بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطهی انعطافپذیری شناختی با احساس امنیت اجتماعی با آسیبهای شغلی پرستاران زن شهراصفهان انجامشد.جامعهآماری شامل کلیه پرستاران زن شاغل دربخش روانپزشکیبیمارستانهای روانی شهراصفهان بود که ازمیان آنها تعداد 120نفربه شیوهی نمونهگیری تصادفی ساده بهعنوان حجم نمونه درنظر گرفته شدند.ابزارهای پژوهش شامل: مقیاس انعطافپذیری شناختی، احساس امنیت اجتماعی وآسیبهای شغلی میباشد.یافتهها: نشان داد بین انعطافپذیری شناختی و احساس امنیت اجتماعی با آسیبهای شغلی رابطه منفی معناداری وجوددارد. نتیجهگیری: برخورداری ازسطوح بالای انعطافپذیری شناختی و احساس امنیت اجتماعی، پرستاران را از ابتلا به آسیبهای شغلی مصون داشته و سلامت روان آنان را تامین می نماید.
کلماتکلیدی: انعطافپذیری شناختی، احساسامنیت اجتماعی، آسیبهای شغلی، پرستاران.
-1 مقدمه
کار قسمت عمدهای از زندگی فرد را به خوداختصاص میدهدکه ازطریق آن نیازهایش را برطرف میکند - شفیع آبادی،. - 1384 نیروی شاغل بخش مولدجامعه راتشکیل میدهد، به همین جهت توجه به شرایط محیط کار و بهداشت روانی و تفاوتهای فردی افراد اهمیت ویژهای دارد. تفاوتهای فردی بین زنان و مردان، نقش اساسی در موفقیت و شکستهای آنان در رهبری و شغلشان بازی میکند - دیباج،. - 1388 ساعتچی - - 1382درمقالهای به بیان میکندتعداد زنانی که امروزه به کار درخارج ازخانواده میپردازند ، بیش ازگذشته است،درجات تحصیلی آنها افزایش یافته وبرای تصدی پستهای بالاترنیزآموزش بیشتری دریافت کرده اند.
با این حال هنوزهم قربانی تصورات فرهنگی هستند که به مردان اجازه میدهد مانع پیشرفت آنان درکارشان شوند.بنابراین یکی ازمشکلات زنان شاغل، درگیرشدن با تعارضی است که یک سوی آن مسئولیتهای خانواده و سوی دیگر آن وظایف شغلی قرار دارد - فلچر،. - 1381 نتایج پژوهشهای اخیر این نظریه را تاییدمیکندکه زنان درمقایسه با مردان در پستهای مدیریت احساس قدرت کمتری دارندودلیل این احساسات اقدامات افرادی بوده است که علاقهمند به پذیرش پست های مدیریت توسط مردان بوده اند - چانا،. - 2003بررسی ها نشان می دهدکه بحران های حرفه ای منعکس کننده حجم کاری مشکلات بین فردی و ناکامی درمحیط کار است واین مشکلات بیشترتوسط زنان تجربه می شود وحالاتی نظیر اضطراب،افسردگی وخشم سرکوب شده را درپی دارد - هاتری ولیندمن،. - 2002
هم چنین پژوهشها حاکی از وجود میزان زیادی ازفشاربرزنان شاغل است که هم زمان مجبوربه ایفای نقش های مدیریت،مادر،همسر و درمواردی سرپرست است - لودر،. - 2005مک ایون وبارلینگ - نقل از راجرز و می، - 2003 دریافتندزمانی که جنبه هایی ازکارکه به نظرمی رسد باخانواده متداخل است،زنان رابیشترازمردان به افسردگی و اضطراب دچارمی سازد.درحقیقت محدودیت در داشتن استقلال منجربه رضایت شغلی وتعهد حرفه ای پایین تر درزنان می شود - فارنهام وهمکاران،. - 2005مفهوم دیگری که بایددراین زمینه بدان توجه نمود،امنیت اجتماعی زنان شاغل درجامعه است.امنیت ازنیازها وضرورت های پایه ای فردوجامعه تلقی می شودکه فقدان ویااختلال در آن پیامدهای زیان باری به دنبال دارد - ترابی وگودرزی،. - 1383
انسان برای زندگی درجمع ودستیابی به مراتب بالاتر رشد،نیازمندامنیت وآرامش خاطراست - راموز،1383؛ شرافتی پور،. - 1385مازلودرطبقه بندی هرم نیازهای اساسی انسان،نیازبه امنیت رادرطبقه دوم سلسله مراتب نیازهاقرارداده است و آن راشامل امنیت شخصی دربرابرجرائم،امنیت شغلی ومالی،بهداشت جسمی وروانی وغیره قرار داده است - سام آرام،. - 1388امنیت اجتماعی به معنای ایمن شدن،درامان بودن،آرامش و آسودگی است.احساس امنیت اجتماعی نیزعبارت است ازنوعی ذهنیت وجهت گیری روانی مثبت،رضایت بخش، قانع کننده وآرام بخش افراددرحوزه های اجتماعی،سیاست،اقتصادی وغیره - نوروزی و فولادی،. - 1388
احمدی واسماعیلی - - 1389درپژوهشی احساس امنیت زنان شهرمشهد را ازیک مقیاس5وجهی،2,4برآورد کردند که کمتر ازحدمتوسط است.در پژوهشی دیگر محمدی وهمکاران - - 1391 نیزمیزان احساس امنیت زنان شهرکرمانشاه رادریک مقیاس بانمره کلی 120 کمتر ازحدمتوسط و47,79برآوردکردند که نشان دهنده میزان نامناسبی ازاحساس امنیت درزنان جامعه ما می باشد. احساس امنیت فرایندروانی اجتماعی است که صرفابر فردتحمیل نمی شود بلکه اکثرافرادجامعه براساس نیازها ،علایق وتوانمندیهای شخصی وروانی خوددرایجادوازبین بردن آن نقش اساسیدارند - بیات ، - 1388ومی تواند تحت تاثیرعوامل فردی واجتماعی متعددی قرارگیرد - میری آشتیانی،. - 1383
به نظرمی رسدیکی ازاین عوامل موثرفردی،سطح انعطاف پذیری شناختی فردباشد. انعطاف پذیری ، یک فرایند پویا تعریف میشود. که مسئول ایجاد انطباق مثبت ،علیرغم وجود تجارب مخالف تروماتیک در فرد است . انعطاف پذیری در مواجهه یک موقعیت مخالف تکیه می کند . ازطرفی انعطافپذیری شناختی توانایی تغییر آمایههای شناختی به منظور سازگاری با محرکهای درحال تغییر محیطی است و ، عنصر اصلی در تعاریف عملیاتی انعطاف پذیری شناختی است . این انعطاف پذیری شناختی شامل سه عامل : ادراک کنترل پذیری، ادراک گزینه-های مختلف و ادراک توجیه رفتار میباشدکه دنیس و وندروال - 2010 - اشاره دارند،انعطاف پذیری شناختی درافراد شامل :میل به درک موقعیتهای سخت به عنوان موقعیتهای قابل کنترل ؛ توانایی درک چندین توجیه جایگزین برای رویدادهای زندگی و رفتار انسانها ؛ توانایی ایجاد چندین راه حل شامل جایگزین برای موقعیتهای سخت می باشد .
انعطاف پذیری افراد درمیزان بروز پاتولوژیها وسطح عملکرد اجتماعی آنها بسیار تعیین کننده است. طبق تعاریف جدید،انعطاف پذیری عبارتست از: موفقیت در کنار آمدن باشرایط پراسترس موجود که دردو بعد هیجانی و رفتاری معنی پیدا می کند - لوتار،1993، 1991 به نقل از دنیس و وندروال، . - 2010درواقع انعطافپذیری به عنوان قابلیتی مثبت برای برخورد هیجانی و رفتاری مناسب وبرای بروزحداقل اختلالات روانی در مقابل شرایط استرس زا تعریف میشود.بااین حال،انعطافپذیری، امری کلی، یایک ویژگی ثابت در افراد نیست؛ انعطافپذیری با توجه به فشار روانی، بافت، وعوامل مشابه فرق میکند. افراد ممکن است در برابر برخی محرکهای تنش زا، انعطافپذیری نشان دهند و در سایر موقعیت-ها، انعطاف ناپذیر باشند.
همچنین انعطافپذیری میتوانددر زمانها وموقعیت¬های مختلف به گونهای مختلف جلوه گر شود - لوتار وهمکاران،2000 ؛ . - 2010 انعطاف پذیری شناختی هم چنین برای مقابله کردن با تصورات کلیشهای که افراد دیگر دارند، ضروری میباشد.یک ترس کاملا هیجانی این است که فرد دیگری فرض کند که شما به خاطرقومیت، جنسیت، سن یاخصوصیت دیگری، پست - یابدتر از آن - میباشید. تصورکلیشهای منفی باعث به وجود آمدن هیجاناتی میشود که شناخت را مختل میسازد - بیابانگرد، 1388؛ به نقل ازحسینی،. - 1393در سازمانهایی چون بیمارستانها که بزرگترین بخش کارکنان را پرستاران تشکیل می دهند ،اهمیت جذب و ابقای کارکنان امری ضروری و حیاتی است و وضعیت پرستاران برای افزایش کارایی بیمارستانها بسیار مورد توجه مدیران قرار گرفته است - درگاهی،. - 1386
ازآنجاکه زنان درمقایسه بامردان نسبت به وجودناامنی و تصورات کلیشه ای آسیب پذیرترهستند، بنابراین وضعیت زندگی آنان وابستگی بیشتری به وجودامنیت دارد - لی و وانگ، - 2002چنان چه ظهورناامنی درمحیط زندگی می تواند فعالیتهای اجتماعی زنان رابه شدت تحت تاثیرقرار دهد وموجب ایجادمحدودیت درایفای نقش های اجتماعی آنان شودوسرانجام پیامدهای روانشناختی بی شماری رادرپیداشته باشد - محمدیودارابی، - 1392 .لذا هدف از انجام پژوهش حاضرپاسخگویی به این سوالاست که آیاانعطاف پذیری شناختی واحساس امنیت اجتماعی بر میزان آسیب های شغلی زنان شاغل دربانک های اصفهان تاثیردارد؟
B2مواد وروشها
.1B2 روش پژوهش
روشپژوهش حاضرتوصیفی وازنوع همبستگی میباشد.جامعه موردنظر کلی پرستاران زن شاغل دربخشهای روانپزشکی بیمارستانهای سطح شهراصفهاناست که از میان آنهاتعداد120نفر بهشیوه نمونهگیری تصادفی بهعنوان حجم نمونه انتخاب شدند.
.2B2 ابزارها
مقیاس انعطاف پذیری شناختی؛ که یک ابزار خودگزارشی 20سوالی است که برای سنجش نوعی از انعطاف پذیری شناختی که درموفقیت فردبرای چالش وجایگزینی افکار ناکارآمد با افکارکارآمدترلازم است بهکار میرودو 3عامل رامیسنجدالف - میل به درک موقعیتهای سخت به عنوان موقعیتهای قابلکنترل؛ ب - تواناییدرک چندینتوجیه جایگزین برای رویدادهای زندگی ورفتارانسانها؛ج - توانایی ایجادچندین راه حل شامل جایگزین برای موقعیتهای سخت - دنیش و وندروال،. - 2010این مقیاس ازروایی و همگرایی همزمان مناسب برخورداراست وضریبآلفای کرونباخ کلمقیاس90درصد گزارششدهاست.شیوهینمرهگذاریاین پرسشنامه براساسیک مقیاس7 درجهای لیکرتی میباشدوبهترتیباز"1 تا"7نمرهگذاری میشود - سلطانی و همکاران،. - 1392
مقیاس امنیت اجتماعی؛ که شامل 24گویه میباشد و پاسخهای آن براساس طیف لیکرت ازخیلی کم 1تاخیلی زیاد 5تنظیم گردیده است.این پرسشنامه مولفه هایی مانندمیزان استفاده ازوسایل حمل ونقل عمومی وشخصی، اعتمادبه همسایگان وافرادغریبه،تردد درساعات کم رفت و آمد،تردد درمکانهای خلوت و احتمال مورد آزار قرارگرفتن را میسنجدکههرکدامازاین مولفههادارای4 سوال میباشد.مجموع نمره کلی پرسشنامه 120است. نمره صفرنشان دهنده بدترینوضعیت ونمره120نشاندهنده بهترین وضعیت می باشد.میزان پایایی آن 0/79 برآورد گردیده است - محمدی و دارابی،. - 1392مقیاس آسیبشناسی شغلی که جهت بررسی آسیب های درون فردی، آسیبهای بین فردی وآسیبهای فرافردی طراحی شدهاست،دارای 110 سوال وسه طبقه کلیاست.نمرهگذاریآنجهت تعیین شدت از کمترین میزان1به سمت بیشترین میزان 10مشخص میشود.این مقیاس از روایی محتوایی مطلوبی برخورداراست وبرای زیرمقیاس
