بخشی از مقاله
چکیده
مقاله حاضر با هدف بررسی رابطه میزان آشنایی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر آمل انجام شد. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه دوم در سال تحصیلی 1393-94 به تعداد 5600 نفر بود. طبق جدول کرجسی و مورگان، تعداد 361 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. ابزار اندازه گیری داده ها شامل پرسشنامه فناوری اطلاعات بود. روش تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام شد. نتایج نشان داد که بین میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات و استفاده از آن با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان همبستگی معنی دار وجود دارد. متغییرآشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات سهم بیشتر و نقش موثرتری نسبت به استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در توضیح و تبیین پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد.
کلید واژه: فناوری اطلاعات و ارتباطات، پیشرفت تحصیلی.
-1 مقدمه
امروزه با در اختیار داشتن فناوری اطلاعاتی و ارتباطی مختلف و پیشرفته، امکان برقراری سریع ارتباط و تبادل سریع اطلاعات بیش از پیش میسرگردیده است. افراد در هرکجا که باشند میتوانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خودرا در هر زمینهای دریافت میکنند. اما بی شک بیشترین تاثیر پدید آمدن فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی بر محیطهای آموزشی بوده است. کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش سبب شده است تا محیط آموزشی به سوی مجازی شدن سوق پیدا کند. این امر سبب میشود تا ارتباطات میان افراد به منظور آموزش و گسترش دانش به گونهای فزاینده از طریق رایانه امکان پذیر میشود.
فناوری اطلاعات و ارتباطات در چگونگی این که مردم بتوانند نزدیکی را از لحاظ مکانی، حقیقی و ارتباط تجربه نمایند، انقلابی به پا کرده است. این فناوری ها دسترسی ارزان به هر چیز و هرکس را در جهان ممکن ساخته اند. این فناوری ها،عیناً تعامل چهره به چهره را در فضای سایبری بازسازی می کنند و امکان مشارکت در انواع متعدد ارتباطات اجتماعی را میسر می سازند. با وجود کاربردهای بسیاری که فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد، موضوعی که امروزه زیاد به آن پرداخته می شود این است که ارتباطات فیزیکی واقعی به نفع ارتباط های آنلاین در حال کاهش هستند. در نتیجه، این امر به روابط اجتماعی بیشتر اما ضعیف تر منجر می شود. تحقیقات پیشین در زمینه فناوری های ارتباطی به نتایج ناهمخوان و متناقضی در خصوص اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رفتار انسان و ارتباطات اجتماعی دست یافته اند.
بدون شک پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات تاثیر زیادی در فرهنگ و جوامع بشری گذاشته است، به طوری که عده ای، فناوری اطلاعات را مهم ترین عامل در پیشرفت های قرن اخیر بیان کرده اند. امروزه، تکنولوژی اطلاعات، خمیرمایه توسعه انسانی در سازمان و جامعه است. تکنولوژی اطلاعات به عنوان مجموعه افکار تولید شده که به وسیله مکانیسم های سخت افزاری در اختیار افرادو سازمان ها قرار می گیرد نقش عمده ای را در توسعه منابع انسانی ایفا می کند. استفاده از رایانه و فناوری اطلاعات برخی تغییرات را در سازمان ها ایجاد کرده است. این تغییرات در حوزه هایی مثل ساختار، اقتدار، قدرت، محتوای شغل، نظارت و شغل مدیران دیده می شود. آنچه به عصر ما ظاهری متفاوت با بقیه اعصار بخشیده تکنولوژی است؛ اگر درک صحیح و شناخت کامل از آن نداشته باشیم در عرصه های مختلف زندگی با مشکل مواجه می شویم - شاعیدی، . - 1390
به کارگیری فناوری در یاددهی- یادگیری میتواند در زمینههایی مانند آموزش مهارتهای پایه »آموزش مهارتهای پیشرفته« و »ارزیابی آموخته ها« اثر بگذارد و میزان کمی وکیفی یادگیری را بهبود خواهد بخشید و تبادل اطلاعات و ارتباطات وکسب مهارتها به کمک تکنولوژی حاصل میگردد و از آن می توان در آینده در انتقال دانش و اطلاعات و کسب مهارت برای دانش آموزان بهره برد.فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از موضوعات بحث انگیز در دنیای امروز است که بسیاری از جوانب زندگی از جمله نظام های آموزشی را در برگرفته است. درواقع نظام آموزشی هر کشور جهت همگام شدن با توسعه جهانی و رو به پیشرفت، باید بتواند علاوه برهماهنگ کردن خود با تحولات جامعه امروزی، چشم اندازها و تغییرات آینده را پیش بینی و آنها را در جهت ایجاد تحولات مطلوب در آینده هدایت کند.
فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدت زمان کوتاهی که از پیدایش آن میگذرد توانسته است تغییرات فراوانی را در نحوه زندگی بشر به وجود آورد. یکی از زمینههایی که سهم عمدهای از این تغییرات را به خود اختصاص داده است، یادگیری است. نقش فناوری-های اطلاعاتی و ارتباطی در چرخه یادگیری بسیار اهمیت دارد. در یادگیری به شیوه سنتی، فرد مجبور است که به طورمداوم بخواند و بنویسد و ارتباط تقریباً یک طرفه بود. اما با کارگیری فناوری اطلاعاتی و ارتباطی در یادگیری، فرد علاوه براین مهارتهای پایه نیازمند داشتن مهارت در استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی میباشد. یادگیریهای مبتنی بر فناوریهای نوین اطلاعاتی، با ایجاد تغییرات بنیادین در مفاهیم آموزش سنتی، توانسته است بسیاری از ناکارآمدیهای نظامهای آموزشی را رفع کرده و دگرگونیهایاساسی را درآموزش به وجود آورد.
با استفاده از دنیای مجازی در یادگیری، میتوان به روشهای نوین و کارامدی از یادگیری دست یافت. علت کاربرد فناوری اطلاعاتی و ارتباطی در یادگیری، آموزش بهتر و سریعتر میباشد. کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش، نوع جدیدی از یادگیری را به وجود آورد، به طوری که یادگیری تنها به صورت حضوری انجام نمیشود. زیاد ضرورتی ندارد که یادگیری حضوری و رودررو باشد و انتظار میرود که یادگیری در محیطهایی غیر از کلاس امکان پذیر باشد، به نحوی که بتوان اطلاعات را به راحتی با سایر یادگیرندگان به اشتراک گذاشت. این تحول سبب تغییر نقش معلم و نیز نقش کتابخانهها شده است. به این ترتیب، نوع جدید یادگیری، یادگیری الکترونیکی1نام گرفت.
یکی از دستاوردهای مهم فناوری اطلاعات تأثیر و کاربرد کامپیوتر و اینترنت در آموزش کلاسهای درسی، آموزشهای مجازی و آموزش از راه دور است. این فناوریها فرصتهای آموزشی را برای هر کس در هر کجا و هر زمان مهیا میکنند در حالیکه نظامهای عادی و سنتی از این امکان بی بهرهاند. در کلاسهای مبتنی بر فناوری اطلاعات، دانشآموزان به علت انگیزه، علاقه، جذابیت کار با کامپیوتر و رسانههای چند بعدی به خصوص فناوری مجازی تدریس دروس عملکرد و تلاش بیشتری از خود نشان میدهند.نتایج پژوهش"فناوری طلاعات و ارتباطات وتنوع در نگرش دانش آموزان نسبت به ابتکارهای مدارس هوشمند" نشان میدهد که نگرش دانش آموزان نسبت به تغییرات کنونی در مدارس هوشمند بسیار مثبت است. آنان خواستار استفاده از فناوری در فرایند یادگیری خود هستند، بسیاری از دانش آموزان هفتگی یا ماهانه - 61% - از رایانه استفاده میکنند و - 12% - آنها کسانی هستند که به طور روزانه از کامپیوتر استفاده میکنند.
بسیاری از شرکت کنندگان %88 - معلمان و% 87 دانش آموزان - معتقدند که این ابتکار یعنی فناوری اطلاعات و ارتباطات برای آنها فرصتی را فراهم کرده که نحوه استفاده از کامپیوتر را یاد بگیرند. کاربرد وسیع فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس وضعیت اجتماعی خوبی را در مدارس منعکس میکند و یک مدرسه هوشمند رابطه بین یک مزیت شمرده می-شود.فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک رویکرد نوین ، در نقش مکمل نظام آموزشی ، بهبود کیفیت تدریس ، تنوع بخشیدن به شیوه های تدریس ، فراهم ساختن آموزش مستمر وخودکار، کوتاه نمودن زمان آموزش ، کوتاه کردن دوره تحصیل، توجه به استعدادهای فردی ، انفرادی کردن آموزش و مقابله با مشکلات آموزش جمعی عمل می کند. - ملکی، 1388 ،ص. - 1 به کارگیری فناوری در یاد دهی- یادگیری میتواند در زمینههایی مانند آموزش مهارتهای پایه »آموزش مهارتهای پیشرفته« و »ارزیابی آموختهها« اثر بگذارد و میزان کمی وکیفی یادگیری را بهبود خواهد بخشید و تبادل اطلاعات و ارتباطات وکسب مهارتها به کمک تکنولوژی حاصل میگردد و از آن می توان در آینده در انتقال دانش و اطلاعات وکسب مهارت برای دانش آموزان بهره برد.
-1-1 اهداف پژوهش
مقاله حاضر با هدف بررسی رابطه میزان آشنایی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با پیشرفت تحصیلی و همچنین تعیین میزان سهم پیش بینی متغییرها - الف - آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات ب - استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات - بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر آمل انجام شد.
-2-1 تعاریف متغییرها
فناوری اطلاعات: - IT - 1 عبارت است از فناوریهایی که فرد را در ضبط، ذخیرهسازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری میدهند. این اصطلاح شامل فناوریهای نوین مانند رایانه، انتقال از طریق دورنگار و دیگر وسائل ارتباطی میشود.آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات: در فرایند دسترسی به اطلاعات و استفاده از آن فرد نیازمند است بداند چه اطلاعاتی، در چه زمانی، چه مکانی، برای چه هدفی و با چه روشی باید به دست آید و به کار رود. برای پاسخ به این چند ” چه” افراد به مهارت هایی مانند تجریه و تحلیل نیاز، شناخت منابع اطلاعاتی، توان جستجوی آنها، ارزیابی آنها، سازماندهی اطلاعات به دست آمده با هدف استفاده مؤثر از آنها نیاز دارند.
همه این مسائل منوط بر آشنایی فرد با فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد.استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات: استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، یادگیری مهارت ها و محتوای اطلاعات و دانش ها را افزایش داده و رشد مهارت ها و اطلاعاتی که می تواند در دنیای واقعی مورد استفاده افراد دارای نیازهای آموزشی ویژه قرار گیرند، کمک شایانی کند و در آموزش دانش کاربردی دانش آموزان، نقش مهمی را ایفا کند.پیشرفت تحصیلی : چنانکه آموخته های فرد متناسب با توان و استعدادهای بالقوه اش باشد یا فاصله ای بین توان بالقوه و توان بالفعل دانش آموز نباشد می گوئیم پیشرفت تحصیلی اتفاق افتاده است.
-3-1 پیشینه
نتایج ستاری و محمدی - 1390 - نشان داد که بین میزان استفاده از فناوری اطلاعات با موفقیت آموزشی و مؤلفه های تشکیل دهنده آن - شامل: تفکرانتقادی، خلاقیت، انضباط شخصی، انجام بهینه تکالیف، ترغیب دانش آموزان به استفاده از وسایل الکترونیکی، مایل به کلاس درس - رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج ضامنی و کاردان - 1389 - حاکی از آن است که کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در تغییر نگرش، تثبیت یادگیری درس ریاضی و پایداری مطالب درسی، مهارت استدلال و قدرت خلاقیت و در نهایت یادگیری فعال درس تأثیر دارد. مطالعات دائی زاده و همکاران - 1389 - نشان داد که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در افزایش انگیزه تحصیلی، ارتقاء مهارت پرسش گری، تقویت روحیه پژوهشی، افزایش نمرات درسی و در مجموع بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم متوسطه در حد زیاد اثرگذار بوده است.
حیدری و همکاران - 1389 - در نتایج خود نشان دادند که نه تنها استفاده از نرم افزارهای آموزشی در تدریس بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس انگلیسی مؤثر است؛ بلکه تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از شیوه سنتی بیشتر است. هم چنین، تدریس زبان انگلیسی با استفاده از نرم افزارهای آموزشی در انگیزه دانش آموزان نسبت به یادگیری زبان انگلیسی مؤثر بود. سلیمانپور و همکاران - 1389 - نشان دادند که روش تدریس مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر یادگیری پایدار دانش آموزان در درس علوم تجربی تاثیر دارد. همچنین، مشخص شد که میزان یادگیری پایدار در روش تدریس مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشتر از روش تدریس سنتی است.
نتایج نجفی - 1385 - نشان داد که بین نحوه استفاده از کامپیوتر و فناوری اطلاعات و راهبردهای جدید با معلمان با تجربه در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان - دختر و پسر - در مقایسه با دانش آموزانی که از کلاس های سنتی بحث یک طرفه معلم استفاده می کردند، تفاوت معنی داری وجود داشت و پیشرفت دانش آموزان استفاده کننده از فناوری اطلاعات بیشتر بود. پورجمشید - 1381 - نتایج نشان داد که فناوری های جدید آموزشی می توانند در بهبود یادگیری مهارت های زبانی به فراگیران کمک کند و باعث بهبود یادگیری در آنان شوند. نتایج دریاکولو و همکاران - 2010 - نشان داد که رابطه مثبت بین پیشرفت تحصیلی و روش تدریس بااستفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود دارد. نتایج الیوت - - 2010 نشان داد که عملکرد گروه آزمایشی بیش از حد متوسط و بهتر از عملکرد گروه گواه بود.
