بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی وهوش همسران صورت گرفته است. طرح پژوهش از نوع پس رویدادی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 60 نفر - 30زوج - بودند. روش نمونهگیری در این پژوهش ، نمونهگیری در دسترس بود و از طریق نمونهگیری در دسترس، 60 نفر زن و شوهر 30 - زوج - انتخاب شدند که ویژگیهای نمونه انتخاب شده در این پژوهش عبارت بودند از زوجهایی که سن آنها بین 15-45 سال بود و میزان تحصیلات آنها از ششم ابتدایی تا فوق لیسانس بود. ابراز پژوهش پرسشنامه 47 سوالی رضایت زناشویی انریچ و ماتریسهای پیشرونده ریون بود. نتایج در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی - ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t مستقل - انجام شد. نتایج پژوهش در سطح اطمینان 0/99 نشان داد بین رضایت زناشویی و هوش در مردان رابطه معناداری وجود ندارد. بین رضایت زناشویی و هوش در زنان رابطه معناداری وجود ندارد. بین رضایت زناشویی مردان و زنان تفاوت معناداری وجود ندارد . بین هوش مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد.
کلید واژه ها: رضایت زناشویی، هوش، همسران
مقدمه
یکی از انگیزههای زیبا و متعالی بشر ،گرایش او به تشکیل خانواده و داشتن فرزند است . زندگی خانوادکی بشر صددرصد طبیعی است .به این معنی که آفرینش انسان به گونهای است که او را به طور فطری و طبیعی به سوی تشکیل کانون خانوادگی و داشتن فرزند سوق میدهد . شواهد تاریخی نشان میدهد که انسان در تمام طول تاریخ،زندگی خانوادگی داشته است - سادات، 1387، ص . - 17اندیشمندانی که تاریخ را از سر بصیرت مطالعه کردهاند بر این باورند که در طول تاریخ هیچ رسم و قانونی به اندازه همسر گزینی و تشکیل خانواده اهمیت نداشته است. علت این حقیقت آن است که ازدواج یک امر نوعی است نه شخصی. یعنی هدف آن بقا و پرورش و استمرار نوع بشر است - سادات ،1387، ص . - 18
پس از تشکیل خانواده زن و مرد از روی عشق و محبت در خدمت یکدیگر در میآیند و هر یک خود را وقف آسایش و راحتی دیگری میکند. در مرحله بعد، این دو در خدمت پرورش و رفاه فرزندان قرار میگبرند وبه این ترتیب از حصار تنگ خودخواهی تنها برای خود کارکردن و جز خود کسی را ندیدن، تا حدی خارج میشوند، عواطف و ویژگیهای روحی آنها با قرار گرفتن در محدوده این پیوند صیقل میخورد و جز خود، دغدغه کس دیگری نیز در درون آنها بوجود میآید. این تمرین مناسبی برای مبارزه با خودبینی و خودخواهی است که اولین شرط رشد و کمال آدمی به حساب میآید. بسیاری از نیازهای اساسی انسان در خانواده تأمین میشود: نیاز زیستی و غریزی به جنس مخالف، نیاز به محبت، عاطفه، نیاز به داشتن فرزند و ... - سادات ، 1387، ص . - 19
امروزه اختلال در نظام مقدس خانواده و بیاعتنایی به اصول ضروری و ارزشهای آن است که پایه های اصلی خود زمین را به تباهی کشیده و دوران معاصر را به نام - بیگانگی انسان از انسان - که به بیماری غیر قابل علاج - بیگانگی انسان از خویشتن - منتهی گشته است ، سزاوار نمودهاست . توقع یک جامعه صالح و مجتمع قابل تفسیر با - حیات اجتماعی معقول - بدون اصلاح نظام خانواده کاملاً بیجا و خلاف حقیقت است - انصاریان ، 1387 ، ص . - 3در جامعه ما اهمیت آشنایی با و ظایف و حقوق همسران و راه و رسم زندگی زناشویی آنچنان که باید برای همگان روشن نشده و آموزش قبل از ازدواج جایگاه لازم خود را نیافته است .
لازم است زوجین قبل از تشکیل خانواده با شرکت در کلاسهای آموزشی ویژه ، با مطالعه کتابهای مفید و کسب اطلاعات از افراد صاحبنظر ، آگاهیهای لازم را کسب کنند . با این گونه آموزشهای اولیه میتوان از بروز بسیاری از مشکلات در خانوادهها پیشگیری کرد - سادات ، 1387 ، ص . - 42طلاق کاخ سعادت زوجین را ویران میکند و برای فرزندان محنت و رنج پدید میآورد . سرنوشت کودک تیره میشود و او از هر یتیمی ، یتیم تر میشود . امکان اینکه زوجین خود پس از طلاق به راحتی برسند ، بسیار کم است . خلاصه آنکه کودک بیشاز پدر و مادر قربانی حادثه طلاق است و بر عقل چنین والدینی که فقط به فکر خویشند و فرزند را فراموش میکنند باید شک کرد - قائمی ، 1380 ، ص . - 254
از نگاه نافذ امام علی - ع - مؤمن کسی است که علیرغم قلبی غمگین ، چهرهای پرنشاط دارد و این بهترین میزان و ضابطه برای ارزیابی لیاقت زن یا شوهر در زندگی مشترک است. برای تعادل در زندگی ، باید چون چشمه از درون جوشید و خرمی و زیبایی آفرید وبه دیگران مسرت حیات عرضه نمود . باید دستی از آستین همت بیرون آورد و گرد و غبار افسردگی را از چهرهها - به ویژه همسر - زدود و گل لبخند را بر لبان آنان ، رویاند - شرفی ، 1387 ، ص . - 108مفهوم ومقصود زناشویی وازدواج درطی قرنها وشرایط اقتصادی و اجتماعی وجغرافیایی و غیره پیوسته دستخوش تحول و تغییر بوده و با عوامل و نیازمندیهای گوناگون درآمیخته است .
لیکن امروزه مفهوم زناشویی و ازدواج با شرایط قرن حاضر براساس محبت ، همکاری ،همدردی ، تفاهم و فداکاری متقابل و زندگی مشترک زن و مرد استوار است . عمدهترین اهدافی که تاکنون برای تحقیقات و مطالعات مختلفی که پیرامون موضوع خانواده صورت گرفتهاست مشخص نمودن ضرورت و اهمیت نقش خانواده در جوامع مختلف در جهت رشد و پیشرفت و اعتلای اهداف آرمانی آن جامعه بوده است . به عبارت دیگر محققان مختلف از ابعاد مختلف جامعهشناسی، مردمشناسی ، روانشناسی و غیره سعی نمودهاند تا با ارائه راهکارهای جدید زمینههای تداوم و انسجام بیش از پیش خانواده را مهیا سازند .
زیرا امروز دریافتهاند که تنها در سایه امنیت و آرامش خانواده است که میتوان فرزندانی سالم و پویا تربیت نمود و از آنجا که زن در خانواده نقش مهمی در انسجام و شکلگیری شخصیت افراد خانواده دارد و زمانی میتواند نقش خود را کاملتر انجام دهد که دارای رضایتمندی زناشویی بیشتری باشد . لذا رضایت زن در ازدواج موضو ع مورد مطالعه تحقیقات متعدد قرار گرفته است.یانگ و همکاران2000 1 در مطالعهای که بررسی کیفیت زناشویی با رضایت جنسی میپرداختند نشان دادند. سطح رضایت جنسی با کل کیفیت رابطه زناشویی ارتباط دارد . در یک پژوهش روبرتز2000 2 نشان داد، پرهیز زنان از صمیمیت پیشبینی کننده آشفتگی روابط زناشویی در مردان و رفتارهای خصمانه شوهران مهمترین عامل در کیفیت زندگی زناشویی زنان میباشد .
همچنین اگر چارچوب روابط زناشویی به گونهای باشد که پاسخگویی خصمانه شوهر بالا باشد، اجتناب شوهر از تعارض میتواند تأثیر محافظت کنندهای برای زن داشته باشد .همستروم 3 به نقل از میرخشتی 1380 در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که بالاتر بودن میزان رضایت زناشویی مردان نسبت به زنان میتواند به این علت باشد که ازدواج برای مردان در اغلب موارد مواضع مسلطی را در خانه ایجاد میکند . آنها به عنوان یک کفیل عمل میکنند ایناین ساختار قدرت احتمالا مسئول برخی نارضایتیها در زنان است . نارضایتی که در نتیجه حکمرانی و خشونت مردان و مشکلات مالی که مردان مسئول آن هستند ، ایجاد میشود.
فاین4 به نقل از همان منبع میگوید : از آنجائیکه زنان تعهد و حساسیت بیشتری نسبت به رابطهشان در زندگی مشترک دارند ، تلاش بیشتری برای حفظ و نگهداری رابطه میکنند و این میتواند یکی از علل احتمالی بالا بودن میزان رضایت زناشویی مردان باشد.سلمانیان 1380 در بررسی تأثیر تفکرات غیر منطقی بر نارضایتی زناشویی به این نتیجه دست یافت که میزان نازضایتی زناشویی در زنان بیشتر از مردان است.موسوی 1380 در تحقیقی تحت عنوان »بررسی و مقایسه عوامل مؤثر بر رضامندی زناشویی در سه گروه پزشکان، کارمندان، کارگران شهر تهران« نشان داد که عوامل اقتصادی ، اعتقادات مذهبی ، آداب و سنن اجتماعی ، ارضای عاطفی، ارضای جنسی و تفاهم فکری زوجین بر رضامندی زناشویی نقش مؤثری دارند.
در تحقیقی شهنی ییلاق 1380 به »بررسی رابطه برخی عوامل جمعیت شناختی با خشونت مردان نسبت به همسران خود در شهرستان اهواز« پرداخت. نتایج به دستآمده حاکی از آن است که سه متغیر رضایت زن از زندگی زناشویی، تحصیلات مرد و طول مدت ازدواج پیشبینی کنندههای خشونت جسمی مرد نسبت به همسرش است. در بین این متغیرها رضایت زن از زندگی زناشویی بیشتری همبستگی منفی را با خشونت مردان علیه زن دارد.در تحقیقی که توسط مرادی 1380 با عنوان »بررسی میزان رضایت زناشویی زوجهایی که با خانواده اصلی زندگی میکنند و زوجهایی که مستقل هستند« نشان داده شد که زن و شوهرهایی که با خانواده اصلی - اعم از خانواده خود یا همسرشان - زندگی میکنند در روابط زناشویی خود از رضایت کمتری نسبت به گروه زن و شوهرهایی که مستقلند برخوردار هستند.
در پژوهشی که توسط حافظ شعر باف 1380 با عنوان » مقایسه ویژگیهای شخصیتی زنان متاهل شاغل و خانهدار شهرستان مشهد و ارتباط این ویژگیها با رضایتمندی زناشویی« انجام گرفت، به این نتیجه رسید که بین رضایتمندی زناشویی زنان شاغل و خانهدار تفاوتی وجود ندارد و همچنین بین ویژگیهای شخصیتی و رضامندی زناشویی زنان شاغل و خانهدار ارتباط وجود دارد .تختی در پژوهشی که در سال 1380 تحت عنوان » بررسی و مقایسه باورهای غیرمنطقی و رضایت زناشویی زوجین شاغل با سطح تحصیلی دیپلم و زیر دیپلم ، لیسانس و بالاتر انجام داد ، آشکار کرد بین رضایت زناشویی زنان و مردان تفاوت معنیدار وجود نداشت و بین رضایتمندی زناشویی زوجین و سطح تحصیلات آنان رابطه معنیدار وجود ندارد، ولی ارتباط بین رضامندی زناشویی و باورهای منطقی معنیدار میباشد.
فرضیههای پژوهش
بین رضایت زناشویی و هوش در مردان رابطه معناداری وجود دارد . بین رضایت زناشویی و هوش در زنان رابطه معناداری وجود دارد . بین رضایت زناشویی مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد.بین هوش مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد .
روش پژوهش
پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی وهوش همسران صورت گرفته است. طرح پژوهش از نوع پس رویدادی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 60 نفر - 30زوج - بودند. روش نمونهگیری در این پژوهش ، نمونهگیری در دسترس بود و از طریق نمونهگیری در دسترس، 60 نفر زن و شوهر 30 - زوج - انتخاب شدند که ویژگیهای نمونه انتخاب شده در این پژوهش عبارت بودند از زوجهایی که سن آنها بین 15-45 سال بود و میزان تحصیلات آنها از ششم ابتدایی تا فوق لیسانس بود . ابراز پژوهش پرسشنامه 47 سوالی رضایت زناشویی انریچ و ماتریسهای پیشرونده ریون بود. آزمودنیها شامل 30 زوج بودند.
در آزمون رضایت زناشویی برای مردان حداقل نمره 31 و حداکثر نمره 65 بود و در ماتریسهای ریون حداقل نمره 88 و حداکثر نمره 136 بود. میانگین نمرات رضایت زناشویی 52/43 و میانگین نمرات هوش 117/93 بود. انحراف استاندارد برای متغیر رضایت زناشویی 7/63 و برای متغیر هوش 10/86 بود. در آزمون رضایت زناشویی برای زنان حداقل نمره 36 و حداکثر نمره 65 بود. در ماتریسهای ریون حداقل نمره 83 و حداکثر نمره 127 بود. میانگین نمرات رضایت زناشویی 52/33 و میانگین نمرات هوش 116/13 بود. انحراف استاندارد برای متغیر رضایت زناشویی 7/60 و برای متغیر هوش 10/34 بود. نتایج در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی - ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t مستقل - انجام شد.
