بخشی از مقاله
چکیده:
اهداف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه رضایت شغلی و رضایت زناشویی در زوج های هر دو شاغل شهر رشت بود. روش ها: روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری شامل کلیه ی زوجین هر دو شاغل شهر رشت است. نمونه ای به حجم 100 نفر - - 50 زوج به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه رضایت شغلی هرزبرگ و فرم کوتاه پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ استفاده شد به منظور تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون همبستگی و رگرسیون و نرم افزارspss استفاده شد.
یافته ها: نتایج همبستگی نشان داد که متغییرهای رضایت شغلی و رضایت زناشویی با یکدیگر ارتباط مثبت و معنادار دارند. به عبارتی رضایت زناشویی با رضایت شغلی - - r=P<0/261 همبستگی مثبت و معنادار دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیر رضایت شغلی قادر به تبیین 0/27 از واریانس رضایت زناشویی در زوجین هر دو شاغل بودند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش از اهمیت متغیر رضایت شغلی با رضایت زناشویی و پیش بینی رضایت زناشویی در زوجین هر دو شاغل حمایت می کند.
واژه های کلیدی: رضایت شغلی، رضایت زناشویی،زوج هر دو شاغل.
مقدمه:
امروزه با توجه به پیشرفت جهان و تخصصی شدن مشاغل و بالا رفتن هزینه ها، تعداد زوج هایی که در آن ها هر دو همسر شاغل هستند افزایش یافته است. اصطلاح زوج هر دو شاغل معمولا به زوج هایی که هر دوی آن ها به مشاغل فنی، مدیریتی یا تخصصی مشغول اند اطلاق می شود. با پیشرفت جهان و صنعتی شدن، تعداد این نوع زوج ها در حال افزایش است. آن ها با مسائلی مواجه اند که از آن جمله می توان به: -1 اهداف و مقاصد کاری و خانوادگی، -2 تعارض نقش های شغلی و خانوادگی، -3 مراقبت کودکان، -4 عوامل ارتباطی، -5 عوامل شخصی، اشاره کرد - . - 1 رضایت یک متغییر نگرشی است، رضایت زناشویی نگرشی مثبت و لذت بخش است که زوج ها از جنبه های مختلف روابط زناشویی دارند، رضایت فرد از رابطه زناشویی موجب رضایت وی از خانواده شده و رضایت از خانواده در حکم رضایت از کل زندگی فرد و شغلش است.
رضایت زناشویی نقش مهمی را در بقا و استحکام خانواده ایفا می کند. به همین خاطر باید در حد مطلوب باشد - . - 2 در بسیاری از زوج های هر دو شاغل، توافق دو جانبه بر سر موضوعات کوچک و بزرگ که به تعهد ختم شود مهم است - - 3و - . - 4 اثر نگرش های مثبت شغلی و خشنودی از کار، در زندگی فردی و احتماعی انسان واقعیتی انکار ناپذیر است. از نظر زندگی فردی، کار منبع مهمی برای رضایت است و رضایت شغلی یکی از عناصری است که به همراه عوامل دیگر در نشاط و شادکامی و خشنودی از زندگی اثر می گذارد. از نظر اجتماعی نیز بهره وری خدمات سازمان ها با رضایت شغلی نیروی انسانی شاغل در بخش های مختلف سازمان ها در ارتباط است.
از آن جایی که تعارضات کار و زندگی تاثیرات منفی بر رضایت شغلی و رضایت زناشویی دارد، می توان به اهمیت این تحقیق پی برد. تحقیقات نشان داده کسانی که در محیط کارشان تحت فشار بودند ولی حس می کردند که همسران شان از ان ها حمایت می کنند، قادر بودند با شرایط کارشان که غیر قابل تحمل بود سازگار شوند - . - 5 رضایت شغلی یکی از عوامل مهم در موفقیت شغلی است و نیز عاملی مهم در افزایش میزان کارایی و رضایت فردی است. رضایت شغلی متغییر مهمی در تعیین بهره وری، اشتغال موثر در کار و حفظ شغل است. رضایت شغلی به مجموعه نگرش های فرد نسبت به شغلش اطلاق می شود و روی بسیاری از متغییر های سازمانی نظیر دلسوزی کارکنان نسبت به سازمان، تعلق خاطر و دلبستگی آنان در کار وافزایش بازده کاری و روابط صحیح، بهبود روحیه و علاقه به کار تاثیر دارد.
رضایت شغلی پایین موجب رفتارهای ضد اجتماعی مانند تولیدات معیوب، خدمات ضعیف و پخش شایعات مخرب و جابجایی و ترک کار می گردد - . - 6 بر اساس تعریف کمپل که بر جنبه شناخت و آگاهی فرد نیز تاکید می کند، رضایت شغلی به این شکل تعریف می شود: » رضایت شغلی، گرایش، تمایل یا حالات درونی شخص برای عکس العمل های ارزیابی کننده نسبت به موضوعی معین که با احساس مطبوع و نامطبوع فرد نسبت به آن موضوع - شغل - همراه است. - 7 - « پیرسون - - 1998 در پژوهشی باعنوان پیشبینی سلامت روانشناختی بر اساس رضایت شغلی و رضایت از فراغت به این نتیجه رسید که رضایت شغلی و رضایت از فراغت هر دو ارتباط بالایی با سلامت روانشناختی داشتند اما با یکدیگر ارتباط کمی داشتند. در نتیجه او تاکید کرد که ترکیب رضایت شغلی و رضایت از فراغت، در مقایسه با رضایت شغلی به تنهایی پیشبینی کننده ی قویتری برای سلامت روانشناختی است - . - 8
افشاری و همکاران - - 2015 رابطه زناشویی را مهمترین رابطه انسانی توصیف کرده اند - . - 9 رابطه زناشویی ساختار اولیه ای را برای بنا نهادن رابطه خانوادگی و تربیت کردن نسل آینده فراهم می سازد - . - 10 یکی از جنبه های حیاتی یک سیستم زناشویی رضایتی است که زوجین در روابط خویش احساس و تجربه می کنند - . - 11 بنابراین یکی از اهداف اصلی تحقیقات درباره روابط بین زوجین مشخص کردن عواملی است که بر تعاملات بین زوجین تاثیر می گذارد - . - 12 رابطه زناشویی نظریه مدل اجتماعی نای یکی از مهم ترین نظریات در زمینه ازدواج و خانواده که توجیه مناسبی برای روابط رضایت بخش و غیره می باشد است. این نظریه که در سال - - 1987 به وجود آمده مبتنی بر مدل اقتصادی از رفتار انسانی است. فرض اساسی این نظریه این است که روابط با پاداش های بیشتر و هزینه های کمتر، رضایتمندی بیشتری را ایجاد خواهد کرد و دوام بیشتری خواهد داشت. نظریه چرخه زندگی زناشویی که با تقسیم بندی مراحل زندگی و تغییرات و تنش ها و نقش های خاص هر مرحله، به بررسی تفاوت ها در سطح رضایتمندی زناشویی، که ناشی از تغییرات دوره های مختلف است می پردازد.
این نظریه هر مرحله از چرخه زندگی را محصول از توالی مهم وقایع قبلی می داند. چنین رویکردی برای توجیه تاثیرات زندگی بر روابط مفید می باشد. نظریه نیازها: طبق این نظریه میزان رضایت شغلی هر فرد که از اشتغال حاصل می شود به دو عامل بستگی دارد: اول اینکه چه مقدار از نیازها و به چه میزان از طریق کار تامین می گردد و چه میزان به صورت تامین نشده باقی می ماند. نتیجه ای که از این دو حاصل می شود رضایت شغلی فرد را نشان می دهد. نظریه انتظارات: که انتظارات افراد را در دستیابی به رضایت شغلی موثر می داند. انتظارات بالا موجب می شود رضایت شغلی دیرتر حاصل گردد. بنابراین رضایت شغلی مفهومی کاملا فردی است و باید در مورد هر فرد به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد. نظریه نقشی: در این نظریه به دو جنبه اجنماعی و روانی توجه می شود. جنبه اجتماعی به شرایط محیط اشتغال و روابط با همکاران، و جنبه های روانی به عوامل و خصوصیات درونی افراد اطلاق می شود.
رضایت شغلی در این نظریه بر اثر تعامل بین عوامل اجتماعی و عوامل روانی حاصل می شود. نظریه مدل اجتماعی نای: یکی از نظریه های مهم در زمینه ازدواج و خانواده که توجیه مناسبی برای روابط رضایت بخش و غیره می باشد، است. این نظریه که در سال - - 1987 به وجود آمده مبتنی بر مدل اقتصادی از رفتار انسانی است. فرض اساسی این نظریه این است که روابط با پاداش های بیشتر و هزینه های کمتر، رضایتمندی بیشتر را ایجاد خواهد کرد و دوام بیشتری خواهد داشت. نظریه چرخه زندگی زناشویی: این نظریه با تقسیم بندی مراحل زندگی و تغییرات و تنش ها و نقش های خاص هر مرحله، به بررسی تفاوت ها در سطح رضایتمندی زناشویی که ناشی از تغییرات دوره های مختلف است می پردازد. این نظریه هر مرحله از چرخه زندگی را محصولی از توالی مهم وقایع قبلی می داند. چنین رویکردی برای توجیه تاثیرات زندگی بر روابط مفید می باشد . - 13 -
سیاه تیری - - 1385 در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین رضایت زناشویی و رضایت شغلی، به این نتیجه رسید که بین این دو رابطه مستقیم و مثبت وجود دارد و بین زنان و مردان تفاوت معنادار به دست نیامد. کینونن و همکاران - - 2005 پژوهشی با عنوان بررسی رابطه رضایت زناشویی و رضایت شغلی با فشارهای روانی بین زوجین هر دوشاغل انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که نارضایتی شغلی به شدت با فشار روانی وارد شده به فرد مرتبط است - . - 14 وی ور - - 1997 در پژوهشی با عنوان رابطه رضایت زناشویی و رضایت شغلی، به این نتیجه رسیدند که بین زنان و مردان از نظر رضایت شغلی و رضایت زناشویی تفاوت معنادار وجود ندارد، ولی بین رضایت شغلی و رضایت زناشویی رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد - . - 15 لافکویست و دیویس - - 1984 و دیویس - - 2002 بر اهمیت رابطه رضایت شغلی با سازگاری شغلی تاکید می کنند. رضایت شغلی از طریق پیامدهای تجربه کاری مانند دوره تصدی شغل، درگیری در شغل و ثمربخشی ارزیابی می شود. یک نتیجه مهم اما نه چندان شگفت انگیز نشان می دهد که رضایت شغلی با تغییر شغل، رفتارهای اجتماعی مانند - غیبت و تاخیر - و احساس بیگانگی ارتباط منفی دارد، اما شاید مهم این باشد که رضایت شغلی ارتباط مثبتی با اشتیاق در شغل، روحیه و وضعیت کلی زندگی یا رضایت غیر شغلی دارد 16و. - 17
صافی و همکاران به این نتیجه رسیدند که بین رضایت شغلی کارکنان با فرسودگی شغلی، سبک های کنترل و راه حل گرایی بین آن ها همبستگی وجود دارد و مدیران با استفاده از روش های کارآمد مانند پرداخت حقوق و مزایا متناسب با توانایی و تجربه و ...می تواند موجب افزایش کارایی و اثربخشی بیشتر کارکنان در جهت اهداف سازمانی شوند - . - 18 شمسی و یونی یونگ در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که همکاری باعث افزایش رضایت شغلی کارکنان گردیده است - 19و. - 20 مارلین ال و همکاران - - 2010 در پژوهشی با عنوان تاثیر انگیزش در رضایت شغلی مدیران پرستاری نشان دادند که مدیرانی که سابقه طولانی در مدیریت اجرایی داشتند و با دانشگاه ها و مدارس پرستاری همکاری زیادی داشتند، رابطه مستقیمی بین انگیزش و رضایت شغلی آن ها مشاهده شدو انگیزش پیش بینی کننده رضایت شغلی بود - . - 21 جولیا اسکولر و همکاران - - 2010
در پژوهشی با عنوان رابطه بین رضایت شغلی و انگیزه کاری دریافتند که انگیزه کاری اثر مثبتی روی رضایت شغلی دارد - . - 22 یانگ - - 2009 در پژوهشی به این نتیجه رسید که رضایت، درگیری و انتظارات شغلی در انگیزش شغلی موثر هستند - . - 23 جاویمن - - 2009 نشان داد که انگیزش کاری، فاکتورهای منتخب محیطی و منبع کنترل با رضایت شغلی معلمین ارتباط دارد - . - 24 مهمت دی و همکاران - - 2009 در پژوهشی تحت عنوان تاثیر انگیزش بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی معلمان دریافتند که انگیزش بر تعهد سازمانی و رضایت شغلی اثر مثبت می گذارد و انگیزش بالا رضایت شغلی بالا و انگیزش پایین رضایت شغلی پایین را موجب می شود، همچنین رضایت شغلی بر تعهد سازمانی اثر می گذارد و معلمان دارای رضایت شغلی بالا تعهد سازمانی بالاتری را نشان می دهند - . - 25 ویلسون ال و توماسون - - 2007
در مطالعه ای در مورد مدارس اثربخش نشان دادند که معلمان این مدارس از اثربخشی بیشتری برخوردارند که نتیجه انگیزش و رضایت شغلی آنان است که خود متاثر از شرایط مطلوبی است که در این مدارس وجود دارد ازجمله: الف - امکانات رشد حرفه ای بیشتر نظیر امکان ادامه تحصیل. ب - شرایط فیزیکی مناسب در مدرسه. ج - رفتار مناسب با معلمان به عنوان افراد حرفه ای از طرف مسئولان و والدین - . - 26 ترنر - - 2006 در پژوهشی که به منظور ارزیابی رضایت شغلی مدیران دبیرستانی در کارولینای جنوبی انجام داد رابطه بین متغییرهای سن، جنس، سابقه خدمت، نژاد و حقوق با رضایت شغلی آن ها را مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه دست یافت که بین حقوق و سن با رضایت شغلی افراد ارتباط وجود دارد اما سایر فرضیه ها تایید نشدند - . - 27 هوی مینگ - - 2002 در پژوهشی تحت عنوان تاثیر انگیزه شغلی بر رضایت شغلی پرستاران، دریافت که افرادی که در سطوح بالاتر پرستاری هستند رضایت و انگیزش بیشتری نسبت به کار خود دارند و افرادی که در سطوح پایین تر پرستاری هستند رضایت و انگیزش به کار کمتری از خود نشان می دهند - . - 28 داوودی و همکاران در پژوهشی با عنوان رابطه فرهنگ سازمانی و انگیزش شغلی با رضایت شغلی معلمان، به این نتیجه دست یافتند که متغییرهای انگیزش شغلی، فرهنگ سازمانی و سن، پیشبینی کننده معنی داری برای رضایت شغلی می باشد. مولفه های
