بخشی از مقاله
چکیده:
تابآوری یکی از ویژگیهای شخصیتی هست که انسان را در مقابل مشگلات واتفاقات و شرایط بسیار سخت یاری میدهد.بنابراین هدف پژوهش حاضر تعین رابطه تاب آوری مادر با پرخاشگری رابطهای وخودکارآمدی دختران نوجوان است.روش: روش پژوهش حاضر بدلیل بررسی رابطه بین متغیرهای پژوهش از نوع توصیفی همبستگی بوده،در پژوهش حاضر جامعه آماری کلیه دانشآموزان دختران هنرستانهای فنی حرفهای پایه دوم متوسطه شهرکرج به تعداد 4023 نفر بودند، به همین منظور تعداد 188 نفردختر و188 نفر مادر بر اساس فرمول پلنت به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و سه پرسشنامه تابآوری کونور و دیویدسون - 2003 - و پرسشنامه پرخاشگری باس - . - - 1992 استفاده شده.یافته: ابتدا ازآمار توصیفی استفاده شده است و دادههای حاصل از پژوهش درجداول مربوطه نشان داده شده . به منظورتجزیه و تحلیل فرضیههای پژوهشی باتوجه به ماهیت آنها از آزمونهای مناسب آماری - استنباطی - رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون در جدول نشان داده شده است. براساس داده های این جدول، تاب آوری مادران با پرخاشگری رابطهای، رابطهای منفی دارد. یعنی هر قدر میزان تابآوری مادران بالاتر میرود، میزان پرخاشگری رابطهای در دختران نوجوان کاهش مییابد.در این آزمون میزان سطح معناداری در هر دو آزمون کالموگراف اسمیرنوف و شاپیرو بیشتر از سطح معنا داری جدول نمایش داده شده است. با اطمینان میتوان بر فرض نرمال بودن تاکید نمود. نتیجه: هر چه تاب آوری بالا برود مولفه های پرخاشگری پایین میآید بجز پرخاشگری کلامی که روی آن تاثیری ندارد. تاب آوری مادران. وسطح اطمینان 0/99 میباشد. در پژوهش حاضر میران تاب آوری مادران بدون آموزش ./22 گزارش شده است .پیشنهادپژوهشگر آموزش تابآوری میباشد .
کلمات کلیدی: تابآوری، پرخاشگری، نوجوان.
مقدمه:
تابآوری1 برای بسیاری از یک مفهوم شناخته شده است اما تعریف آن مشکل میباشد.یک توافق همگانی برای تابآوری وجود ندارد از طرفی ماهیت عوامل فشارزا، آسیبزا، وتجارب ناسازگار نیاز به شفاف سازی دارد، تابآوری نیاز دارد تا از مفاهیم مرتبط متمایز گردد - برودر2،2009به نقل از سیبدری، 1389،شورجیگلنگدری، . - 1391 مفهوم تابآوری ریشه در رواشناسی دارد.توانایی تحمل موقعیتهای مشکل وسخت - لانگمن3 ، - 2005،دلیری، شهامت، بیپروایی، پرطاقتی، - آریانپور، - 1380معنی شدهاست - سیبدری، 1389، شورجیگلنگدری، . - 1391 باوجود آنکه روانشناسان در رابطه با تعریف تابآوری با یکدیگر بحث دارند،ماستن4 ورید - 2003،به نقل از جباری،1390، شورجیگلنگدری، . - 1391آن را به عنوان یک سری از پدیدههای همراه الگوهایی از سازگاری مثبت در زمینهای از خطرات وسختیهای قابل توجه تعریف کردهاند.
1-1تاریخچه تابآوری:
علیرغم ازدیاد پژوهشها در مورد تابآوری توافق کاملی در مورد تعریف این سازه هنوز بوجود نیامده است. تلاشهای به عمل آمده برای تعریف این مفهوم کلیدی به دلایل مختلف روش شناسی هم چنان مبهم باقی مانده است - کینارد5، 1998، به نقل از شهبازی راد، . - 1391 گوناگونی تعاریف تابآوری این مشکل را در زمینه تابآوری منعکس میکند و آن به علت عدم وجود یک نظریه واحد از تابآوری است که قادر با شد به دیدگاه های مختلف ساختار داده و پژوهشهای آزمای شی - تجربی - برای ر شد این سازه را هدایت کند. لذا، به نظر میر سد که به یک نظریه متفاوت و قابل آزمون برای تابآوری نیاز ا ست. محققان بطور م شترک تابآوری را پیش بین سلامت روانی و پیامد ظرفیت کارکردی و کفایت اجتماعی تعریف کردهاند - اولسون، 2003، به نقل از مراد مومنی، - 1393
ورنر از جمله اولین دانشمندانی بود که در دهه 1970 از اصطلاح تابآوری استفاده کرد. او گروهی از بچههای منطقه کایوایی در هاوایی را مورد مطالعه قرار داد که در فقر بسر میبرند و یا با والدین بیمار روانی یا الکلیک و یا اخراج شده از کار زندگی میکردند از این تعداد دو سوم در سنین بالاتر رفتارهای ویرانگر از خود نشان دادند، اما یک سوم رفتارهای مخربی نداشتند، ورنر گروه اخیر را تابآور نامید. اولین تحقیقات تابآوری بر کشف عوامل محافظتی در برابر بد رفتاری، افراد محله های فقیر نشین - لوتار، - 1999 و وقایع فاجعه بار زندگی - فردریکسون و همکاران، - 2007 تمرکز دا شتند و تمرکز کارهای آزمای شی بر فهم فرآیندهای مثبت با تابآوری بود. محققان تلاش کردند تا آ شکار سازند که چگونه برخی عوامل - مانند خانواده - در ایجاد پیامدهای مثبت مشارکت دارند - لوتار6، . - 1999 پژوهشهای انجام شده حاکی از آن است که برخی افراد تاب آور، پس از رویارویی با موقعیتهای دشوار زندگی، دوباره به سطح معمولی عملکرد باز میگردند، حال آنکه عملکرد برخی دیگر از این افراد، پس از رویارویی با ناکامیها، مصیبتها و د شواریها نسبت به گذشته ارتقا پیدا میکند در مجموع، افراد تابآور، دارای این ویژگیها هستند:
- 1 واقعیتهای زندگی را به سهولت میپذیرند.
- 2 ایمان دارند که زندگی پرمعنا است.
- 3 دارای تواناییهای چشمگیری برای وفق دادن سریع خود با تغییرات بزرگ هستند - لوتهانس و همکاران، 2006، به نقل از کرد میرزا، - 1388
برای دستیابی به تابآوری، گروهی از مهارتها و نگرشها مورد نیاز است که در اصطلاح به آنها سخترویی7 گفته میشود. سخترویی به افراد کمک میکند تا در رویارویی با تغییرات تنش زا، دشواریها را به فرصتهای پر منفعت تبدیل کنند. نگرشهای مورد نظر در سخترویی، عبارتند از: تعهد، کنترل و چالشطلبی. مقصود از تعهد آن است که فرد در رویارویی با شرایط دشوار، به جای ترک صحنه، ترجیح دهد حضور خود را در صحنه حفظ کرده، به افراد درگیر در آن موقعیت، در برطرف کردن دشواری کمک کند. مقصود از کنترل، آن است که فرد به توانایی های خود برای اثر گذاری بر نتایج رویدادها باور دا شته با شد و مق صود از چالشطلبی، آن ا ست که فرد در رویارویی با چالشها به جای مقصر قلمداد کردن سرنوشت، درصدد ایجاد فرصتهایی برای رشد خود و دیگران باشد.
هم چنین در شکلگیری و بروز رفتارهای سخت رویانه، فرد باید مهارت تابآوری در ا صطلاح چنین تعریف می شود: »نوعی حالت قابل تو سعه در فرد که بر ا ساس آن قادر ا ست در رویارویی با ناکامیها، م صیبتها و تعارضهای زندگی و حتی رویدادهای مثبت، پی شرفتها و م سئولیت بی شتر به تلاش روز افزون تر ادامه دهد و برای د ستیابی به موفقیت بیشتر، از پای در فرهنگ مریام وبستر - 2010 - 8به توانایی بهبودی پس از شرایط سخت ویا تغییر وتطبیق با آن شرایط تابآوری گفته میشود.به عبارتی دیگر به عنوان یک توانایی، تابآوری متعلق به افرادی است که در معرض عومل خطر مشخص قرار میگیرندومیتوانند بر آن خطرات غلبه کنندواز پیامدهای منفی نظیر بزهکاری و مشکلات رفتاری اجتناب نمایند - پویا 1389، به نقل از شورجیگلنگدری، . - 1391
تعاریف ومفاهیم تابآوری:
کارنر 9ودیوید سون که تابآوری را در حوزههای اجتماعی مورد مطالعه قرار دادهاند،معتقدند تابآوری تنها پایداری در مقابل آ سیبها یا شرایط تهدید کننده نیست، بلکه شرکت فعال وسازنده فرد در محیط است.آنها تابآوری را توانمندی فرد در برقراری تعامل زیستی وروانی در شرایط خطرناک میدانند - شاکرینیا و محمدپور،1389،به نقل ازاجباری،1390، شورجیگلنگدری، . - 1391
