بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطهي سبک هاي فرزندپروري والدین با سلامت عمومی دانش آموزان دختر شهر رودسر انجام گرفت. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماري این پژوهش عبارتند از کلیه دانش آموزان دختر دوم اول متوسطه شهر رودسر می باشد. حجم نمونه آماري شامل 120 نفر از دانش آموزان دختر دوم اول متوسطه شهر رودسر می باشد. روش نمونه گیري در این پژوهش، تصادفی ساده می باشد. پرسشنامه سبک هاي فرزند پروري والدین دیانا بامریند - - 1972 و سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر - 1979 - ابزارهاي این تحقیق می باشند. آلفاي کرونباخ پرسشنامه سبک هاي فرزند پروري والدین 0/79 و پرسشنامه سلامت عمومی 0/75 محاسبه گردید که نشان دهنده پایائی بالاي پرسشنامه هاي تحقیق می باشند.
پرسشنامه هاي تحقیق داراي روایی محتوایی نیز می باشند. براي توصیف داده ها از میانگین و انحراف معیار استفاده شد و براي استنباط داده ها و تعمیم نتایج و همچنین روابط معنی دار از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین سبک هاي فرزندپروري والدین با سلامت عمومی دانش آموزان رابطه معناداري وجود دارد. یافته هاي تحقیق نشان داد که بین شیوه هاي مقتدرانه و سهل گیرانه فرزندپروري والدین با با سلامت عمومی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
.1 مقدمه
سلامتی و رفاه در گسترده ترین معنی آن، پدیدهاي است که مورد علاقه و توجه تمامی انسان ها، گروه هاي اجتماعی و جوامع بشري می باشد. سلامتی در گفتمان هاي متنوعی توصیف و تبیین شده است که این گفتمان ها به طور اجتماعی ساخت یافته اند. گرچه مفاهیم سلامتی، ذهن، و بدن طی مکان ها و زمان هاي مختلف، متفاوت بوده اند اما براي تمامی فرهنگ ها و جوامع، نقش اساسی در تجارب زندگی انسان ها بازي کرده اند.
با در نظرگرفتن سلامتی به عنوان مفهومی متأثر از مجموعه پیچده اي از عوامل باید اذعان داشت که سلامتی نه تنها دغدغه دست اندرکاارن علوم پزشکی نیست، بلکه تمامی دانشمندان به بررسی آن علاقه مند هستند - ریاحی و همکاران، . - 1389 سلامت1 از نیازهاي اساسی انسان است که در توسعه پایدار2 نقش حیاتی دارد. سلامت عمومی3 نیز از جمله مسایلی است که سال هاي متمادي همواره مورد توجه روان شناسان، مشاوران، متخصصان علوم رفتاري و بهداشت روان قرار گرفته است - لیوارجانی و همکاران، . - 1394
از نظر سازمان بهداشت جهانی4، سلامت عمومی به حالت بهزیستی کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماري یا ناتوانی گفته می شود که بین این سه بعد تأثیر متقابل و پویا وجود دارد. طبق گزارش هاي این سازمان، جهان طی دو دهه آینده شاهد تغییرات عمده اي در زمینه همه گیري بیماري ها و نیازهاي بهداشتی افراد خواهد بود. به گونه اي که بیماري هاي غیرواگیر همچون بیماري هاي روانی به سرعت جایگزین بیماري هاي عفونی واگیردار می شوند و در صدر عوامل ایجادکننده ناتوانی و مرگ هاي زودرس قرار می گیرند.
در حال حاضر در سرتاسر جهان حدود 450 میلیون نفر از مردم دنیا از مشکلات روانی، عصبی و رفتاري رنج می برد و اختلالات روانی مسئول حدود یک درصد از مرگ و میرها می باشد. پیش بینی می شود تا سال 2020 میزان اختلالات روانی و عصبی حدود 50 درصد افزایش یابد و حدود 15درصد کلّ بار جهانی بیماري ها را املش شود. این میزان افزایش در سهم نسبی، حتّی بیش از افزایش بیماري هاي قلبی و عروقی خواهد بود - ناعمی و فقیهی، . - 1394
.2 بیان مسئله
نحوه ارتباط والدین با کودکان قويترین عامل موثر بر الگوهاي تعاملی خانواده محسوب میشود خصوصاً در دورههایی از زندگی کودکان که تحولات اساسی رشد روانی طی میشود والدینی که در ارتباطات خود متزلزل- فاقد اطمینان خاطر و بیثباتند در نحوه تربیت فرزندان با یکدیگر توافق ندارند. از الگوهاي فرزندپروري مبتنی بر طرد حمایت افراطی با اغماض یا تسلط انضباط دوگانه سستی موازین اخلاقی، کمالجوییهاي غیرمنطقی و عصبانیت و بیثباتی عاطفی استفاده میکنند، رفتارهاي نوروتیک را در فرزندان تثبیت میکنند و سبب میشوند که کودکان از نظر هیجانی و عاطفی نیازمندتر شده و در چنین شرایطی حس اعتماد و امنیت که اساس تحول هیجانی سالم محسوب میشود ناکام بماند - صدرالسادات و همکاران . - 1384
شیوهاي که والدین در خانه با فرزندانشان رفتار میکنند، تاثیر مهمی بر رفتار فرزند دارد. حضور اعضاي خانواده اي که حمایت کننده مراقبتکننده، پرورشدهنده و مسئول باشد و کسی که نظارت ساختدار و متعادل دارد عامل مهمی در کاهش خشونت فرزندان است. علاوه بر این یک رابطه گرم با والدین، بدون انتقاد و عیبجویی مفرط تاثیر مثبتی روي فرزندان دارد. و از رفتار ضد اجتماعی و متخلفانه آتی جلوگیري میکند علاوه بر این چندین مطالعه نشان دادهاند نقص در وظایف والدین، پیشبینی کننده قوي از مشکلات سازگاري مانند رفتار ضداجتماعی، عملکرد تحصیلی ضعیف، افسردگی و اضطراب است.
تجربه فرزندپروري بیکفایت، خصمانی، فقدان نظارت والدینی و بد رفتاري جسمی و عاطفی، عاملی هستند که در مشکلاتی که اغلب با شکست تحصیلی در آینده میگردند. فرزندان براي پیشرفت و موفقیت نیاز به رشد مهارتهاي رفتاري و بین فردي مانند توانایی کنترل خشم، همکاري، گوش کردن، ارتباط برقرار کردن، به تاخیر انداختن لذتها و... دارند و به نظر میرسد عمدتاً والدین مسئول یاري کردن فرزندانشان براي بدست آوردن برخی مهارتها هستند. هنگامی که فرزند فاقد این مهارتهاي پایه و اساسی می باشد، ارتباطات و رفتار والدین اثرات عمیقی بر تحول و بهزیستی عاطفی هیجانی فرزندان دارد.
مطالعات نشان میدهد بیکفایتی والدین با رفتارهاي انحرافی در کودکان و نوجوانان مرتبط است و تغییر در رفتار والدین میتواند اعمال پرخاشگرانه و ضداجتماعی را اصلاح کند مطالعاتی تاثیر کنترل والدین بر فرزندان را مطالعه کردند. کنترل والدین با هویت، عزت نفس پیشرفت تحصیلی فرزندان رابطه دارد. کنترل والدین را به دو نوع کنترل تقسیم کردهاند: - احدي و بنی جمال، . - 1376 کنترل رفتاري1 - قاطع بودن، محدودههاي کنترلی فرزندان، انتظارات - و کنترل روانشناختی 2 - خصومت، انتقاد - سطح بهینه کنترل والدین در تحول بهتر فرزند نقش موثري دارد. به تدریج که آنها به نوجوانی میرسند. تمایل بیشتري براي شرکت در تصمیمگیريهاي خانواده را دارند.
به علاوه مطالعات دریافتند نوجوانانی که فرصتهاي بیشتري براي سهیم شدن در تصمیمات خانواده را دارند. انگیزه بیشتري در درس و مدرسه و عزت نفس بالاتري دارند. آزادي مفرط یا کنترل سهل انگارانه والدین میتواند به پیامدهاي منفی در نوجوانان، مانند درگیر رفتارهاي خلاف شدن منجر شود. در عوض، نظارت والدین - آگاهی از جایی که فرزندشان است و کاري که انجام میدهند - ، و کنترل قاطع و محکم - قوانین و انتظارت روشن - ، با پیامدهاي مثبتی ارتباط دارند.
ماسن و همکاران - 1999 - دریافتند که حد متوسط کنترل، بهینه است. بررسی قبلی در این حوزه نشان میدهد. میزان مناسبی از استقلال و خودرفتاري در خانواده بر جنبههاي دیگر رشد اجتماعی مانند تحول من و رشد اخلاقی تاثیر میگذارد. بنابراین تعاملاتی که خیلی خشک و یا خیلی سهلانگارانه باشند و با سطح پایینتر تحول اخلاقی و تحول مرتبط است. کنترل روانشناختی خیلی زیاد نیز با مشکلات رفتاري مانند سوءمصرف مواد ارتباط دارد - احدي و بنی جمال، . - 1376
خانواده مهمترین نقش را در تربیت فرزندان به عهده دارد و این نقش تربیتی در دوران کودکی بیشتر است. والدین می توانند با ایجاد روابط عاطفی سالم و سازنده و ابراز محبت و پذیرش کودك با تعیین ملاکها و معیارها از طریق یک سرمشق با ثبات از رفتارهاي مطلوب، بهترین و موثرترین شیوه ي اجتماعی شدن و بناي یک تربیت صحیح را فراهم کنند. نقش ارتباطات درون خانوادگی، ارتباط والدین با هم، والدین - فرزندان و فرزندان با یکدیگر در شکل گیري شخصیت افراد، آرامش خاطر، اعتماد به نفس، توان سازگاري و در نهایت بروز رفتارهاي مناسب و عدم ابتلا به اختلالات روانی شایان توجه است.
شیوه هاي فرزندپروري3 مجموعه اي از نگرش هاي تربیتی والدین نسبت به کودك است که منجر به ایجاد جو هیجانی می شود که در آن رفتارهاي والدین بروز می یابد - دارلینگ4، 1993، به نقل از شریفی، . - 1390 سلامت جسمانی و بهزیستی همواره مورد توجه دانشمندان در دو حیطه پزشکی و روانشناسی بوده است. به نظر می رسد که از وحدت مفاهیم سلامت جسمانی و بهزیستی، مفهوم مهمتري به عنوان سلامت عمومی به وجود می آید. کارسون و همکاران - 1988 - 5 نشان دادند که در طول تاریخ، میزان توجه به هر یک از مفاهیم سلامت جسمانی و بهزیستی و یا هر دو آنها - سلامت عمومی - به چالش هاي فکري موجود در خصوص ارتباط تن و روان و یا برتري یکی بر دیگري بستگی داشته است - کرمی، . - 1389
