بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین رابطه بلوغ عاطفی با سازگاری اجتماعی نوجوانان شهرمراغه بود. جهت انجام پژوهش 120 نفر از نوجوانان به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های بلوغ عاطفی و سازگاری اجتماعی پاسخ دادند.داده های بدست آمده توسط ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین بلوغ عاطفی و سازگاری اجتماعی رابطه مثبت و معنی داری در سطح - 0/01 - وجود دارد.
مقدمه
دیگر سازگاری یک فرایند دو سویه است، از یک طرف فرد به صورت مؤثر با اجتماع تماس برقرار می کند و از طرف دیگر اجتماع نیز ابزارهایی را تدارک می بیند که فرد از طریق آن توانایی های بالقوه ی خویش را واقعیت می بخشد. در این تعامل فرد و جامعه دستخوش تغییر ودگرگونی شده و سازشی نسبتاً پایدار به وجود می آید. به طور کلی سازگاری به تسلط فرد بر محیط و احساس کنار آمدن با خود اشاره دارد. هر یک از ما به محیط و تغییراتی که در آن روی می دهد پاسخ می دهیم. از این رو سازگاری مهارتی است که باید آموخته شود و کیفیت آن مانند سایرآموخته ها، بستگی به میزان علاقه و کوشش فرد برای یادگیری آن دارد. محیط خانواده، مدرسه و وسایل ارتباط جمعی در فراهم ساختن امکان یادگیری سازگاری با محیط نقش و مسئولیت مهمی بر عهده دارند.
سازگار شدن با محیط مهم ترین منظور و غایت تمام فعالیت ارگانیزم است، به طوری که تمام افراد در تمام دوران زندگی خود، درهر روز و هر ساعت سرگرم آن هستند که خود دگرگون شده و دگرگون نشده را با محیط دگرگون شده سازگار کنند، در واقع زندگی کردن چیزی جز عمل سازگاری نیست سازگاری دارای انواع و اقسام مختلف و متنوعی بوده که بنا بر محیطی که فرد در آن قرار میگیرد تعریف میگردد. پس این محیط است که نوع سازگاری فرد را تعیین مینماید. از مهمترین انواع سازگاری میتوان به سازگاری خانوادگی، سازگاری زندگی، سازگاری زندگی زناشویی، سازگاری شغلی وسازگاری اجتماعی اشاره نمود. یکی از مهمترین انواع سازگاری در زندگی یک فرد، میتواند سازگاری اجتماعی باشد.
معمولاً یک فرد در زندگی روزمره خود دایماً با محیط اطراف خود، با انسانهایی که در اطراف وی زندگی میکنند و با نهادها و سازمانهای اجتماعی سر و کار داشته و با آنها به تعامل اجتماعی می پردازد. تعامل کارآمد و مفید وی با این محیط اطراف نیازمند یک توانمندی های خاصی است که به آن قدرت انطباق با محیط اجتماعی یا سازگاری اجتماعی گفته میشود - بیکر و سایریک1،1994، به نقل از بالتر2، - 2004 رحیم نیا و رسولیان - 1385 - سازگاری را مفهومی عام می دانند که همه راهبرد های اداره کردن موقعیت های استرس زای زندگی اعم از تهدیدات واقعی و غیر واقعی را شامل می شود. سازگاری اجتماعی در واقع به عنوان مهمترین نشانه سلامت روان از مباحثی است که روانشناسان در دهه اخیر توجه خاصی به آن مبذول داشته اند.
سازگاری اجتماعی در سایر فعالیتها و ابعاد زندگی دانش آموزان اثر می گذارد و می تواند موجب ارتقاء عملکرد عمومی ،احساس خوشبختی معنوی ،خود کار آمدی،انگیزش پیشرفت و موفقیت تحصیلی شود - زکی،. - 1389 روان شناسان، سازگاری فرد را در برابر محیط مورد توجه قرار داده اند و ویژگی هایی از شخصیت را بهنجار تلقی کرده اند که به فرد کمک می کنند تا خود را با جهان پیرامون خویش سازگار سازد، یعنی با دیگران درصلح و صفا زندگی کند، و جایگاهی برای خود به دست آورد - اتکینسون و هیلگارد، ترجمه براهنی و همکاران،. - 1388 در این میان سازگاری اجتماعی انعکاسی از تعامل فرد با دیگران، رضایت از نقش های خود و نحوه عملکرد در نقش هاست که به احتمال زیاد تحت تأثیر شخصیت قبلی، فرهنگ، و انتظارات خانواده قرار دارد.
عواطف بخش مهم و اساسی زندگی انسان را تشکیل می دهند. به گونه ای که تصویر زندگی بدون آن پنداری دشوار است. ویژگی ها و تغییرات عواطف، چگونگی ارتباط گیری عاطفی و درک و تفسیر عواطف دیگران نقشی مهم در رشد و سازمان شخصیت، تحول اخلاقی و روابط اجتماعی شکل گیری هویت و مفهوم خود دارد - لطف آبادی،. - 1389بلوغ عاطفی مهارت و توانایی کنترل و مدیریت عواطف و احساسات است که باعث درک درست واستفاده مناسب از احساسات در موقعیت های مختلف زندگی می شود.
همه ی انسان ها هیجان ها و عواطف را در زندگی خود تجربه می کنند و این کاملا طبیعی است که در رویارویی با موقعیت های گوناگون هیجان ها و عواطفی متفاوت از خود نشان دهند، اما هیجان ها و عواطف منفی شدید غیر عادی است و نه تنها سازنده نیست بلکه آثار مخرب و زیان باری نیز دارد - قدیری، . - 1384 برای بلوغ عاطفی، احراز شناخت های ویژه از روابط درست افراد کافی نیست، بلکه آگاهی از ویژگی های روانی خویشتن و افراد و امکان مدیریت صحیح هیجان ها در افراد نیز ضروری است. گذشته بر این، بلوغ عاطفی یا آمادگی احساسی- هیجانی مستلزم شناخت واقعیت های اجتماعی و مخصوصا جهات مثبت و منفی آنها است - لطف آبادی،. - 1389
گاه واژه های اجتماعی شدن، جامعه پذیری و رفتار جامعه پسند را مترادف با سازگاری اجتماعی می دانند - مک کوبی و مارتین4 ، . - 2003 اجتماعی شدن فرایندی است که فرد از طریق آن قالب ها، ارزش ها و رفتارهای مورد نظر فرهنگ و جامعه خود را می آموزد - ماسن و همکاران، ترجمه ی یاسایی،. - 1390 از سوی دیگر عواطف اثرات گوناگونی در جنبه های مختلف زندگی فرد، تعاملات بین فردی، بهداشت روانی و سلامت فیزیکی و جسمی فرد دارد - دان هام5،. - 2008افراط و تفریط در هیجان ها افراد را منجر به ناسازگاری، پرخاشگری، خشم، نفرت و اضطراب می کند که به صورت کنترل نشده، بهداشت روانی و عاطفی افراد را به گونه ی جدی تهدید می کند - احمدی،. - 1380در واقع ما هرگز نمی توانیم از احساسات منفی بگریزیم زیرا احساسات بخشی جداناپذیر از زندگی هستند و باعث رشد و بالندگی ما می شوند.
نتایج پژوهشهای مختلف نشانگر وجود ارتباط متغیرهای روانشناختی گوناگون با سازگاری اجتماعی می باشد. مؤمنی، حسینی، اکبری، کرمی - - 1392 در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که ویژگی های شخصیتی و تاب آوری بالا ، قادر به پیش بینی میزان بالایی از بهزیستی روانشناختی هستند. پژوهش ایمانی ومحب - - 1389نشان می دهد، بین بلوغ عاطفی مادران ومشکلات عاطفی - رفتاری فرزندان رابطه معناداری وجود دارد. و مادرانی که دارای بلوغ عاطفی کمتری هستند در معرض داشتن فرزندانی با مشکلات رفتاری خواهند بود.
کار - - 2004نشان داد سطوح بالای تاب آوری به فرد کمک می کند تا از عواطف و هیجان های مثبت به منظور پشت سر نهادن تجربه های نامطلوب و بازگشت به وضعیت مطلوب استفاده کند. در پژوهشی که بوسیله سیاروچی، چان، وباجگر - 2000 - 6 در زمینه ی مدیریت عواطف بر روی گروهی از نوجوانان انجام شد، مشخص گردید که نوجوانانی که در امر مدیریت عواطف، خوب عمل می کنند، از حمایت اجتماعی بیشتری برخوردار بودند و خود نیز از این حمایت اظهار رضایت و خشنودی داشتند. پتیت7 وهمکاران - - 2002 در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که بین عاطفه مثبت و سلامت رابطه وجود دارد.
اکستریمرا - 2007 - 8 در پژوهش خود به این نتیجه دست یافت که نوجوانانی که در ارتباط با شناخت هیجانات خود دچار مشکل هستند و تواناییهای لازم رابرای تنظیم هیجاناتشان ندارند، در شرایط پر استرس از کنترل خوبی برخوردار نبوده، ماهیت استرس را با شدت بالاتری درک می نمایند و سازگاری کمتری دارند. صمدی و سهرابی - - 2016 حل مساله اجتماعی بعنوان متغیر میانجی در فرایند رشد و سازگاری خانواده است. ایلهاوی - 2014 - در پژوهش خود نشان داد که بلوغ عاطفی در سازگاری اجتماعی موثر است. اما در خصوص ر ابطه بین بلوغ عاطفی با سازگاری اجتماعی پژوهش مستقلی صورت نگرفته است بنابراین در پژوهش حاضر پژوهشگر در صدد پاسخ به این سوال است که: آیا بین بلوغ عاطفی با سازگاری اجتماعی رابطه وجود دارد؟
روش تحقیق
پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود . متغیرهای بلوغ عاطفی به عنوان متغیر پیش بین و متغیر سازگاری اجتماعی به عنوان متغیر ملاک مورد بررسی قرارگرفت. جامعه، در پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر مراغه در سال تحصیلی 94-95 بود.نمونه مورد مطالعه در پژوهش حاضر 120 نفر از دانش آموزان بود.روش نمونه گیری،نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بود. به این صورت که ابتدا از بین مدارس مقطع متوسطه شهر مراغه 4 مدرسه و از هر مدرسه3 کلاس انتخاب و از هرکلاس 10 نفر انتخاب و سپس پرسشنامه ها بر روی آنها اجرا شد.
