان سال آغاز شد سپس در دوم اوت 1914 جنگ جهاني اول در گرفت وبا شروع جنگ حلقه بنيان گذاران كوبيسم متلاشي شد بسياري از دوستانش پراكنده شدند . از همه بدتر اينكه در زمستان 1915 اوا كه زن مورد علاقه پيكاسو بود وبه او عشق مي ورزيد به بستر بيماري افتاد و در گذشت وپيكاسو شايد به اين اميد كه جايي بيابد كه او را از خاطرات دردناكش برهاند ، آپارتمان
مونپارناس را كه با اوا شريك بود ترك گفت وبه خانه كوچكي در مو نروژ در سه مايلي جنوب پاريس نقل مكان كرد . در همان سالها پيكاسو كه تنها ودرمانده بود شبها به كافه هاي مونپارناس مي رفت ودر بازگشت تا ديروقت در خيابانها پرسه مي زد او در اين پرسه هاي شبانه با اريك ساتي آشنا شد . او آهنگساز بود وبراي گذران زندگي در يك كاباره پيانو مي زد پيكاسو آهنگها وروحيه ساتي را با خود هماهنگ مي ديد به همين ترتيب واز طريق ساتي او با ژان كوكتو آشنا شد او
جواني 27 ساله ، شوخ طبع ونكته بين بود وقريحه اي خاص براي نوشتن گفت وشنودهاي درخشان داشت وپيكاسو اورا نيز مانند ساتي هم ذوق وسليقه خود مي دانست . لوكتو چندي بعد پيكاسو را براي طراحي صحنه ولباسهاي باله نو برانگيخت تا با گروهش همكاري كند وبا اين كار بارديگر پيروان كوبيسم را بر آشفتند چرا كه كار كردن يك نقاش براي تاتر كاري ناشايست بود اما پيكاسو مثل هميشه وارسته از عقايد ديگران به طراحي نخستين پيش طرح آغا زكرد ودر فوريه 1917 همراه با كوكتو وساتي به رم رفت . در رم پيكاسو از طرفي به تحسين بازمانده بناهاي قديمي رم مي پرداخت وازطرفي جهان باله را پرجلوه وهيجان انگيز يافت وگذشته از دياگليف پويا وپر جنب وجوش وطراح رقص باله ، لئونيد مانيسن با ايگوراستراوينسكي آهنگساز نيز آشنا شد . او براي رهبري دو باله اي كه براساس موسيقي انقلابي خود او تنظيم شده بود در رم به سر مي برد . پيكاسو واستراوينسكي در رشته هنري خود انگيزه هاي نو ، پرجنب وجوش وزنده عصر خود را به نمايش ميگذاشتند . پيكاسو پس از گذشت يك تا دو سال وهمكاري با گروه باله واجراي نمايش جنجالي معركه براي اولين باربا الكا كوكلوا يكي از رقصنده هاي گروه آشنا شد اولگارقصنده خوبي نبود اما اصيل وتربيت يافته بود. او دختر يك ژنرال روسي ، زيبا ، بلند پرواز ، خوش فكر ، مبادي آداب وآشنا به سنتهاي زمانه بود .
در ژوئيه 1918 اولگا وپيكاسو ازدواج كردند . مراسم در كليسا انجام شد و دوستانش ماكس ژاكوب وگيوم اپو لينروژان كوكتر به عنوان شاهد در مراسم شركت كردند . همكاري پيكاسو با باله روسي تا 1924 به درازا كشيد اين همكاري وازدواج بااولگا شيوه زندگي اورا دگرگون كرد مرگ آپولينر دگرگوني را ژفتر كرد چرا كه فقدان آپولينر پيكاسو را از يكي از بهترين دوستي هايش محروم كرد از طرفي ژاكوب هم دست از يهوديت برداشت وبه خدمت صومعه پيوست براك هم با زخم بزرگي در سر ونابينائي موقتي از جنگ برگشته بود و پيكاسو را به علت وقت گذراني با تاتر واشرافيت ريشخند مي كرد . همه اينها باعث شد تا محفل قديمي آنها از هم بپاشند .
در 1920 پيش از همكاري با استراوينسكي در باله پولسينلا، پيكاسو سر خوشي از دينايي كه سرانجام روي صلح را ديده بود دست به نقاشي از عشق ديرينه خود دلقك ، وعشق تازه خود رقصنده زد . در همان سال كار او ثمره گردشهاي ژرف نگرانه در ويرانه هاي رم باستان را در سه سال قبل نشان داد . نئوكلاسيسمي آشكار و روشن از بسياري نقاشي هاي او از جمله زن نشسته (1920) .
در سال 1921 سبك كوبيستي پيكاسو با دو نقاشي بزرگ وهر دو نام سه موسيقي دان به اوج رسيد . هر دو اثر شش فوت بلندي دارند و پيكاسو در نهايت قدرت و چيره دستي هر دو اثر رادر طي تابستان با هم نقاشي كرد .
در فوريه 1921 پيكاسو واولگا صاحب پسري شدند كه نام او را پائو لو گذاشتند . پيكاسو با همه بچه ها مهربان بود او از اين رو تولد نخستين فرزندش او را بسيار شاد كرد . پيكاسو با بچه ها بازي مي كرد و ناگزير ، بچه به صورت مضموني دلخواه براي نقاشي وطراحي در آمد . پيكاسو پسرش را در حال غذا خوردن يا در آغوش مادرش ووقتي بزرگتر شد در هيات يك دلقك نشان مي دهد صفا و آرامش اين تصاوير تضاد جالب توجهي با تنهايي و نا اميدي مادرانه ودوره آبي و صورتي دارد .
در سراسر اين سالها پيكاسو تابستان را در كپ آنتيب (1923) ، ژو آن له پن (26-1924) ، كن (1927) ودينار (1928) گذراند . يك سلسله طبيعت بيجان عالي (ميزهايي انباشته از چيزهايي در برابر يك پنجره باز ) ، پرده هايي سرشار از شهر ديگري ، ظرافت وتكاپو آفريد كه صحنه آرايي براي باله مركور (1924) را نيز بايد بر آن افزود . پس از آن پيكاسو حال وهواهاي گوناگوني را از سر گذراند در تصاوير بزرگ در سال 1925 و 1924 به برخي از پيروزيهاي بزرگ خود دست يافت . در اين تصاوير شگردهاي كوبيستي به شيوه اي استادانه به كار گرفته نشده به طوري كه اشياء وسايه هايش در كومپوزسيون هاي هماهنگ بزرگ به هم گره خورده اند واز نظر رنگ وابداع شاعرانه
درخشانتر تصوير مشهور سه نوازنده كه تكه هاي هندسي آن ميتواند يكي از مشخص ترين آثار دوره كوبستي شمرده شود در سال 1921 به وجود آمد . بعد در سال 1923 به نظر رسيد كه پيكاسو ناگهان پيكره هاي دوره آبي خود را به ياد آورده در اين دوره دلقكهايي را نقاشي كرد كه به حالت نشسته كلاههايي پهن سه گوش بر سر داشتند .او استحاله هاي خشن اما منظم دوره كوبيستي را يكباره كنار گذاشت وبه جاي كمپوزيسيون هايي كه به دقت تمام با سطوح رنگين
ساخته مي شد و پيكاسو در همان زمان آن را به عنوان راه حلي مطمئن پيشنهاد كرده بود اكنون تصاويرش با طراحي فشرده وموجر شناخته مي شد ، او به ناگاه نقاشي تصاويري را آغاز كرد كه ياد آور حال وهواي نخستين سالهاي كار خود وشگرد هاي ناتوراليستي بود از ميان اين كارها دلباختگان (1923) نمونه خوبي است . پيكاسو در همان شيوه با تاكيد مشخص بر طراحي از روي
يك عكس تصوير پسرش پائولو را نقاشي كرد ، در اين تصوير رنگ فقط حكم تزئين را دارد اما تنها اندك زماني پيش از اين تصويرهايي چون قرائت (پاستل ) (1921) ، مادرو بچه (رنگ روغن) ، 1921 سه زن در چشمه ( رنگ روغن ) بهار (رنگ روغن) ودو زن در ساحل ( گواش روي چوب ) پيش طرح از پرده صحنه نمايش قطار آبي را كشيد . همه اين تصاوير به شيوه كلاسيك ودقيقاً در سازگاري با قواعد رنسانس تركيب بندي شده بودند .
در ژوئيه 1925 مجله لارو لوسيون سوررئاليست ( انقلاب سوررئاليستي ) به ويراستادي آندره برتون تصوير چند اثر از كارهاي پيكاسو را همراه با نقدي پر شور و حرارت به چاپ رساند يكي از اين تصاوير تابلوي سه رقصنده يكي از آخرين آثار پيكاسو در آن زمان بود . سه رقصنده سر مشق و تمريني به انديشه جوان سوررئاليسم عرضه كرد . در نقاشي هايي كه از سال 1929 به بعد انجام شد هيچ اثري از رويگرداني از خشونت شريرانه تصويرهاي سوررئاليستي خود به دست نمي دهد . شكلهاي در هم غريب كه در همان ساليان پديدار شد ورنگهاي درخشان و پرجلوه آنها نشانه تداوم آن تشنج و تداوم روحي است كه نخستين بار در سال 1927 خود را نشان داد .
زندگي با اولگاوپائولو از نظر رفاه مادي با كمتر مشكلي همراه بود . پيكاسو در كنار همسر خوشبوش خود چهره اي آشنا د رشبهاي اول نمايشگاهها ، او پراها ، تاترها و مجلسهاي رقص خيال انگيز و مجلل بود .
چنانكه پيش بيني مي شد تازه ترين كاوشگريهاي پيكاسو در فرم او را به زمينه مجسمه رهنمود مي كرد دردوره نخستين خيزش سبك كوبيسم پيكاسو بار ديگر دستي در مجسمه سازي آموزيده بود يكي از مجسمه هاي آن زمان يك سرديس زن برنزي (1909) بود كه در آن سطوح با شدت وحدت به برهاي كوچك شكسته وخورده شده بودند .
در زمستان 1931 چهره وطرح صورت هوس انگيز زن جوان ناشناسي ناگهان از پرده هاي نقاشي پيكاسو بر آورد . مدل جديد ونيز معشوقه او دختر آلماني 21 ساله اي به نام ماري ترزوالتر بود ، او به كلي با اولگا تفاوت داشت. ورود ماري ترز به صحنه الهام بخش يك رشته كامل از نقاشيهايي شد كه ماري ترز موضوع آن بود همه رنگ ، طرح ونقاشي در اين تابلو ها به ستايش بي پرده از موي بور ، پوست روشن واندازه درشت بدن ماري ترز ميپردازند. تابلوي مورد علاقه پيكاسو ، دختر در برابر آينه مي باشد ، كه سرشار از پيچيده گيهاي ظريف است . بالاخره او در سال 1935 با ماري ترز ازدواج كرده واز او صاحب دختري شد به نام مايا .
پيكاسو تابستان 1932 را در كارگاههاي قلعه بو آژلوكه اتاقهاي سقف بلند آن به صورت كارگاههاي مجسمه سازي در آمده بود سخت كار كرد وماري ترز را به همه سه بعدي تنومند وگوشت آلودش مجسم كرد . چند قالب گچي از بدن ، سر وسينه وسر به تنهايي گرفت – بسياري از سرها كارهاي حجيمي كه برخي از آنها شش فوت بلندي داشت – بعداً در برنز قالب ريزي شد . سرهاي بعدي با پيشاني پس نشسته با بيني بر آمده وگران كشيده با سادگي كمتر اجرا شدند وتا حدي دگر ديسه اند در برخي ا زسرها چشمها چنان بيرون زده اند كه گوئي بعداً به آنها اضافه شده اند در برخي ديگر چشمها چنان فرور رفته اند كه شكل شكاف مانند دارند . با اين همه بزرگترين
سريگانه عشق پيكاسو به مارترزيك رشته اچينگ به نام كارگاه مجسمه ساز پديدار شد.
سالها بود كه پيكاسو باولار قرار داد بسته بود كه براي او تصوير كتاب بكشد ، ولاراز مدتها پيش علاوه بر سوداگرانه آثار هنري به انتشار كتاب نيز مي پرداخت . در يك دوره ده ساله كه در سال 1937 پايان گرفت ،