بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین سبکهای فرزند پروری با زور گویی در دانش آموزان پسر ، اجرا گردید است. پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول شهر تنکابن در سال تحصیلی 95- 94 به تعداد 890 نفر بود . 189 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش عبارت بود از: پرسشنامه سبکهای تربیتی بامریند و پرسشنامه زورگویی الینویز. تجزیه و تحلیل داده ها به روش همبستگی و تحلیل رگرسیون و با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گردیده است. نتایج نشان داد. بین سبک فرزند پروری سهل گیرانه با زور گویی در دانش آموزان پسر ، همبستگی منفی به میزان - r= 0/23 - ، بین سبک فرزند پروری دموکراتیک با زور گویی در دانش آموزان پسر ، همبستگی منفی به میزان - r= -0/48 - و بین سبک فرزند پروری استبدادی با زور گویی در دانش آموزان پسر ، همبستگی مثبت به میزان - r= 0/64 - وجود دارد .
مقدمه
موضوع ارتباط والدین و فرزندان سال ها نظر صاحب نظران و متخصصان تعلیم و تربیت را به خود جلب نموده است . خانواده نخستین پایگاهی است که پیوند بین کودک و محیط اطراف او را به وجود می آورد. کودک در خانواده پندارهای اولیه در باره ی جهان و همچنین، شیوه های سخن گفتن و هنجارهای اساسی رفتار را فرا گرفته و نگرش ها، اخلاق و روحیات خود را شکل می دهد و به عبارتی اجتماعی می شود - توزند جانی و همکاران ، . - 1390 کیفیت روابط در خانواده منعکس کننده رفتار اعضای خانواده با اجتماع است.
روحیه فرد، هویت، رشد احترام به خویشتن و کنترل فرزندان در خانواده است که این ارزشها درونی میشوند. سیستم ارزشی انسان از بسیاری از موارد متاثر است اما خانواده اولین و مهمترین نقش را در شکل گیری ارزشهای انسان دارد. والدین قصد دارند تا فرزندانشان را با چشمانداز صحیحی از آینده بزرگ کنند - ماجچرووا1، . - 2014 سبکهای فرزندپروری یک الگوی تعاملی بین والدین و فرزندان است که در شکلگیری رفتارهای اجتماعی و سازگاری فرزندان نقش بسیار حایز اهمیتی دارد.
سبکهای فرزند پروری به عنوان مجموعه یا منظومه ای از رفتارها تعریف شده است که تعاملات والد کودک را در طول دامنه گسترده ای از موقعیت ها توصیف می کند و فرض بر این است که یک جو تعاملی تأثیرگذار را به وجود می آورد. شیوه فرزند پروری، عاملی تعیین کننده و اثرگذار است که نقش مهمی را در آسیب شناسی روانی و رشد فرزندان ایفا می کند .بحث در مورد هر یک از مشکلات فرزندان بدون در نظر گرفتن نگرش ها، رفتارها و شیوه های فرزند پروری والدین،تقریباً غیرممکن است - رحمتی و همکاران ، . - 1386 بامریند از بعد کنترل والدینی، برای مشخص نمودن سه سبک تربیتی استفاده کرد.
این سبکها عبارتند از سبک مستبدانه یا سلطه گر ، سبک مقتدر و سبک سهلگیر . پژوهشهای انجام شده بر این سه سبک نشان داده است که این سبکها ممکن است پیامد منفی یا مثبت را در کودکان افزایش یا کاهش دهد - سیمون و کانگر1 ، . - 2007 تحقیقاتی که در زمینه اختلال های رفتاری صورت گرفته است، اغلب این نتیجه را در برداشته که اختلال های رفتاری بیشتر حاصل نحوه ارتباط والدین با فرزندان است تا عوامل ارثی و زیستی و این ارتباط بسیار با اهمیت و نشان دهنده این مطلب است که عامل خانوده خصوصاً رفتار والدین نقش مهمی در بروز اختلال های رفتاری دارد - آهنگرانزابی وهمکاران ، . - 1390 یکی از مشکلات رفتاری که سبک های فرزند پروری والدین می تواند به عنوان عامل موثری در بروز آن در نظر گرفته شود، زورگویی فرزندان است.
زورگویی را میتوان به عنوان یک عمل منفی تعمدی نیز تعریف کرد که با هدف وارد آوردن صدمات فیزیکی و یا روانشناختی به دانش آموزان دیگری که ضعیفتر - از زورگو - هستند و نمی توانند از خود دفاع کنند، انجام میگیرد - برزگر بفرویی، خضری، - 1392 و هنگامی رخ میدهد که فرد برخوردار از یک امتیاز جسمی، ذهنی، یا روانشناختی، یا برخوردار از امتیازی دیگر - مثلاً تعلق به یک گروه - بدون هیچ دلیل منطقی، به شخص ضعیف تری آسیب بزند. - پونتزر2، . - 2010
مام قادری - 1393 - سبک های فرزند پروری والدین کودکان زورگو با والدین کودکان عادی را مورد مقایسه قرار داد و نتایج به دست آمده نشان داد که از لحاظ آماری تفاوت معناداری بین شیوه های فرزند پروری والدین کودکان زورگو و عادی وجود دارد و شیوه ی فرزند پروری سهل گیرانه در والدین کودکان زورگو غالب است. و همچنین شیوه ی فرزند پروری مقتدارانه در والدین کودکان عادی غالب است؛ و سبک فرزند پروری مستبدانه در هر دو گروه بسیار پایین است.
نتایج پژوهش گمیز اورتیز3 و همکاران - - 2016 نقش واسطه نظم و انضباط والدین بین شیوه های فرزند پروری و پرخاشگری و قلدری را تایید کرد و پژوهش ایفوبی و نوکولو - 2014 - 4 نشان داد که رابطه مثبت بین شیوه های فرزند پروری و گرایش نوجوانان به قلدری وجود دارد . با توجه به پیشینه پژوهشی بین شیوه های فرزند پروری و زورگویی رابطه وجوددارد. اما اکثر این پژوهشها در خارج از ایران صورت گرفته و در ایران کمتر صورت گرفته است. در پژوهشهایی میزان شدوع این رفتار مورد بررسی قرار گرفت ولی یافته ها یک دست نیستند. پژوهشها نشان داده اند که 20 تا 54 درصد از دانش آموزان به طور مکرر به صورت زورگو یا قربانی در زورگویی درگیرند.
در کانادا داده های خودگزارشی نشان داده است که 8 تا 9 درصد از کودکان مدارس ابتدایی به طور منظم - هفته ای یک بار یا بیشتر - مورد زورگویی قرار گرفته اند. نتایج پژوهش جوفر ولانزکوز 5و همکاران - - 2011 نشان داد که در کشور مکزیک، 20/5 درصد از دانش آموزانقربانی، 13/1 درصد از آنها زورگو و27/4 درصد نیز زورگو /قربانی تشخیص داده شدند. اوندهایم و سوند - 2010 - 6 نیز در نمونه ای از دانش آموزان نروژی دریافتند که 10 درصد از افراد شرکت کننده در پژوهش،قربانیِ زورگویی و 5 درصد نیز زورگو هستند.
در ایران می توان به پژوهش برزگر بفرویی و خضری - 1392 - اشاره کردکه نشان داد، بالاترین میزان زورگویی در پسران، به ترتیب برای لقب دادن 43 - درصد - ، مسخره کردن 42 - درصد - ، فحش دادن 36 - درصد - و لگد زدن 34 - درصد - میباشد. در دختران نیز بالاترین میزان زورگویی متعلّق به مسخره کردن دیگران بود 26/9 - درصد - . در مقایسهی بین پسران و دختران، مشخص شد که پسران در کثریت انواع زورگویی، به جز شایعه پراکنی، محروم کردن دیگران از حضور در گروه و بههم زدن دوستیها، تفاوت معناداری با دختران دارند. بر این اساس، پسران بیش از دختران انواع زورگوییهای مربوط به طبقهبندیهای سه گانه را مرتکب میشوند.
با توجه به بروز نسبتا شایع زورگویی در بین دانش آموزان - برزگر بفرویی، خضری، - 1392 و نقش مخرب آن در ارتباطات اجتماعی فرد، ضرورت دارد که عوامل موثر در بروز آن بیشتر مورد توجه و بررسی قرار گیرند تا با شناسایی این عوامل بتوان راهکارهای کارامدتری را در جهت پیشگیری و کاهش این رفتار ارایه داد . لذا پژوهش حاضر در راستای این اهداف طراحی و در پی پاسخگویی به این سوال است که آیا بین سبکهای فرزند پروری با زور گویی در دانش آموزان پسر رابطه وجود دارد؟
روش پژوهش
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین سبک های فرزند پروری با زور گویی در دانش آموزان پسر ، اجرا گردید است. پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول شهر تنکابن در سال تحصیلی 95-94 به تعداد 890 نفر بود . 189 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش عبارت بود از: پرسشنامه زورگویی الینویز: این ابزار یک پرسش نامه بیست سوالی است. برای پاسخ گویی به آن آزمودنی باید هر عبارت را بخواند و سپس خود را براساس یک شاخص 5 درجهای از نوع لیکرت با دامنهای از نمره1 - هرگز - تا 5 - بیش از هفت دفعه - مشخص نماید. روایی و پایای این پرسشنامه توسط مرتضایی هفتادر - 1393 - اندازهگیری و پایای پرسشنامه زورگویی مورد تأیید میباشد آلفای کرونباخ به دست آمده 0/945 بوده است.
پرسشنامه سبکهای فرزند پروریدایانا بامریند
این پرسشنامه شامل 30 جمله می باشد که هر 10 جمله ی آن به یک شیوه ی از سبکهای تربیتی سهل گیرانه ، مستبدانه و دموکراتیک مربوط می شود . نمره گذاری لیکرتدرجه5 ای از کاملاً موافقم تا کاملاً مخالفم - 4-0 - می باشد. این پرسشنامه و قبلا توسط اسفندیاری - 1374 - و بینم - - 1379 مورد استفاده قرار گرفته است. اسفندیاری پایانی بازآزمایی این پرسش نامه را برای سهل گیر 69 درصد ، برای استبدادی 77 درصد و دمکراتیک 73 درصد گزارش کرده است.
