بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش رابطه استرس شغلی با فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی در کارشناسان ورزش جمعیت هلال احمر بود. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری در این پژوهش کارشناسان ورزش جمعیت هلال احمر - N=1200 - و حجم نمونه برابر است با 126نفر بودند. در این پژوهش از روش نمونه-گیری در دسترس استفاده شده است. برای جمع آوری دادهها از سه پرسشنامه استاندارد رضایت شغلی پل اسپکتر، فرهنگ سازمانی رابینز و استرس شغلی نایوش و برای بررسی فرضیهها از آزمونهای همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین رضایت شغلی و مولفههای آن با استرس شغلی رابطه معنی دار وجود دارد. بین فرهنگ سازمانی و مولفه خلاقیت و نوآوری با استرس شغلی، رابطه منفی معنی دار وجود دارد. رضایت شغلی، فرهنگ سازمانی و استرس شغلی در بین زنان و مردان کارشناسان ورزش جمعیت هلال احمر ، تفاوت معنی داری ندارد.
کلمات کلیدی: استرس شغلی، فرهنگ سازمانی، رضایت شغلی،جمعیت هلال احمر
مقدمه
رضایت شغلی به طور نوعی به نگرش های کارکنان اشاره دارد. رضایت شغلی ابعاد بسیاری دارد و ممکن است نمایانگر نگرش کلی نسبت به شغل باشد یا فقط به قسمتهایی از شغل بازگردد. رضایت شغلی به عنوان مجموعهای ازاحساسات فرد، ماهیتی پویا دارد، .یعنی به همان شدتی که پدید می آید، از میان می رود - شاید با شدت بیشتر - . بنابراین برای تداوم آن، توجه مستمر مدیران، ضرورت دارد.[4] از طرف دیگر، رضایت شغلی بخشی از رضایت از زندگی است، به نحوی که سرشت محیط بیرونی، بر احساسات فرد در کارش اثر می گذارد. به همین ترتیب، چون شغل بخش مهمی از زندگی انسان است، رضایت از شغل بر رضایت کلی از زندگی تأثیر دارد. همه افراد در زندگی روزمره خود به مسائلی برخورد می کنند که برایشان مطلوب یا نامطلوب است و از برخورد یا انجام دادن آنها احساس رضایت یا نارضایتی می کنند.
محیط کار و فعالیت آدمی نیز، احساس های متفاوتی را در افراد مختلف به وجود میآورد که احساس رضایت یا نارضایتی از مهم ترین آنهاست که در شخص، ظاهر می شود - لاولر1 ، . - 1973 رضایت شغلی، مجموعه ای از احساس های سازگار و ناسازگار است که کارکنان با آن احساس ها به کار خود مینگرند. وقتی کارکنان به سازمان می پیوندند، مجموعه ای از خواست ها، نیازها، آرزوها و تجربه های گذشته را که بر روی هم، انتظارهای شغلی را میسازند، با خود به همراه دارند که نشانی از ارتباط توقعات نوخاسته کارکنان با پاداشهایی است که کار فراهم می آورد. [4] بیشتر کارشناسان معتقدند فرهنگ سازمانی تأثیر نیرومندی بر رفتار و حالت های روانی کارکنان دارد و در حقیقت مؤلفه کلیدی موفقیت در سازمان ها و بهبود منابع نیروی انسانی است - واترمن1998، به نقل از هومن،. - 1381
به اعتقاد کورمن - 1387 - جو2 سازمانی مجموعه ای از ادراک های توصیفی و غیرارزشی از خصوصیت سازمانی همچون رهبری، خط مشی های سازمانی،خصوصیات شغلی و مانند آن است. مهم ترین پیامد جو سازمانی این است که بر ادراک و احساس عضویت کارکنان در سازمان تأثیر می گذارد و مشخص می کند که آنان سازمان را از نظر روانشناختی پاداش دهنده و مطلوب می دانند یا نه و این مطلب، خود اثر بسزایی بر سطوح اخلاقی، انگیزشی، خشنودی و تمایل کارکنان به ماندن در سازمان می گذارد - رولینسون و همکاران، . - 1998 دنیایی که ما در آن زندگی می-کنیم به سرعت در حال تغییر و تحول است و در این محیط پیچیده، سازمانهایی موفق خواهند بود که بتوانند با طراحی استراتژیهای مناسب و اجرای موثر آنها، بقای خود را تضمین کنند؛ مهمترین عامل موفقیت در این حرکت، فرهنگ سازمانی است.
زیرا ممکن است اعمال یک استراتژی به دلیل مخالفت فرهنگ سازمانی که مجموعه اعتقادات سازمان میباشد به تاخیر افتاده یا رد شود. فرهنگ سازمانی شیوه زندگی یک سازمان میباشد و با توجه به اینکه منبع اصلی هر سازمان منبع انسانی آن است، عملکرد افراد در سازمان متأثر از فرهنگ سازمان است. عامل بعدی که شاید در موفقیت سازمان موثر باشد استرس شغلی است. استرس دارای پیامدهای سازمانی از جمله کاهش عملکرد مناسب سازمان، افزایش تعداد غیبتها، موارد استعفا، کاهش رضایت شغلی در بین کارکنان و مدیران و نظایر اینها است.رضایت شغلی، از جمله عوامل مهمی است که باید در توسعه اقتصادی مورد توجه دقیق قرار گیرد، چرا که یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغلی است و سبب افزایش کارایی و نیز احساس رضایت فردی میشود[9] .رضایت شغلی مفهمومی پیچیده و چندبعدی است که با عوامل روانی، اجتماعی و جسمانی ارتباط دارد.
تنها یک عامل موجب رضایت شغلی نمی شود، بلکه ترکیب معینی از عوامل گوناگون سبب می شود که فرد شاغل در لحظه معینی، از شغل خود احساس رضایت کند و به خود بگوید که از شغلش راضی است و از آن لذت میبرد. فرد با تأکیدی که بر عوامل مختلف از جمله سطح درآمد، ارزشهای اجتماعی شغل، شرایط محیط کار و سود اشتغال در زمان های متفاوت دارد، به روش های گوناگون از شغلش احساس رضایت میکند. ازاین رو رضایت شغلی واکنشی عاطفی است که از ادراک فرد نسبت به اینکه شغل او ارزشهای شغلش را تأمین می کند، یا به او اجازه می دهد که این ارزش ها را برآورده کند، ناشی می شود. از این گذشته، رضایت شغلی به توافق این ارزش ها با نیازهای شخص بستگی دارد - شرتوز،. - 1371 فشار عصبی از مسایل بسیار حاد در سازمانهای امروزی میباشد که سلامت جسمی و روانی نیروی کار را به خطر انداخته و هزینه سنگینی را به سازمانها وارد ساخته است، فشار عصبی در سازمان همچون آفتی، فعالیت ها را تحلیل داده و از بین می برد.
گروهی از صاحبنظران رفتار سازمانی، استرس ناشی از شغل را بیماری شایع قرن نامگذاری کردهاند شاید هم به راستی دوران ما عصر استرسها است که در آن انسان بیش از هر زمان دیگر در معرض عوامل استرس زا قرار گرفته و مسایل و مشکلات زیادی از هر سو او را احاطه کرده است. استرس و یا فشار عصبی موقعیتی درونی و خاص هر فرد است که در واکنش به مسئلهای در افراد مختلف به گونهای متفاوت بروز میکند و حتی ممکن است افراد در مقاطع مختلف واکنش های متفاوتی نسبت به یک مسئله از خود نشان دهد. [11]الیاسی - - 1392 در تحقیقی با عنوان »ارتباط استرس شغلی با فرسودگی شغلی و سلامت عمومی کارکنان در مراکز صنعتی« که در بین 306 نفر از کارکنان مراکز صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشگاه شهر شیراز انجام شد و از پرسشنامه سلامت عمومی، پرسشنامه استرس شغلی فلیپ آل رایس - 1992 - و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش - 1994 - استفاده شد به این نتایج رسید که بین شدت و فراوانی فرسودگی شغلی و استرس شغلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.
از طرفی، سلامت عمومی با ماهیت کار و سرپرستان رابطه مثبت و معنادار و از طرف دیگر با همکاران رابطه منفی و معنادار دارد. از بین ابعاد استرس شغلی منحصراً بعد سرپرستان قدرت پیش بینی مثبت و معناداری برای فراوانی فرسودگی شغلی است. ازبین ابعاد استرس شغلی تنها بعد ماهیت کار قدرت پیش بینی معناداری برای شدت فرسودگی شغلی ندارد و ابعاد همکاران و سرپرستان قدرت پیش بینی مثبت و معناداری برای شدت فرسودگی شغلی دارند. از ابعاد استرس شغلی تنها بعد همکاران قدرت پیش بینی منفی و معناداری برای سلامت عمومی دارد. میرزایی - - 1392 تحقیقی با عنوان »رابطه استرس شغلی و رضایتمندی شغلی با تعهد سازمانی در کارکنان بخشهای مختلف بیمارستان شهید بهشتی شیراز« انجام داد و به این نتایج رسید که بین رضایت شغلی با تعهد سازمانی رابطه مستقیم و معنیداری وجود دارد.
بین استرس شغلی با تعهد سازمانی رابطه معکوس و معنی داری وجود دارد. بین ابعاد تعهد سازمانی با رضایت شغلی رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. ابعاد تعهد سازمانی قدرت پیش بینی رضایت شغلی - 0/38 - را دارد و ابعاد تعهد مستمر و تکلیفی میتوانند فشار روانی کارکنان را پیش بینی نمایند. جمشیدی - - 1392 در تحقیقی با عنوان »ارتباط بین فرهنگ سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان کرمانشاه« که در بین کلیه کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان کرمانشاه 180 - نفر - انجام شد، محقق به این نتایج رسید که بین فرهنگ سازمانی - فرهنگ طایفهای، فرهنگ متخصص سالاری، فرهنگ بازاری، فرهنگ سلسله مراتبی - و تعهد سازمانی کارکنان رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. همچنین یافته دیگر تحقیق، حاکی از آن بود که فرهنگ سازمانی و ابعاد آن 25 درصد تعهد سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان کرمانشاه را تبیین و پیش بینی می-
