بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش، رابطه میزان مشارکت جامعه محلی با توسعه گردشگری از دیدگاه مردم محلی شهمیرزاد بوده است. روش تحقیق از نوع توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه مردم محلی شهمیرزاد بودند که به روش نمونه گیری از نوع خوشه ای انتخاب شده اند. به همین منظور نمونه ای به حجم 254نفر انتخاب گردید. ابزار مورد استفاده این پژوهش، مقیاس های مشارکت جامعه محلی و توسعه گردشگری است، که پس از محاسبه روایی و پایایی آن بین نمونه توزیع وجمع آوری شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS و با روش های آماری تک نمونه ای ، ضریب همیستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد که: - 1 میزان مشارکت جامعه محلی پایین تر از سطح کفایت مطلوب - Q3 - ولی در سطح کفایت قابل قبول - Q2 - می باشد. - 2 بین میزان مشارکت جامعه محلی با توسعه گردشگری رابطه مثبت وجود دارد. - 3 مشارکت جامعه محلی پیش بینی کننده مثبت و معنادار توسعه گردشگری می باشد.
واژگان کلیدی: مشارکت، توسعه گردشگری، مردم محلی
مقدمه:
پدیده گردشگری به عنوان یک پدیده جالب در سیر تاریخی خود از یک فعالیت کوچک به شیوه مهم زندگی تبدیل گردیده و به عنوان یک نیاز در جامعه مدرن پذیرفته شده است - هودمن و هاوکینزٌ،. - 1989 اصل فعالیت گردشگری، مسافرت است.گردشگری، مرتبط با آررزو هاست - اسچوتنٍ، . - 53:1996 و در ارتباط با جستجوی معنایی، برای زندگی است.گردشگری حاصل یک تقاضا ی رو به رشد است. هر چند گردشگری اغلب تنها در مکانهای کوچک در نظر گرفته می شود،تحلیل جوامع مورد نظر نشان می دهد که این مسله فراتر از آن است. جامعه می تواند راهکار توسعه ی گردشگری ارائه کرده یا از بین ببرد. هر گاه فعالیتهای گردشگری ارتباط نزدیکی با جوامع محلی داشته باشند ،گردشگری می تواند موجب تغییر در ابعاد فرهنگی، اقتصادی، محیطی و اجتماعی گردد - بیتن2006؛ ریچارد و هالَ. - 2000 جوامع محلی به طور روز افزون به دلیل نیاز به تولید کالاهای منحصر به فرد و قابل فروش که بتوانند دلارهای گردشگری را جذب کنند هدایت می شوند.
گردشگری به عنوان ابزاری برای رشد جوامع محلی در نظر گرفته می شود. زیرا نیاز به ایجاد فرصتهای اشتغال و رشد برای مقابله با تغییرات محلی حاصل از باز خواستن اقتصادی و جود دارد. توسانُ - 1999 - بطور ویژه به ویژگیهایی از مشارکت ساکنان محلی مقاصد گردشگری خطاب کرده اند و بدین منظور سه شکل از مشارکت ساکنان محلی بر اساس چگونگی مشارکت طلبی افراد و نحوه عضویت آنها در توسعه گردشگری را شناسایی کرده اند. اولین شکل از آن مشارکت خود انگیخته یا خود به خود است. دومین شکل، مشارکت برانگیخته می باشد و در نهایت سومین شکل از مشارکت تحمیلی یا اجباری است.
کولِ - - 2006 اظهار داشته است که شناسایی صاحبان قدرت یک جامعه محلی و بکارگماردن آنها در توسعه ی گردشگری کافی است. هامپتونّ - 2005 - علنأ موافق و هم عقیده با آن است و اظهار داشته که مراوده باید دوطرفه باشد و اینکه نظرات اعضای جامعه میزبان باید لحاظ شود؛ او بیشتر توسعه کس مشارکت ساکنان در توسعه گردشگری بطور نزدیک در ارتباط با دستیابی آنها به دانش و آگاهی است، و مربوط به توانایی آنها برای کنترل و مدیریت منابع گردشگری محلی است - کول، . - 2006 این موضوع می¬تواند از دو جنبه بازبینی شود. جنبه اول مربوط است به مشارکت مورد انتظار ساکنان جامعه میزبان و درگیر بودن در توسعه گردشگری در طول فرایند برنامه ریزی گردشگری است؛ دومین منظر مربوط به اینست که آیا جامعه میزبان بدرستی از توسعه گردشگری سود می¬برند - تایموسیْ ، . - 1999
مشارکت جامعه میزبان تنها تسهیل کننده دسترسی به منافع مادی برای آنها نیست بلکه در حقیقت کنترل بیشتر بر فرایند توسعه گردشگری را برای آنها در بر دارد. بر اساس تحقیقات انجام شده ، درگیر نمودن ساکنان مقصد در گردشگری مستلزم رضایت هم ساکنان مقصد و هم دیگر سهامداران بخش های خصوصی و عمومی است تا اینکه فرصت مشارکت برای آنها فراهم شود - اسچیونزَ، . - 2003 به گفته محققین تسهیل مشارکت ساکنان محلی در توسعه گردشگری به پیش نیازی اساسی برای موفقیت در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است - کول، 2006؛ تایموسی، . - 1999علاوه بر این دستیابی به توسعه ی پایدار، مشروط به همکاری جوامع محلی است زیرا جوامع محلی نقش کلیدی در توسعه ی گردشگری دارند و عنصر اساسی تتوسعه ی گردشگری هستند - عارف و همکاران، 2010،ص . - 155
درک جامعه و توسعه ی گردشگری باعث می شود به درک عمیق و دید گاه های مفهومی و ادراکی لازم برای برداشتن گام های موثر برای توسعه ی گردشگری دست یابیم. توسعه ی گردشگری باید به گونه ای باشد که به نیاز ها و خواسته های افراد ی که در محل، زندگی می کنند پاسخ دهد و آنها را بر طرف نماید.بنابراین برنامه ریزی گردشگری بر اساس مشارکت جامعه محلی به دو دلیل ضروری می باشدک اول در سطح تجربی، اگر توسعه ی گردشگری پایدار با آرزوها و اهداف جامعه محلی سازگار ی نداشته باشد، هنگامی که علایق افراد بیرونی در گردشگری محلی غالب است، یا در هنگامی که آستانه تحمل ساکنان محلی نسبت به گردشگران و گردشگری پایین است، تضادهایی به وجود می آید که در نهایت منجر به تضعیف گردشگری می شود. دوم ساکنان محلی از حق اخلاقی برای مشارکت در توسعه ی فعالیتی برخوردارند، که هم منافع و هم هزینه هایی را برای آن ها به همراه دارد.
این شرایط به ویژه برای گردشگری بسیار مهم است که مردم محلی "روابط همزیستی " با محیط خود دارند - جمال و گتزُ ،. - . - 1995 نتایج تحقیقات حاکی از آن است مشارکت جامعه محلی در فعالیتهای گردشگری ،در ایران بسیار محدود است به طوری که منافع محدودی را برای ساکنان محلی ایجاد می کند. مشارکت جامعه محلی در برنامه ریزی توسعه ضروری می باشد - قادری .هندر سون، . - 2012لذا با توجه به مشارکت اندک مردم در توسعه ی گردشگری و اینکه خیل عظیم گردشگران، گردشگری منجر به تغییر و تحول قابل توجهی در وضعیت زندگی مردم شهر شهمیرزاد نشده است این سوال برای محقق مطرح شده است که چگونه می توان ضمن بهبود فرآیند توسعه ی گردشگری، منافع آن را برای جامعه محلی ایجاد و تقویت نمود و مشارکت مردم محلی تا چه میزان در توسعه ی گردشگری می تواند موثر باشد.
