بخشی از مقاله
مقدمه و بیان مساله :
روشهای مقابله با تنش های روانی بخصوص در سنین نوجوانی در سلامت روانی افراد مهم است . راهبردهای مناسب می تواند موجب افزایش مشکلات شوند در حالی که راهبردهای درست مقابله ای می تواند پیامدهای سودمندی داشته باشد .
نمونه و روش نمونه گیری ، ابزار اندازه گیری ، روش تجزیه و تحلیل نتایج :
این پژوهش از نوع تحقیق علی بوده و تحلیل داده ها با روش تحلیل رگرسیون به روش همزمان بوده است . با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از بین مناطق 22گانه تهران ، منطقه شمیرانات تهران به شکل تصادفی انتخاب شده و از یکی از مدارس 80 نفر از دانش آموزان 14 تا 16 سال بوسیله پرسشنامه های سیاهه مقابله با فشار روانی و پرسشنامه بررسی مشکلات و نقاط قوت کودک و نوجوان مورد بررسی قرار گرفتند .
بحث و نتیجه گیری :
سبک هیجان مدار منجر به افزایش نشانگان هیجانی - نظیر علائم جسمی ، افسردگی ، اضطراب - و تشدید مشکلات ارتباط با همسالان می شود و سبک مساله مدار با کاهش نشانگان هیجانی در نوجوانان ارتباط مستقیم دارد.
مقدمه :
از جمله عوامل جدا نشدنی زندگی ، تنش های روانی هستند و چگونگی رویارویی و کنار آمدن با این عوامل ، به خصوص در سنین اولیه نوجوانی و جوانی در سلامت روانی افراد بسیار مهم است . با وجود فشارهای روانی در تمام مراحل زندگی ، برخی از مراحل از جمله مرحله نوجوانی به دلیل رویارویی با تغییرات همه جانبه جسمی ، روانی و اجتماعی با تنش بیشتری همراه است - حجت خواه ، - 1392 و مطالعات حاکی از آنست که انتقال از کودکی به نوجوانی تحت تاثیر تغییرات مهم در سطوح عاطفی و شناختی قرار دارد - هولت 1 ، . - 2011 به نقل از الگار ، آرلت و گراوز - 2003 - 2 بررسی ها نشان داده چنانچه نوجوان به سبک ها و راهبردهای مقابله ای کارآمد مجهز نباشد و توانایی کمی برای درک هیجان های خود و دیگران داشته باشد ، در برخورد با فشارها و بحران های دوران نوجوانی توان کمتری خواهد داشت و مشکلات رفتاری بیشتری را بصورت پرخاشگری ، رفتارهای بزهکارانه ، افسردگی و اضطراب نشان خواهد داد.
در همین راستا اندا3 ، جاویدی ، جفورد4 ، کوموروسکی 5 و یانزال - 1991 - 6 افزایش شمار نوجوانانی که خودکشی می کنند ، افسرده می شوند و یا به سوء مصرف مواد روی می آورند را به عنوان شواهدی از تنش های روانی فزاینده و ناکارآمد بدون سبک ها و راهبردهای مقابله ای آنان در برخورد با این تنش ها می دانند - حجت خواه ، . - 1392 فولکمن و لازاروس - 1985 - 7 مقابله8 را فرایندی پیچیده می دانند که با توجه به ارزیابی هایی که فرد ازموقعیت استرس زا و فشارهای آن موقعیت دارد ، تغییر می کند و تلاشهای رفتاری - شناختی فعال فرد را دربرمی گیرد .
پژوهشگران معتقدند که بیشتر مردم ترجیح می دهند که تا از روشهای مقابله ای خاصی در موقعیت های دشوار استفاده کنند که در واقع مجموع این راهبردها ، سبک های مقابله ای فرد را شکل می دهد . راهبردهای مقابله ای مجموعه ای از تلاشهای شناختی و رفتاری فرد است که در جهت تعبیر و تفسیر و اصلاح یک وضعیت تنش زا به کار می رود و منجر به کاهش رنج ناشی از آن می شود . هیگینز و اندلر - 1995 - 9 سبک های مقابله ای را به سه نوع مسئله مدار10 ، هیجان مدار11 و اجتناب مدار12 تقسیم کرده اند که سبک مقابله ای مسئله مدار به رفتارها و شناختهایی که هدف آنها تغییر موقعیت یا متغیر استرس زاست اطلاق می شود.
این سبک مقابله ای دارای دو مولفه آماده سازی - جستجوی اطلاعات و برنامه ریزی - و عمل - حل مسئله و مقابله فعال - می باشد و راهبردهایی مثل جمع آوری ، سازماندهی و تفسیر اطلاعات را شامل می شود . سبک مقابله ای هیجان مدار رفتارها و شناختهایی را شامل می شود که در آن هدف تغییر پاسخ فرد به عامل تنش زاست و راهبردهای آن شامل اشتغال فکری با خود ، خیالپردازی و تمرکز بر ابعاد هیجانی است . در سبک مقابله ای اجتنابی ، فرد با فاصله گرفتن از مسئله استرس زا از آن فرار می کند و در جستجوی حمایت عاطفی و واگذاری مسئولیت مقابله به اطرافیان می باشد - مومنی و شهبازی راد ، . - 1391 راهبردهایی که فرد برای مقابله برمی گزیند ، بخشی از نیمرخ آسیب پذیری وی به شمار می روند.
به کار بردن راهبردهای نامناسب در رویارویی با عوامل فشارزا می تواند موجب افزایش مشکلات گردد در حالی که راهبردهای درست مقابله ای می تواند پیامدهای سودمندی در پی داشته باشد - زارعی و اسدی ، . - 1390 مطالعات نشان داده اند افرادی که بر مهارت های حل مسئله تمرکز هستند نسبت به افرادی که از رویارویی متمرکز بر هیجان و رویارویی اجتنابی استفاده می کنند در موقعیت های استرس زا ، شواهد کمتری از آشفتگی از خود بروز می دهند و تسلط بیشتری نسبت به موقعیت ها دارند و بهتر می توانند خود را با شرایط دشوار سازگار کنند - کمالی ایگلی
و حسنی ، . - 1392 از میان مشکلات مهمی که نوجوانان در طول دوره نوجوانی تجربه می کنند افسردگی توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است.
در نوجوانان علائم برجسته افسردگی ممکن است بصورت اخم و ترشرویی یا منفی گرایی ، گوشه گیری ، شکایت از درک نشدن و مورد تحسین واقع نشدن ، عملکرد تحصیلی ضعیف ، مصرف مواد مخدر ، فرار از خانه و خودکشی مشخص شود - فرامرزی و همکاران ، . - 1392 از سویی دیگر ، مطالعات انجام شده در رابطه با شیوع شناسی اختلالات اضطرابی نشان داده است که 5 تا 10 درصد نوجوانان با یکی از معیارهای تشخیصی اختلال اضطرابی مواجه اند به گونه ای که روند زندگی عادی و عملکرد روزانه آنها را مختل می نماید .
اضطراب در ابتدای نوجوانی می تواند منجر به بروز حساسیت در روابط بین فردی و کاهش سازگاری گردد و نوجوان مضطرب مشکلات روانشناختی بیشتری نسبت به گروه همسالان خود و ضعف در برقراری رابطه اجتماعی تجربه می کند - خیرخواه و همکاران ، . - 1392 طبق پژوهش جهانگیرپور و کاوند - - 1392 بین سبک مقابله ای هیجان مدار با اضطراب ، مشکلات خواب ، افسردگی رابطه معناداری وجود دارد . نتیجه پژوهش کمالی و حسنی - - 1392 حاکی از آنست که به کارگیری روشهای مقابله مناسب - مساله مدار - به افراد کمک می کند تا بر بسیاری از تعارضات فردی ، مشکلات جسمانی و روانی خود غلبه کرده و سلامت روانی خویش را حفظ کنند .
از طرفی یافته دیگر آنها نشان داد که سبک مقابله مساله مدار رابطه معنادار مستقیم و سبک های هیجانی و اجتنابی رابطه معنادار منفی با سلامت روانی نوجوانان دارند . از آنجا که افراد دارای سبک مقابله ای مساله مدار خودآگاهی هیجانی بیشتری دارند ، توانایی بیشتری در تحمل استرس و کنترل تکانه ها دارند . این افراد انعطاف پذیری بیشتری نیز دارند و درنتیجه هر وقت احساس کنند مشکلی وجود دارد به خاطر داشتن کفایت و انگیزه کافی برای مقابله موثر با مشکل از طریق سازگاری فعال و مثبت در برابر استرس ، شرایط استرس زا را بهتر تحمل می کنند و کمتر دچار یاس و ناامیدی می شوند .
