بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه بین دین داری با شادکامی و کیفیت زندگی در دانشجویان رشته های مختلف بوده است در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش دانشجویان دختر و پس دانشگاه پیام نور بابل بوده و نمونه انتخاب شده از 325 نفر از دانشجویان که 132 پسر و 193 دختر بوده که در رشته های مختلف این دانشگاه مشغول به تحصیل بودند.
برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه 45 سوالی جهت گیری دینی 29 - RO - ماده ای شادکامی آکسفورد - ohi - و 36 ماده ای کیفیت زندگی - sf - استفاده شده است پس از جمع آوری اطلاعات از روش آمار توصیفی برای توصیف داده ها و از آمار استنباطی برای تحلیل داده ها به کمک روش همبستگی پیرسون و آزمون t مستقل ورگرسیون چند متغیری با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شده نتایج در سطح اطمینان 95 درصد بین جهت گیری دینی و شادکامی دانشجویان رابطه معنی داری وجود ندارد. اما بین شادکامی و کیفیت زندگی دانشجویان رابطه معنی داری دیده می شود.
مقدمه :
همانگونه که می دانیم نیاز انسان به دین قدمتی به عمر تاچکیده: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه بین دین داری با شادکامی و کیفیت زندگی در دانشجویان رشته های مختلف بوده است در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش دانشجویان دختر و پس دانشگاه پیام نور بابل بوده و نمونه انتخاب شده ریخ دارد. زیرا بشر از همان آغاز زندگی خود به حامی مقتدر و تکیه گاهی نیرومند احساس نیاز می کرده است موضوع دین مورد بحث محققان پیشگامی همچون جیمز - 1929 - فروید - 1907 - یونگ - 1875-1961 - و دیگران بوده است و پس از آن اندیشمندانی دیگر به تبیین مذهب پرداخته اند.
روانشناسی مذهبی به صورتی که امروزه مشاهده می کنیم موجودیتش را مدیون مطالعات تطبیقی ادیان در قرن نوزدهم در اروپا است مباحث بهداشت روانی در قرآن نیز به نحو بسیار گسترده ای مطرح شده اند این مباحث شامل موضوع قرآن نسبت به مقوله بهداشت روان، روانشناسی شخصیت سالم، انحراف از سلامت روانی و مکانیسم های بروز و روش های اصلاح آن و نیز شیوه های ارتقاء سلامت روانی و رشد عاطفی و عقلانی است دین حقیقتی است که در جنبه ها و ابعاد گوناگون زندگی انسان حضور جدی قابل توجهی دارد تحقیق در باب دین یا دین پژوهشی نیز عرصه ها و شاخه های متعددی یافته است.
به گونه ای که رشته های علمی بسیاری در زمینه های مختلف معارف بشری تدوین و تکوین پیدا کرده اند که در این بین می توان به روان شناسی دینی اشاره کرد در زمینه تعریف روان شناسی دین، متخصصان و صاحب نظران امر دیدگاه های گوناگون ابراز داشته اند. برای مثال کالنیز - 2001 - عقیده دارد برای روان شناسی دین تعریفی بهتر از تعریف تاولس1 استاد دانشگاه کمبریج وجود ندارد تاولس - - 2000 اظهار می داردکه روان شناسی دین به دنبال درک رفتار دینی از طریق به کار گیری اصول و قواعد روان شناختی است که البته آن اصول از راه مطالعه رفتار غیر دینی از طریق به کار گیری اصول و قواعد روان شناختی است که البته آن اصول از راه مطالعه رفتار غیر دینی به دست آمده اند.
ضرورت بیان مسئله:
از آنجا که مفهوم شادکامی و کیفیت زندگی بعنوان مولفه هایی از سلامت روانی و در واقع جنبه ای از مفهوم کلی سلامت هستند و یکی از اهداف مربوط به سلامت روانی ایجاد امکانات قابل قبول برای تامین یک زندگی انسانی برای هر فرد است و افراد با توجه به ویژگی هایی که دارند و مهارتها و امیدهای متفاوت دارند و چون جوانی مرحله مهمی از حیات آدمی است ضرورت دارد که او به بهترین صورت رشد و پرورش یابد و منشاء آثار چیزی برای خود و اجتماعش باشد. از آنجا که مفهوم دین و دینداری در عصر حاضر رنگ حاشیه ای به خود گرفته و برخی از مسائل زندگی را تحت الشعاع قرار داده بر آن شدیم که شمه ای از تاثیر دینداری را در سلامت وبهداشت روانی جوانان مورد بررسی قرار دهیم و هدف این است که نقش دینداری افراد را درجهت سلامت روانی توجیه و تعمیم نماییم.
ایمان، اعتقادات مذهبی ، دستورات دینی ، مراسمات و آیین های مذهبی، همه عواملی هستند که می توانند در امر درمان و پیشگیری از اختلالات روانی به نحو موثری به کار برده شوند به شرط آنکه به روش بکارگیری آنها آموخته شود مخصوصاً اینکه افراد از لحاظ درجه ایمان و میزان دینداری تفاوتهای فاحشی با یکدیگر دارند و برخورد آنها با مسائل دینی متفاوت است و انتظارات آنان از دین یکسان نیست.به همین دلیل این تحقیق در نظر دارد با اهداف شناسایی و بررسی رابطه دین با شادکامی و کیفیت زندگی در دانشجویان بپردازد یا به عبارتی دیگر بر آن است که بداند بین جهت گیری بین شادکامی و کیفیت زندگی در دانشجویان رابطه وجود دارد؟
تحقیقات انجام شده در ارتباط با موضوع تحقیق در داخل کشور نیکوی و سیف - - 1384 در پژوهشی با عنوان رابطه دینداری با رضایت مندی زناشویی به این نتیجه دست یافتند که همبستگی معنی داری بین جهت گیری دینی درونی و عمل به باورهای دینی و رضایتمندی زناشویی وجود دارد و همبستگی معنی داری بین جهت گیری دینی بیرونی و رضایمتندی زناشویی وجود ندارد و متغیر جنسیت نیز بر جهت گیری دینی و عمل به باورهای دینی تاثیر معنا داری ندارد.
بیانی، گودرزی - 1387 - در پژوهشی رابطه جهت گیری مذهبی با اضطراب و افسردگی در دانشجویان را بررسی نمودند نتایج حاصل از این پژوهش نشان دادند که بین جهت گیری مذهبی دانشجویان با اضطراب و افسردگی آنها رابطه معکوس و معنا داری از لحاظ آماری وجود داشته و با افزایش جهت گیری مذهبی دانشجویان، افسردگی و اضطراب آن ها کاهش یافت و در پژوهشهای خارج کشور نیز بارگاهتت - 1997 - با مرور 130 پژوهش در زمینه سازگاری مذهبی و نقش آن در سلامت روانی نتیجه گرفت که 34 درصد از مطالعات به اثرات مثبت و معنا دار مذهب در کاهش افسردگی و اضطراب اشاره دارد. در تحقیق دیگری که برگین و استینچ فیلد - - 1988 انجام داتدند به این نتیجه رسیدند که دانشجویان مذهبی اغلب در دامنه بهنجار مقیاس های اضطراب و افسردگی، مفهوم خود باورهای غیر منطقی و سایر اندازه های عینی ارزشیابی شخصیت و سلامت روانی قرار می گیرند.
روش:
روش این تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است . جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر، پسر دانشگاه پیام نور بابل که در سال تحصیلی 91-92 هستند تعداد آنها 1343 نفر می باشند که از این جامعه تعداد 316 نفر با توجه به جدول کرجس و مورگان انتخاب شدند روش گرد آوری داده ها در این تحقیق شامل 3 پرسشنامه بوده است . الف - مقایس خود سنجی التزام عملی به باورهای دینی: این مقایس برای اندازه گیری رفتارهای دینی نوجوانان و جوانان مسلمان تدوین شده است این آزمون 45 سوال دارد روایی این آزمون با ضریب همبستگی 57 صدم بوده و پایایی ایی آزمون نیز با روش باز آزمایی برابر با 81 صدم بوده است و آزمون از روایی و پایایی کافی برخوردار است شیوه نمره گذاری این پرسشنامه 45 ماده ای در هر پاسخ از مقیاس 5 درجه ای استفاده شده که در هنگام نمره گذاری به هر یک از گزینه ها اعداد 1 تا 5 اختصاص می یابد به این ترتیب که گزینه کاملاً درسدد عدد 5و کاملاً نادرست عدد 1 اختصاص می یابد.
حداکثر نمره برای رفتارهای دینی 225 حداقل نمره 45 و متوسط آن 135 است. ب - پرسشنامه شادکامی آکسفورد : پرسشنامه شادکامی آکسفورد - فرم 29 سوالی - می باشد. پاسخ ها در یک مقیاس 4درجه ای از صفر یعنی اصلاً تا سر یعنی زیاد، نمره گذاری می شوند. والیاست - 1992 - روایی این آزمون را در دو نوبت همبستگی 0/64 و 0/49 گزارش کرده است.ج - پرسشنامه کیفیت زندگی: پرسشنامه 36 سوالی کیفیت زندگی برای مصارفی چون کار بالینی، ارزیابی بر سیاست های بهداشتی کارایی خود را اثبات کرده است اعتبار روایی این آزمون در ایران - 0/7-0/9 - تایید شده است یافته ها در این پژوهش 325 دانشجو 131 - مرد ،193 زن - بررسی شدند. میانگن سنی آنان 24/2 - انحراف معیار - 5/57 - و رشته های تحصیلی آنان - مهندسی ، علوم انسانی ، الهیات، حسابداری - در مقاطع تحصیلی - کاردانی ، کارشناسی - بود.
میانگین انحراف معمار دانشجویان در متغیرهای جهت گیری درستی ، شادکامی، کیفیت زندگی در جدول 1 آورده شده است. در بررسی روابط بین متغیر ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون به آزمون این فرض می پردازیم که بین شادکامی و جهت گیری دینی آزمودنی رابط معنی دار وجود دارد -2 بیتن جهت گیری دینی و کیفیت زندگی آزمودنی ها رابطه معنی دار وجود دارد -3بین شادکامی و کیفیت زندگی آزمودنی ها رابطه معنی دار وجود دارد . با توجه به جدول فوق می توان دریافت که بین شادکامی و جهت گیری دینی دانشجویان رابطه معنی دار وجود ندارد. و بین کیفیت زندگی و جهت گیری دینی رابطه معنی دار وجود ندارد. بین کیفیت زندگی و شادکامی دانشجویان رابطه معنی دار وجود دارد.و همچنین اینکه بین جهت گیری دینی و شادکامی و کیفیت زندگی آزمودنی های دختر و پسر تفاوت معنی دار وجود دارد.
