بخشی از مقاله
چکیده
شفقت بر خود به معنای آگاهی و پذیرش درد خود و عدم انتقاد از خود به دلیل نقایص و کاستی هاست. زنان بیشتر مراقب دیگران هستند تا مراقب خودشان و به اعتقاد برخی از آنها این خودخواهانه است که به فکر خودشان باشند. پژوهش حاضر قصد دارد رابطه بین شفقت بر خود با شادکامی در دانشجویان دختر را مورد آزمون قرار دهد. در این تحقیق توصیفی - همبستگی - ، 60 دانشجوی مادر محصل در دانشگاه آزاد اسلامی شیراز از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.
آزمودنی ها پرسشنامه های شفقت بر خود - SCS - و شادکامی آکسفورد - OHI - را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون آماری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند که بین شفقت بر خود و شادکامی در زنان رابطه مستقیم وجود دارد - 0/01 P - و هم چنین شفقت بر خود، در پیش بینی شادکامی زنان تأثیر معناداری دارد. به نظر می رسد شفقت بر خود می تواند نقش پیش بینی کننده در بهزیستی روانشناختی زنان داشته باشد. بنابراین مهم است این سازه در تحقیق و به خصوص در درمان مورد ملاحظه قرار گیرد.
مقدمه
سلیگمن1 و همکاران - 2005 - معتقد اند که روان شناسی مثبت نگر درباره سعادتمندی انسان و شادکامی اوست. متون موجود در این باره نشان داده اند که یک زندگی شادمانه و با نشاط، زندگانی است که افراد از آن رضایتمندی داشته و خشنود هستند. چنین زندگی را روان شناسان مثبت نگر زندگی کامل می دانند. سلیگمن و همکاران او معتقد اند که این زندگی دارای سه رکن یا سه مولفه است: الف - زندگی سرشار از خوشی و لذت، ب - زندگی خوب و متعهدانه - یا زندگی درگیرانه - و ج - زندگی با معنی. این سه رکن در حقیقت سه مسیری هستند که افراد بر می گزینند تا به یک زندگی کامل و سعادتمند دست یابند.
شادکامی2 به عنوان یکی از عوامل مؤثر در به وجود آوردن یک زندگی مطلوب حالت خوشایندی است که از تجربه هیجان های مثبت و رضایت از زندگی نشأت می گیرد و از نظر کارکردی اهمیتی دوگانه دارد: از یک طرف احساس مثبتی است که از حس ارضا و پیروزی به دست می آید، بنابراین تجربه های غیر قابل اجتناب ناکامی، ناامیدی و در مجموع عواطف منفی را بی اثر می سازد. از طرف دیگر اشتیاق انسان ها را برای پرداختن به فعالیت های اجتماعی آسان می سازد و طبعاً چنین حالت خوشایندی با فقدان افسردگی، اضطراب، پرخاشگری افراد همراه است - هیل و آرجیل3، . - 2001 به عبارت دیگر شادکامی بر افراد تأثیرات مثبتی از جمله افزایش قدرت تفکر و ارتقاء کیفیت ارتباطات دارد. در این حالت احساس نوع دوستی افزایش یافته و افراد به دیگران کمک می کنند. افراد شادکام در مشاغل خود موفق تر هستند، وظایف خود را بهتر انجام داده و قدرت حل مسأله بیشتری دارند.
شواهد بی شماری بیان کرده اند که شفقت بر خود با شادکامی و سلامت رابطه معنادار و مستقیمی دارد تحقیقات نشان داده اند که شفقت بر خود یک عامل قدرتمند در ارتقای بهزیستی درون فردی و بین فردی می باشد منظور از شفقت بر خود انعطاف پذیری و گشوده بودن نسبت به درد و رنج، درک و پذیرش خود به جای قضاوت و انتقاد از کاستی های خود می باشد زمانی که ما از درد خود آگاه هستیم و با مهربانی به آن پاسخ می دهیم و به خاطر می آوریم که درد و رنج یک تجربه مشترک همگانی است، بیشتر قادر خواهیم بود تا با چالش های زندگی مواجه شویم و معنا و شادمانی در زندگی را تجربه کنیم بنابراین افرادی که شفقت بر خود بیشتری دارند در مقایسه با دیگران ویژگی های روانشناسی مثبت از قبیل شادی، خوش بینی و عاطفه مثبت بیشتری را تجربه می کنند نف، رود و کیرکپاتریک، در پژوهش پژوهش خود تحقیق به بررسی رابطه بین شفقت بر خود با سلامت مثبت روانی و مدل پنج فاکتوری شخصیت پرداختند.
نتایج نشان داد که شفقت بر خود رابطه مثبت بالایی با شادکامی، مثبت نگری، خرد، ابتکار، کنکاش، مقبولیت، برون گرایی و وجدان دارد. همچنین رابطه منفی بالایی با روان رنجورخویی دارد. سعیدی و همکاران - 1392 - در پژوهشی به بررسی ارتباط شفقت خود، ارزش خود و آمادگی برای شرم و گناه با تجربه ی شرم و گناه پس از بازسازی تجربه خطا و اشتباه پرداختند. یافته ها نشان داد که شفقت بر خود به صورت منفی با هیجانات ناخوشایند در ارتباط است. در مطالعه ای دیگر گل پور و همکاران - 1393 - به این نتیجه رسیدند که آموزش جهت ارتقای شفقت بر خود می تواند به بهبود سلامت جسمانی و روانی افراد کمک کند. با توجه به شواهد ذکر شده پژوهش حاضر قصد دارد تا به بررسی رابطه شفقت بر خود با شادکامی بپردازد و بررسی کند که آیا شفقت بر خود و مؤلفه هایش می توانند شادکامی را پیش بینی کنند؟
روش تحقیق
در این پژوهش همبستگی، 60 دانشجوی دختر دانشگاه آزاد شیراز - واحد صدرا - به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های استاندارد زیر جمع آوری شدند:
مقیاس شفقت بر خود: 1 در پژوهش حاضر برای اندازه گیری شفقت بر خود، از مقیاس شفقت بر خود که نف در سال 2003 آن را مطرح کرد، استفاده می شود. این مقیاس در مطالعاتی که قصد داشتند کاربرد ذهن آگاهی و مراقبه در روانشناسی غرب را مورد آزمون قرار دهند، زیاد مورد استفاده قرار گرفته است و به موجب این تحقیقات، رابطه این سازه با دیگر ویژگی های روانشناختی بیشتر مورد آزمون قرار گرفت.
این مقیاس 26 گویه دارد و آزمودنی ها در یک مقیاس 5 درجه ای از - 1تقریباٌ هرگز - تا - 5تقریباٌ همیشه - به سوالات پاسخ می دهند. این مقیاس 6 خرده مقیاس مهربانی با خود ، قضاوت خود، اشتراکات انسانی ، انزوا، ذهن آگاهی و همانندسازی فزاینده2 را در بر دارد. خرده مقیاس قضاوت درباره خود، انزوا و همانندسازی فزاینده بر عکس نمره گذاری می شوند. میانگین نمرات 6 مؤلفه با هم جمع شده و یک نمره کلی شفقت بر خود حاصل می گردد.
پایایی آزمون-بازآزمون 0/93 و آلفای کرونباخ 0/92 محاسبه شد - نف، . - 2003 ون دام، شپارد، فورسیت و ارلیوین - 2011 - 3 ضریب پایایی آلفای کرونباخ این مقیاس را 0/92 گزارش کردند. در ایران ضریب همبستگی این مقیاس و مقیاس عزت نفس روزنبرگ 0/85 به دست آمد - قربانی و پرسشنامه شادکامی آکسفورد:4 این پرسشنامه در سال 1990 توسط آرجیل ولو تهیه شده است و دارای 29 ماده است و بر بر اساس یک طیف 4 درجه ای از صفر تا 3 نمره گذاری می شود . روایی و پایایی این پرسشنامه در تحقیقات متعددی مورد بررسی قرار گرفته است .آرجیل ولو - - 1990 ضریب پایایی 0/90 به دست آوردند. علی پور و نوربالا - - 1999 در تحقیقی روایی این ابزار را 0/93 و پایایی آن را 0/92 گزارش کردند.
یافته ها
داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS-16 مورد تحلیل قرار گرفتند. میان شفقت بر خود و شادکامی رابطه 0/45 به دست آمد که از لحاظ آماری معنادار بود . - 3 0/01 - از میان مؤلفه های شفقت بر خود، قضاوت خود و انزوا با شادکامی رابطه منفی و مهربانی با خود ، اشتراکات انسانی، ذهن آگاهی و همانندسازی فزاینده با شادکامی رابطه مثبت معنادار داشتند . - 0/01 P
