بخشی از مقاله
چکیده
قدرت دولت درمنظر اسلام، اصالتی ذاتی نداش ته و به عنوان ابزاری درخدمت تحقق غایات الهی درخدمت به خلق خداست. غایات دولت اسالمی عالوه بر امور مادی، شامل امور معنوی نیز می گردد. دولت در اسالم هنگامی كارآمد است که در جهت تحقق حقوق طبیعی مردم باشد.
حقوق طبیعی از نظر اسلام حقوقی است که خداوند متعال به واس طه طبیعت - فطرت متعالی و غریزه - انسان برای انسان مقدر کرده است و لذا حقوق فطری که در متون دینی بیشتر به آن اشاره شده است مشمول حقوق طبیعی نیز می گردد. از این رو، یکی از حقوق فطری انسان، حق تربیت به معنای خاص آن یعنی تربیت معنوی و تکامل بوده و انسان به حکم فطرت خویش در پی تکامل و نیل به معبود اس ت و بدیهی است که این حق برای جوانان از اهمیت بیشتری برخوردار است. در اصل سوم قانون اساسی
جمهوری اسالمی ایران بر این نوع حق برای عامه مردم و جوانان تأکید شده است و از تعهدات دولت وصول همگان به این غایت است. مقاله حاضر با مبنا قرار دادن فرضیه اخیر درپی آن است که اثبات کند چون تربیت و تکامل معنوی جوانان یکی از مصادیق حقوق بشر است، دولت اسالمی موظف به تأمین این حق می باشد.
کلید واژه: غایات دولت،دولت اسالمی، حقوق طبیعی، حقوق فطری، حق تربیت جوانان
مقدمه
بی تردید نباید در بحث از حقوق جوانان آنان را بی تکلیف و تکلف صاحب حق شمرد. اما در برخی شرایط اقتضائات جوانی می تواند امتیازاتی برای آنان پدید آورد که عدم بهره مندی اجتماعی از آن برای حرکت صواب جامعه بحران زا خواهد بود. در این ارتباط طبیعی است که دولت در هر جامعه ای نقش نخست را دارد.ماهیت و کارکرد دولت از دیرباز محل بحث و نزاع فیلسوفان سیاسی بوده است و هرکدام از این اندیشمندان به فراخور آبشخور فکری خود درباره غایت دولت به سخن نشسته اند، مسلم آن است كه غایت دولت به مرور زمان گسترده شده و دولت ها با هر غایت و هدفی، خود را مقید به رعایت و تحقق حداقلی ازحقوق بنیادین یا طبیعی می دانند. اسالم نیز به واسطه جامعیت خود در پی تشکیل حکومت برای نیل به آرمان های خویش است.
نسبت بین غایت دولت و تربیت و تکامل شهروندان از دیرباز محل بحث و نزاع بوده و نظرات مختلفی پیرامون مسئولیت یا عدم مسئولیت دولت در قبال تربیت و تکامل شهروندان مطرح گشته است. کنکاش عمیق پیرامون این مسئله بستگی فراوانی به تعریف ما از مفهوم تربیت و تکامل و همچنین مفهوم دولت و میزان مسئولیت و غایت آن دارد. آنچه این مقاله در مقام بیان آن است، این است که دولت از دیدگاه اسالم هنگامی مشروع است که عالوه بر منشاء و مشروعیت الهی اش، معطوف به کارکرد و غایتی باشد.
غایت نهایی دولت اسلامی تضمین و رعایت حقوق بنیادین بشر است که خداوند این حقوق را به هر انسانی بما هو انسان عطا کرده است. حقوق بنیادین بشر از دیدگاه اسالم همان حقوق طبیعی با منشاءالهی است که اعم از فطرت و غریزه و طبایع است. تربیت و تکامل معنوی نیز حق طبیعی انسان است و دولت اسالمی دربرابر این حق خصوصا برای جوانان مسئولیت دارد. لذا سؤال مقاله این است که آیا تربیت و تکامل جوانان حقی برای آنان محسوب می شود و وظیفه دولت اسالمی در قبال این مسئله چیست؟
فرضیه متبوع مقاله این است که تربیت و تکامل یک حق بنیادین برای بشر است و این حق برای جوانان اهمیت بیش تری دارد و دولت وظیفه تضمین و رعایت حقوق بنیادین بشر از جمله حق تربیت و تکامل را دارد و بین مسلمان و غیرمسلمان در بهره مندی از این حق طبیعی تفاوتی نیست و تأمین این حق برای ابنای بشر،وظیفه دولت ها، خصوصا دولت اسالمی است.این مقاله ابتدا به بحث و بررسی پیرامون مفهوم دولت می پردازد وآن را تبیین می کند، پس از آن به طبقه بندی نظریات دولت بر حسب غایت و کارکرد خواهد پرداخت و تقسیم بندی بر این اساس ارایه خواهد داد. سپس به مفهوم دولت اسالمی و غایت و کارکرد آن پرداخته خواهد شد.
