بخشی از مقاله
چکیده
هدف این مقاله تفسیر بندهای »دو« و »نه« سیاستهای کلی نظام اداری و تبیین ارتباط بین آنهاست. بدین منظور بند »دو« سیاستهای کلی یعنی »عدالتمحوری در جذب نیروی انسانیبُرِش« جنسیتی خورده و عدالت جنسیتی در نظام اداری از دیدگاههای فمینیستی و اسلامی مرور گردیده و ارتباط آن با بندِ »نه« این سیاستها یعنی »استحکام بنیان خانواده« مورد بررسی قرار میگیرد. این مقاله مرتبط با افق »نه« یعنی »برخوردار از سبک زندگی اسلامی ایرانی و محیط زندگی سالم در تراز اسلامی« و افق 10 یعنی »عدالت در حقوق زنان و مردان« پیشنویس اولیه الگوی پایه میباشد. و از آنجایی که سیاستهای کلی نظام اداری ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب میباشد این مقاله با تأکید بر دیدگاههای ایشان نگاشته میشود.
بحث اصلی
مطابق بند یک و دو اصل 110 قانون اساسی تعیین سیاستهای کلی نظام و نظارت بر حسن اجرای آن بر عهده مقام معظم رهبری است. سیاستهای کلی سیاستهای پایدار و فراگیری هستند که بیانگر مبانی و اصول ارزشی نظام بوده و برای تحقق آنها سیاستهای اجرایی وضع میشوند - بینام ، 1392، » . - 20سیاستهای کلی نظام اداری« از جملهی این سیاستها هستند که در تاریخ 1389/1/31 به روسای سه قوه، نیروهای مسلح و مسئولان نهادهای غیردولتی برای عملیاتی شدن ابلاغ شدهاند.
ولی برخی از مفاهیم موجود در سیاستهای کلی نظام اداری مفاهیمی کلی و تفسیرپذیر هستند که اگر مبتنی بر معارف ناب اسلامی تبیین نشوند، خطر سوء تعریف بر اساس مفاهیم رایج که ریشه در مبانی و ارزشهای غیر اسلامی دارند، آنها را تهدید میکند. »عدالت« از آن جمله است؛ بند دو این سیاستها مرتبط با عدالت است. بخشی از این بند عبارت است از: -2عدالت محوری در جذب منابع انسانی؛ میزان اختلاف نظرها درباره عدالت، در هنگامه رویارویی نظریههای فلسفی سیاسی تشدید میشود.
استربا با در نظر گرفتن شش مکتب فلسفی سیاسی، مفاهیم عدالت از دیدگاه آنها را طبقهبندی کرده است. هنگام استفاده از این طبقه بندی باید در نظر داشت که ممکن است بسیاری از ظرافتهای جزیی دیدگاههای فردی دانشمندان درباره عدالت، در فرایند آن نادیده انگاشته شوند، ولی در عوض به وسیله آن ، امکان آشنایی سریعتر با مفاهیم عمده و کلی عدالت در جهان معاصر فراهم میگردد.
براساس این طبقه بندی ، آرمان سیاسی نهایی مفهوم لیبرالی عدالت، آزادی است. در حالی که در مفهوم سوسیالیستی عدالت ، برابری مد نظر قرار می گیرد؛ و در مفهوم لیبرال دموکراتیک عدالت ، آمیزه ای از آزادی و برابری ، آرمان سیاسی تلقی می شود؛ اجتماع گرایان ، نفع عمومی را در نظر می گیرند؛ در حالی که مفهوم فرانوگرایی عدالت، با تأکید بر ضرورت رد همه فراروایت ها و نظریه های کلان ، توجیه حقوق و تکالیف را محلی و محدود دانسته ، بر آن است که این توجیه نباید جهان شمول باشد فمینیست ها نیز مفهومی از عدالت را تأیید میکنند که حقوق و تکالیف را بر مبنای آرمانی دو جنسیتی و مبتنی بر برابری زن و مرد توجیه نماید؛ - پور عزت، » - 86 : 1380برابری جنسیتی« که بر برابری زن و مرد و حقوق آنان دلالت دارد مفهومی است که مورد تاکید فمینیستها قرار گرفته است تا جایی که برخی ازآنان مانند سیمون دوبوار1 که از فمینیست-های اولیه و رادیکال است در کتاب »جنس دوم« بیان میدارد:»انسان زن به دنیا نمیآید، بلکه زن میشود2« . - 392,1949,Beauvoir آن ها بین تمایزات جنسی3 - که ناشی از تمایزات زیستشناختی است - وتفاوتهای جنسیتی4 - که در نگرش آنها، ناشی از تفاوتهای روانشناختی و کلیشههای جامعه ساخته است - فرق قائل می-شوند - - Powell,2010,4 برخی اندیشگران حتی جنس را نیز اجتماعی و فرهنگی میدانند.
از نتایج چنین دیدگاهی یکسان بودن حقوق زن و مرد در حوزهی اشتغال و فرصتهای برابر کاری است - Conaghan,1999.Morris,1999.Nott,1999.Mazur,2002 - . ولی در اسلام موضعی بسیار خردمندانه نسبت به این موضوع اتخاذ میشود؛ مبنی بر اینکه بانوان، مسئولیت مهم پرورش فرزندان و ساختن جامعه آینده را بر عهده دارند؛ ضمن اینکه به هیچوجه از نقشها و مسئولیتهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی متناسب با شان و منزلت خود محروم نمی-شوند.
واضح است که پذیرش این موضوع، به معنی پذیرش ضعف زنان یا قوت مردان نیست؛ بلکه به معنی پذیرش ظرفیت مکملی است که میتواند تقسیم کار خردمندانهای را در سازمان سبب شود که به واسطه آن، ساعات کار بانوان معقولتر و پستهای آنها، متناسبتر با شرایط آنان تعریف گردد - پورعزت،. - 183 : »عدالت جنسیتی« یکی از ابعاد مهم عدالت در نظام اداری است که تفسیر انحرافی آن مبتنی بر رویکردهای »فمینیستی« میتواند به »برابری جنسیتی« در جذب، تداوم خدمت و ارتقای منابع انسانی منجر شود.
رهبر معظم انقلاب در این زمینه میفرماید:»اگر میخواهیم نگاه ما نسبت به مسئلهی زن، نگاه سالم و منطقی و دقیقیباشد، شرط اوّل آن این است که ذهنمان را از این حرفهایی که غربیها در مورد زن میزنند -در مورد اشتغال، در مورد مدیریّت، در مورد برابری جنسی -باید بکلّی تخلیه کنیم. یکی از بزرگترین خطاهای تفکّر غربی در مورد مسئلهی زن، همین عنوان »برابری جنسی« است. عدالت یک حق است؛ برابری گاهی حق است، گاهی باطل است؛ 93/1/30 - بیانات در دیدار جمعی از بانوان برگزیده کشور - . در رویکرد فمینیستی نقش زنان در خانواده نادیده گرفته میشود و به آنان به عنوان نیمی از نیروی انسانی مؤثر در توسعه اقتصادی که البته ارزان، مطیع و جذب کننده مشتری به سازمان هم هستند، نگریسته میشود.
ولی در نظریه پیشرفت اسلامی، زن و خانواده نقش محوری و جدایی ناپذیر از یکدیگردارند - مقام معظم رهبری، - 1393/1/30؛ خانواده کلمه طیبهای است - همان، - 1379/12/15 که سلول اصلی جامعه و شرط لازم برای پیشرفت آن است - همان، - 1390/10/14 و جامعه با داشتن خانوادههای مستحکم است که به صلاح خواهد رسید - همان، - 1379/12/15؛ خانواده سالم و آرام هم محیطی است برای تربیت فرزندانی با ساختار عاطفی و روانی سالم - همان، - 1374/5/11 و هم مکانی است برای تجدید قوای زوجین و آرامش یافتن آنها؛ 1و در خانواده این زن است که عنصر اصلی است - همان، - 1375/12/20 و اگر او نباشد خانواده شکل بدون معنایی خواهد یافت - همان، . - 67/9/13 به همین دلایل است که مسئله زن و خانواده جزء مسائل درجه یک کشور است." - همان، - 90/10/14از دیگر سو جامعهی امروز، جامعهای سازمانی است که منابع انسانی حاضر در آن با جداشدن از نهاد خانواده وارد سازمانها شده و قسمت عمدهای از زندگی خود را در آن سپری میکنند.
