بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش تعیین تاثیر سلامت روان و انگیزش پیشرفت تحصیلی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره ی متوسطه ی دوم شهرستان سیریک می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دوره ی متوسطه ی دوم شهرستان سیریک در سال تحصیلی 95-94 که تعدادشان 1174 نفر 478 - دختر و 696 پسر - می باشند.
حجم نمونه ی مورد پژوهش 291 نفر دانش آموز 140 - دختر و 151 پسر - می باشد که از مجموع 140 دانش آموز دختر، 40 نفر در رشته ریاضی فیزیک، 40 نفر در رشته تجربی، 40 نفر در رشته علوم انسانی و 20 نفر در رشته فنی و حرفه ای و کاردانش و از مجموع 151 دانش آموز پسر، 41 نفر در رشته ریاضی فیزیک، 40 نفر در رشته تجربی، 40 نفر در رشته علوم انسانی و 30 نفر در رشته فنی و حرفه ای و کاردانش مشغول به تحصیل می باشند، که با روش نمونه گیری طبقه ای بر اساس جدول مورگان انتخاب شده اند.
این بررسی به روش توصیفی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری صورت گرفته است. نتایج نشان داد که سلامت روان بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره ی متوسطه دوم شهرستان سیریک با میانجی گری انگیزش پیشرفت تحصیلی تأثیر معنی دار غیر مستقیم دارد.
.1 مقدمه
یکی از اهداف مدارس، ارتقای کیفیت آموزش و موفقیت تحصیلی دانش آموزان است. چرا که مردودی هزینه های مالی و معنوی زیادی را به آموزش و پرورش و خود آنان تحمیل می کند. بنابراین، تبیین عوامل مرتبط با موفقیت تحصیلی دانشجو یان مسأله پژوهشی قابل توجهی در عرصه پژوهش های مرتبط با آموزش است
از سوی دیگر بررسی موفقیت تحصیلی دانشجویان، یکی از راههای دستیابی به توسعه دانشگاهی و به عبارت دیگر بهبود مستمر کیفیت آموزشی است که در شناسایی برخی از تنگناها و نارسایی های نظام آموزشی و ارائ ه راه حل های علمی و صحیح به منظور برطرف ساختن آنها مؤثر است و می توان نتیجه گرفت که بررسی موفقیت تحصیلی در ارتقا ی کیفیت فعالیت های دانشگاهی نیز تأثیر دارد
موفقیت تحصیلی به جلوه ای از وضعیت تحصیلی دانش آموز یا دانشجو اشاره دارد که نشان دهنده نمره یک دوره، میانگین نمره ای برای مجموعه ای از دوره ها در یک درس یا میانگین نمرات در دوره های تحصیلی فرد باشد
تمام امیدها و آمال وآرزوهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جامعه به نوجوانان برمی گردد، آنها سرمایه های بالقوه جامعه هستند وسالیانه هزینه های انسانی و مادی فراوانی صرف تعلیم و تربیت آنها می شود. اگرآنها در وضعیتی قرار گیرند که از سلامت روانی و جسمی برخوردار باشند و از فرآیند تعلیم و تربیت بهره ی کافی ببرند، به بزرگسالانی سالم، متخصص ومتعهد تبدیل می شوندوتمامی ابعاد جامعه از وجود آنها بهره مند می شود.اگر این شرایط فراهم نشود، هیچ یک از آرزوها وآمال اشاره شده به واقعیت نمی پیوندد
بنابراین پرداختن به سلامت روانی دانش آموزان و نوجوانان یکی از محورهای مهم وپایه برای بهداشت و سلامت روانی جامعه است. مطالعات نشان می دهد که اگر دانش آموز مشکلات و تضادهای روانی داشته باشد، قدرت سازگاری با محیط مدرسه، معلمان، دوستان، خانواده و جامعه را نخواهد داشت و مشکلات او روز به روز گسترده تر می شود
شواهد موجود و یافته های مطالعات انجام شده نشان می دهد که شیوع و فراوانی مسائل و مشکلات روانشناختی به خصوص در بین نوجوانان در حال گسترش است - راتر و اسمیت1، . - 1995 در حالی که در گزارش سازمان بهداشت جهانی - 2005 - 2 از وضعیت سلا مت روانی جامعه ایران، میزان شیوع اختلالات روانی برابر با 21/9 درصد عنوان شده است. در آخرین بررسی شیوع بیماری های روانی در سالهای 89 و 90 شیوع اختلالهای روانی در ایران 23/6 درصد گزارش شده است.
عملکرد تحصیلی و عوامل مرتبط با آن سال هاست که مورد توجه متخصصان آموزش وپرورش است. تاکید بر نقش فراگیران در فرآیند یاددهی - یادگیری و تاکید بر تربیت یادگیرندگانی که احساس خودباوری و ارزش داشته و نوآور و خلاق باشند، از جمله مسائل مهمی می باشد که می تواند به عملکرد مناسب و مطلوب کمک کند
پیش بینی عملکرد تحصیلی و کشف عواملی که به موفقیت تحصیلی وپایداری آن در دانش آموزان مربوط است، موضوعاتی هستند که بیشترین اهمیت را در آموزش پرورش دارند. عملکرد تحصیلی پیش بینی کننده عملکرد فرد در دیگر سطوح آموزشی و یا پیامد ها و عملکرد شغلی در دوره های مختلف است
پیشرفت تحصیلی یادگیرنگان یکی از مهم ترین ملاک های ارزیابی عملکردمعلمان محسوب می شود برای دانش آموزان نیز معدل تحصیلی معرف توانایی های عملی آنها برای وروود به دنیای کار و اشتغال و مقاطع تحصیلی بالاتر است؛ بنابراین نظریه پردازان تربیتی بسیاری از پژوهش های خود را بر شناخت عوامل موثر بر پیشرفت تمرکز کرده اند. پیشرفت تحصیلی در طی حدود یک قرن گذشته یکی از مسائل مهم در روانشناسی و علوم وابسته بوده است
مساله ی موفقیت یا عدم موفقیت در امر تحصیل از مهم ترین دغدغه های هر نظام آموزشی در تمام جوامع مختلف است. موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان هر جامعه نشان دهنده نظام آموزشی در زمینه ی هدف یابی و توجه به رفع نیاز های فردی است. بنابراین نظام آموزشی را زمانی می توان موفق دانست که پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در مقاطع مختلف بیشترین و بالاترین رقم را داشته باشد
نظامی - 1386 - نشان داد که سلامت روان و شیوه ی مقابله ی مساله مدار رابطه ی معنی داری دارند و آموزش کنترل و مقابله با استرس، نمرات افراد را در افسردگی، اضطراب بیماری عمومی و اختلال کارکرد اجتماعی به طور معنی داری کاهش می دهد .از جمله تحقیقاتی که در زمینه ی نقش سلامت روان بر عملکرد تحصیلی دانشجویان با میانجی گری انگیزش پیشرفت انجام شده پژوهشی است که توسط سید محمد میرکمالی، خباره، فراری فرهادی و امجد - 1394 - صورت گرفته است و در آن از پرسشنامه های سلامت روان و انگیزش پیشرفت تحصیلی برای داده ها استفاده شده و در نهایت نتایج نشان داد که سلامت روان با میانجی گری انگیزش پیشرفت تحصیلی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان تاثیر داشته است.
عباس حبیب زاده - 1393 - در پژوهشی با بررسی سلامت روانی دانش آموزان دختر دبیرستانی شهرستان قم به این نتیجه رسیدند که دختران دبیرستانی شهرستان قم در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و شایسته است تلاش بیشتری برای تأمین بهداشت وسلامت روانی آنها صورت پذیرد.
عسکری زاده ماهانی، سلیمانی، ظفرنیا و میری - 1394 - در پژوهشی تحت عنوان ارتباط خودکارآمدی با سلامت روانی وپیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری بم به بررسی موضوع تحقیق پرداخته اند نتایج این تحقیق با توجه به یافته ها نشان می دهد که دانشجویان از سلامت روانی مطلوبی برخوردار نبودندو انجام مداخله برای ارتقای سلامت روان و پیشرفت تحصیلی مطلوبی برخوردار نبودند و انجام مداخله برای ارتقای سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانشجویان مورد بررسی بر اساس تئوری خودکارآمدی ضروری بنظر می رسد .پرویز راد، یزدانی ، چراتی و همکاران - 1392 - در پژوهشی تحت عنوان ارتباط سلامت روان با پیشرفت تحصیلی و متغیرهای دموگرافیک دانشجویان علوم پزشکی به تحقیق پرداختند. نتایج تحقیق نشان می دهد که پژوهش حاضر از جمله همبستگی متقابل بین سلامت روانی در دانشجویان، توجه جدی با این موضوع جهت حل مشکلات بهداشت روانی دانشجویان وفعال سازی مراکز مشاوره ی دانشجویی امری ضروری است. لذا کمک مشاورین و اساتید و متخصصین، انجام برنامه ریزی جامعه و مداخله در امر ارتقا سلامت روان جهت پیشگیری و درمان اختلالات روانشناختی برای پیشرفت تحصیلی دانشجویان مؤثر خواهد بود.
یوسفی، جدیدی و شیربیگی - 1391 - با بررسی بهداشت روانی در بین دانشجویان با عنوان پیش بینی کننده ی عملکرد تحصیلی مشخص کردند که سلامت روان پیش بینی کننده ی معنی داری برای متغیر های بررسی شده در تحقیق ذکر شده است.در پژوهشی با عنوان بررسی مقایسه ای پیشرفت تحصیلی وانگیزه ی پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان ابتدایی مدارس عادی و هوشمند شهر تریز که توسط نرگس دلیر و سید داود حسینی نسب - - 1394 انجام شد. نتایج نشان داد که بین دانش آموزان مدارس عادی و هوشمند در پیشرفت تحصیلی و انگیزش پیشرفت و مؤلفه های آن تفاوت وجود دارد. به عبارتی دانش آموزان مدارس هوشمند از پیشرفت تحصیلی و انگیزش پیشرفت بالاتری برخوردارند.
برزگر و خدیجه علی آبادی - 1392 - طبق مطالعات خود در بررسی تأثیر مدل گانیه وبریگز بر یادگیری ویادداری و انگیزش پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی به این نتیجه رسیدند که، به کارگیری الگوی گانیه در طراحی آموزشی درس علوم تجربی در مقایسه با شیوه ی موسوم باعث افزایش یادگیری ویادداری می شود؛ اما از نظر انگیزش پیشرفت بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود ندارد.
پرآلتا، رمیرز، روبلز و همکاران - 2009 - 1، در مطالعه ای علامت شناسی حا لت روانی طبیعی افراد سالمی را که در معرض استرس بالا قرار گرفته بودند، بررسی کرده و برنامه های مدیریت استرس را برای این افراد اثربخش توصیف نموده اند، ولی تحقیقات آن ها نشان نداد که آیا این نوع درمان بر نشانه شناسی جسمانی افراد سالم تأثیر داشته است یا نه؟
برو سارد - 2002 - 2 در پژوهشی بر روی 263 دانش آموز دبیرستانی به این نتیجه رسید که بین انگیزش درونی و پیشرفت تحصیلی آنان ارتباط مثبت و معنی داری وجود دارد.در پژوهشی پوردای و هاتی - 1996 - 3 مشخص گردید که دانشآموزان دبیرستانی که دارای عملکرد تحصیلی بالاتری هستند نمرات بهتری در استفاده از راهبردهای خودتنظیمی در مقایسه با دانشآموزان دارای عملکرد پایین کسب میکنند.
پونام دو - 1997 - 4 در تحقیقی گزارش داد که از جمله روشهای برای افزایش انگیزش درونی دانشآموزان عبارت است از درگیری دانشآموز در فرایند یادگیری، احساس مسئولیت به طور شایسته، دادن پاداش و جایزه، بهبود یادگیری و ارائه فعالیتهای چالش انگیز و برانگیزاننده.
چانگ - 1991 - 5 پژوهشی تحت عنوان ارتباط عملکرد تحصیلی دانشجویان و سبکشناسی، فراشناختی، انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی انجام داده است. نتایج بدست آمده نشان داد بین مولفههای انگیزشی - خودکارآمدی و ارزشهای درونی - و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و عملکرد تحصیلی همبستگی معنی داری وجود دارد.
چو - 2010 - 6 در پژوهشی بیان داشت که میزان پیشرفت تحصیلی با هوش دانش آموزان در رابطه است به گونه ای که هر چه میزان هوش در دانش آموزان بیشتر باشد به نوبه ی خود میتوان انتظار عمکرد تحصیلی بهتر و پیشرفت بیشتری را داشت. و میزان عملکرد تحصیلی در بین دانش آموزان تیزهوش در مقایسه با دانش آموزان عادی بیشتر است.
گولدبرگ و کرنل - 1982 - 7 در تحقیقی با اثر انگیزش درونی و مفهوم خود بر ملکرد تحصیلی دانش آموزان پایه اول و سوم نشان دادند که انگیزش درونی در وحله اول بر عملکرد تحصیلی تاثیر دارد.پتری - 1966 - 8 نشان داد که انگیزه ی بالای پیشرفت با تمایل به دستیابی به علل موفقیت و اسناد توانایی به خود انگیزه پایین پیشرفت با اسناد عدم موفقیت به تکلیف یا شانس وتوانایی به خود همراه داشته است.
