بخشی از مقاله
خلاصه
طرح پژوهش حاضر یک مطالعه همبستگی است که با هدف بررسی رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی در بین زوجین فرهنگی شهرستان بوکان اجرا شد.جامعه آماری ، فرهنگیان شهرستان بوکان در سال تحصیلی 91-92 بود. آزمودنیهای این پژوهش242 نفر 121 - زوج فرهنگی - بودندکه بصورت نمونه گیری تصادفی ازبین مدارس این شهرستان انتخاب وپرسشنامه های پرسشنامه معبدو شادکامی آکسفورد - - OHI، بر روی آنان اجراشد وبا روش آمارتوصیفی ورگرسیون مورد تحلیل قرارگرفت.
یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان میدهد که عمل به باورهای دینی درسطح - P > 0/ 001 - با شادکامی همبستگی مثبت ومعناداری دارند.
نتیجه گیری: نتایج نشان میدهدکه رابطه مستقیم ومعناداری بین عمل به باورهای دینی با شادکامی خانواده وجود دارد یعنی هرچه نمره عمل به باورهای دینی بالاتر می رود شادکامی بیشتر خانوادگی افزون تر می گردد.
مقدمه
قرآن کریم، برترین نسخه زندگی و عالی ترین راهنمای بشر، برای دست یابی به حیات طیبه، بخش عظیمی از آیات را به تنظیم و تعدیل روابط اعضای خانواده، حقوق و وظایف همسران و فرزندان اختصاص داده است. رجوع به این آیات الهی، انسان را جهت دستیابی به عالی ترین راهکارها در تحکیم خانواده هدایت می کند.. اهداف خانواده و اقتضای تأسیس آن ایجاب میکند که بانیان آن - زن و شوهر - ، در تحکیم و پایداری این بنا، نهایت سعی خود را بکنند و با همان انگیزه که بر تشکیل آن اقدام کردند، بر استمرار آن اصرار ورزند تا وحدت و پویایی این نهاد مقدس تا پایان حفظ شود. تار وپود زندگی انسان با باورهای دینی تنیده شده است. گواه این مطلب آن است که با مطالعه جوامع انسانی وتاریخ تمدن ها، همواره با رگه هایی از دین وباورهای دینی مواجه می شویم.این باورهای دینی در هر دوره ای به شکلی متجلی شده اند.
عمل به باورهای دینی وشادکامی زوجین
زمانی دین ودینداری در قامت باورها واعمال جادویی وزمانی تحت پوشش پنداشت های اسطوره ای جلوه می نمود. هر از چند گاهی نیز ادیان الهی وتوحیدی سایه خود را بر سر جوامع می گستراندند. گستردگی وعمومیت نگرش دینی از توحیدی ترین تا شرک آمیزترین صورت آن، یعنی از پرستش یگانه هستی تا تجسم نیروی ماورایی در قالب انسانی، همگی حکایت از اصیل ترین نیاز درونی انسان یعنی خداجویی دارد.از این روست که نیاز به دین ومذهب در شمار اصیل ترین نیاز های انسانی تلقی می شود که از دیر باز در تمام جوامع بشری مطرح بوده است..
رفتارها وباورهای مذهبی، تاثیر مشخصی در معنادارکردن زندگی افراد دارند، رفتارهایی مانند عبادت، زیارت وتوکل به خداوند می توانند از طریق ایجاد امید وتشویق به نگرش های مثبت، موجب آرامش درونی افراد می گردند.داشتن معنادرزندگی،امیدواری به یاری خداونددرشرایط مشکل زا،بهره مندی از حمایت های اجتماعی ومعنوی، احساس تعلق داشتن به منبعی والا همگی از جمله روش هایی هستند که افراد مذهبی با دارابودن آن ها می توانند در مواجهه با حوادث آسیب رسان ، فشار کمتری را متحمل شوند - یانگ و ماوو،. - 2007
افراد شاد در زندگی درست تر می اندیشندودرهنگام بروز مشکل در زندگی ، شتابزده عمل نمی کنند بلکه به علت روحیه شادی که دارند مشکل خویش را با ذره بین تعقل می نگرندتا سنگ ریز های مانع شادی چرخ زندگی خود را بیابند و آنرا مشاهده کنند وبا راه کارهای منطقی آنرا بیرون کشندواگر آدمی از این خصلت شادی دور باشد با عجله وشتاب تصمیم می گیرد وبه دونده ای می ماند که به علت سرعت زیاد، نمی تواند متوجه جزئیات مسیر راه خود گرددودر نتیجه در قضاوت خود مرتکب اشتباهات فراوان می شود..
افراد شادکام افکار ورفتار های دارند که سازگار وکمک کننده می باشد این گونه افراد با دیدگاهی روشن به امور می نگرند، دعا ونیایش دارند. به طورمستقیم برای حل مسائل ازخود تلاش نشان می دهند و به موقع از دیگران کمک می طلبند. از سوی دیگر،افراد غیر شادکام، بدبینانه فکر وعمل می کنند. در خیالات فرو می روند خود ودیگران را سرزنش می کنند واز کار کردن برای حل مشکل اجتناب می کنند - دینر وهمکاران ، - 1997 دریافتند که باورها واعتقادات مذهبی مهمترین منبع شادی هستند. حضور در مکانهای مذهبی ونیایش با خداوند، از طریق تاثیربرباورها،باعث ایجاد نشاط وخوش بینی می شود..
افراد مذهبی به این علت که ایمان واعتقاد به جهان آخرت دارندپوچی وبیهودگی را به زندگی خود راه نمی دهند واین امیدواری به آخرت موجب افزایش شادی در آنان می گردد واین شادی می تواند در زندگی زناشویی تاثیر فراوانی داشته باشد وموجب ثبات وپایداری زندگی خانوادگی گردد. مالهرب باطرح این پرسش که آیا راهی وجود دارد که بفهمیم چگونه بهترین وپایدارترین شادکامی به دست می آید، شادکامی معنوی را یگانه شادکامی می داند که درهمه ی شرایط پابرجا وزوال ناپذیر است.
از نظر وی این احساس شادکامی با سختی ها وفشارهای روانی ، همزیستی مطلوبی دارد. افراد با گرایش دینی واین عقیده که در جهان مقصد والایی وجود دارد می توانند شادکامی خود را ارتقابخشند - یزدانی، - 2003 کسانی که اعتقادات مذهبی دارند و به آن عمل می نمایند قدم در راهی گذاشته اند که مسیر آن با تابلوهای مشخص و راهنمایی های ارزنده ، جهت را به خوبی مشخص می نماید، پیچ وخم های آن معلوم ، سرعت های مجاز ثبت ،کوره راه ها معین ، پل ها وتونل ها نمایان و از همه مهم تر ، توقف گاه های آن دقیق و خط قرمز های آن آشکار است.
در صورت تخلف ، نه جرایم دنیوی ، بلکه عاقبت اخروی آن معلوم می باشد در نتیجه فرد حساب شده گام برمی دارد. چون می داند هرچیزی حساب وکتاب خود را دارد ودقت آن را با هیچ ترازوی دنیوی نمی توان سنجید این است که این تابلوهای جهت نما، این حساب وکتاب ومیزان، او را امیدوار در زندگی نگه میدارد و وارد پوچ گرایی نمی شود واین امید به زندگی به او احساس شادی ونشاط می دهد واین شادمانی تاثیر در زندگی خانوادگی او دارد.
پیشینه تحقیق
والریت - 1995 - گزارش می دهدکه بین انجام امور دینی وشادبودن رابطه مثبت وجود دارد. دین می تواند به عنوان یک نظام اجتماعی پیچیده، بر رفتار وبازخوردهای مهم از جمله برنامه ریزی خانواده ، کار، چگونگی تفسیر زندگی روزانه وبرداشت از امومختلف تاثیر بسزایی داشته باشد - کریمی - به نقل ازاعتمادزاده وهمکاران - معتقد است که فعالیت های مذهبی موجب افزایش نشاط فرد می گردد - اعتمادزاده، - 2009
روحانی ومعنوی پور - - 2008در پژوهش خود رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی ورضایت زناشویی را مورد بررسی قرار دادند. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان ودانشجویان متاهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه بود ونمونه پژوهش که شامل 269 آزمودنی 62 - نفر عضو هیات علمی، 28نفر از کارکنان و179نفر دانشجوی متاهل - بود به شیوه طبقه ای تصادفی انتخاب شدند تحلیل نتایج نشان داد که بین دینداری با شادکامی ورضایت زناشویی همبستگی مثبت معنادار ی وجود دارد و دینداری وسن ، پیش بینی کننده های مناسبی برای رضایت زناشویی محسوب می شوند.
یکی از فلسفه های تشکیل خانواده که در دین مبین اسلام نیز برآن تشکیل شده است این است که زوجین بتوانند به آرامش برسند.. وقتی افراد خانواده از کنار هم لذت ببرندو از بودن با هم رضایت دارندیکی از علائم آن ارتباط عاطفی وکلامی مناسب است ،در چنین شرایطی است که خانواده کانون آرامش می گردد.در خانواده اگر ارتباطات عاطفی تقویت شود مسئولیت پذیری وگذشت هم بین اعضای خانواده بیشتر می شود وخانواده از شور ونشاط بیشتری برخوردار می شود. .
خانواده یک نهاد اجتماعی اولیه وحیاتی است که تثبیت وتضمین سلامت فرد وبقای جامعه در این کانون شکل می گیرد. فرد نه تنها از نظر جسمی وزیستی ، بلکه از نظر عاطفی- روانی وشخصیتی نیز تحت تاثیر خانواده قرار دارد،چرا که خانواده جایگاهی است که فرد می تواند با تکمیل شخصیت خویش،آماده پذیرش نقش های اجتماعی گردد - ریاحی وهمکاران،. - 1386:110 ما شادی را به آن مفهومی که در مباحث روانشناسی مثبتگرا مطرح میشود، دو نوع میدانیم: شادیهایحسّی و گذرا و شادیهای اصیل و پایدار. رضایت از زندگی، به شادی های اصیل و پایدار، نزدیکتر است. همان طور که گفتم، وقتی انسان از آنچه که دارد - از حیاتش بگیریم تا تمام آن نعمتهایی که نزدیکش هستند - ، راضی باشد، معنایش این است که یک شادی اصیل و پایدار دارد.
میشود گفت که اینها - شادی و رضایت از زندگی - ، گاهی اوقات، نزدیک هم هستند و بعضی اوقات، نتیجه یکدیگرند. یعنی اگر به آنچه که داریم، به عنوان نعمت نگاه کنیم، میبینیم که رضایت از زندگی هم میتواند باعث ایجاد شادی اصیل و پایدار شود. پس در یک جاهایی، اینها مثل هم هستند. این مسئله، در منابع روانشناسی هم در دو سطح عینی و ذهنی مطرح شده است. به این صورت که ell Being ، به معنای خوب زیستن عینی - محسوس - و Subjective Being - SWB - ،به معنای خوب زیستن ذهنی - رضایت درونی - در نظر گرفته شده است.
سطح ذهنی درونی رضایت از زندگی، یعنی آن چیزیکه من واقعاً باور دارم و در باورهایم از آن راضیام و سطح عینی بیرونی هم یعنی آنچه که عینی یا واقعی است و در بیرون، امکانات آن موجود است. گاهی اوقات هست که آدم، امکاناتش زیاد است، ولی از نظر ذهنی، آن را قبول ندارد. به همین دلیل، به آن باوری که ما در درون و در ذهنمان آن را قبول داریم، Subjective Being گفتهاند. پس امکانات بیرونی، هر چه می خواهد باشد. اگر ما برداشتمان، این گونه باشد که باید حسرت بخوریم که کم داریم، این، شادی نیست. همین است که مولوی هم میگوید:
اصل لذّت، از درون دان، نز برون! ابلهیدان جستن از قصر و حُصون
آن یکی در کنج زندان، مست و شاد! وان یکی در باغ، تلخ و نامراد
یعنی یک کسی میتواند در باغ باشد و تلخ و نامراد باشد و یا در زندان باشد و مست و شاد. باید ببینیم خودش چه برداشتی دارد. این که حافظ هم میگوید: درویشی و خرسندی، یعنی این که آدم میتواند در عین درویشی، خرسند هم باشد.. اغلب مردم فکر می کنند که شادکامی همان رضایت است ، ولی واقعیّت این است که شادکامی پایدارتر وآسیب پذیر تر است. شادکامی بخشی از عشق بی قید وشرط نسبت به زندگی است ونه توقع برآورده شدن تمام خواسته ها وانتظارها ! اگر انسان خود را به بینش وانتظار خاصی از زندگی محدود کند ،
