بخشی از مقاله
چکیده :
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه رضایت زناشویی، خودکارآمدی و سلامت عمومی با رضایت شغلی کارمندان بانک ملی شهر اهواز بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارمندان بانک ملی شهر اهوازدر سال 1395 بود که از این جامعه آماری257 نفربر اساس جدول کرجسی و مورگان با توجه به حجم جامعه 760 - نفر - به صورت تصادفی مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند . برای گردآوری دادهها از پرسشنامه رضایت شغلی - JSQ - ،مقیاس خودکارآمدی - SS - ، پرسشنامه سلامت عمومی - GHQ - و پرسشنامه رضایت زناشویی - ENRICH - استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد . نتایج همبستگی پیرسون نشان داد بین رضایت زناشویی، خودکارآمدی و سلامت عمومی با رضایت شغلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد . همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از میان متغیرهای پیشبین، به ترتیب خودکارآمدی و سلامت عمومی پیشبینی کنندههای معناداری برای رضایت شغلی بودندو روی هم رفته 45/6 درصد از واریانس رضایت شغلی را در کارمندان تبیین کردند. سطح معنی داری در این پژوهش p<0/05 بود.
کلمات کلیدی : رضایت زناشویی، خودکارآمدی، سلامت عمومی، رضایت شغلی.
مقدمه
دنیای امروز دنیای انسان هاست و متولیان سازمانهای مختلف انسانها هستند. سازمانها بدون وجود انسان نه تنها مفهوم نخواهند داشت، بلکه اداره آنها نیز میسر نخواهد بود - لانگٌ، . - 2008درراستای نیل به اهداف هر سازمان، باید شرایطی را فراهم ساخت تا کارکنان و کارمندان سازمان در محیطهای جذاب و باخشنودیٍ و رضایتَ کامل به انجام وظایف محوله بپردازند، تا کارایی و اثربخشی لازم را در اجرای این امر خطیرداشته باشند.هنگامی که درباره نگرش کارکنان بحث میشود چیزی جز رضایت شغلیُ آنان نیست - رابینزِ، 1986؛ به نقل از پارساییان و اعرابی، . - 1387 رضایت شغلی عبارت است از نگرش کلی فرد نسبت به شغلش - برگوگنیا، دیلو، روسو و میراگلیا،ّ. - 2012 جورج و جونزْ - - 1999 معتقدند که رضایت شغلی مجموعهای از احساسات، باورها و عقاید است که افراد درمورد مشاغل کنونی خودشان دارند.
رضایت شغلی به گفته بسیاری از کارشناسان، یکی از چالش برانگیزترین مفاهیم سازمانی و پایهی بسیاری از سیاستها و خط مشیها برای افزایش بهره وری و کارایی سازمانها میباشد - طابوسیان، . - 1394رضایت شغلی به گفته بسیاری از کارشناسان، یکی از چالش برانگیزترین مفاهیم سازمانی و پایهی بسیاری از سیاستها و خط مشیها برای افزایش بهره وری و کارایی سازمانها میباشد. بررسی علل و عوامل موثر بر رضایت شغلی به بارآوری بسیار منجر میشود و کارمندان خشنود، بازدهی بیشتری دارند. تنها یک عمل موجب رضایت شغلی نمیشود، بلکه ترکیبی از عوامل مختلف سبب میشود فرد شاغل در لحظه معینی، از شغل خود احساس رضایت کند - راجرز و می،َ . - 2011یکی از عوامل مؤثر بر رضایت شغلی افراد ، رضایت زناشویی میباشد. نقطه ی آغاز شکل گیری و رکن اصلی خانواده ، زندگی مشترک زناشویی است که از ازدواج ناشی می شود.
رضایت یک فرد از زندگی زناشوییُبه منزله رضایت وی از خانواده محسوب میشود و رضایت از خانواده به مفهوم رضایت از زندگی بوده و در نتیجه تسهیل در امر رشد وتعالی و پیشرفت مادی و معنوی جامعه خواهد شد - عدالتی و ردزوان، . - 2010رضایت زناشویییک ارزیابی کلی از وضعیت رابطه زناشویی یا رابطه عاشقانهی کنونی فرد است. رضایت زناشویی میتواند انعکاسی از میزان شادی افراد از روابط زناشوییًٌ و یا ترکیبی از خشنود بودن به واسطهی بسیاری از عوامل مختص رابطهی زناشویی باشد - احمدی، نبی پور، کیمیایی و افضلی، . - 2010 در بین تمامی نهادها، سازمانها و تأسیسات اجتماعی، خانواده نقش و اهمیت خاصی دارد و تمامی آنان که در باب سازمان جامعه اندیشیدهاند و بر خانواده و اهمیت حیات آن برای جامعه تأکید کردهاند. اسچلمن و همکاران ٌٌ - 2014، به نقل از حبیب و شیرازی، - 1394
درتحقیقات خود با عنوان رابطه رضایت شغلی و رضایت از زندگی کارمندان نیروی هوایی ایالت متحده به این نتیجه رسیدند که رابطه مثبت و معناداری بین رضایت شغلی ورضایت از زندگی کارمندان نیروی هوایی ایالت متحده وجود دارد.زندگی شغلی وخانوادگی دو جزءلاینف زندگی اکثرافراد جامعه به شمار می-آیند. در حقیقت رمز موفقیت افراد در پیشبرد اهدافشان در این دو حیطه از زندگی یعنی خانواده و کار میباشد. چنانچه فرد در مسیر زندگی خانوادگی خود دچار مشکل شود عوارض آن تنها درگیر خود فرد میگردد، بلکه سازمانها، موسسات اداری و اقتصادی و در سطح کلان جامعه نیز، بی نصیب نخواهد شد به همین علت با توجه به توضیحات گفته شده احتمال میرود که رضایت کارکنان و کارمندان از رضایت زناشویی بر روابط کاری آنها نیز تاثیر گذاشته و زمینه ساز رضایت و خشنودی آنها از شغل خود شود.کولن، دیمارتی ٌٍ - - 2013
درپژوهشی روی پزشکان اسپانیا به این نتیجه رسید که بین رضایت زناشویی و رضایت شغلی رابطه معنادار وجود دارد. از دیگر نتایج این پژوهش این بود که بین زنان و مردان پزشک تفاوت معناداری از لحاظ رضایت شغلی و رضایت زناشویی وجود ندارد. همچنین راجرز و می - 2011 - دربررسی رابطه رضایت زناشویی و رضایت شغلی در بلندمدت نشان دادند که رضایت زناشویی و رضایت شغلی در بلندمدت رابطه مثبت و معناداری با هم دارند. افزایش در رضایت زناشویی بهطور معناداری مرتبط با افزایش در رضایت شغلی است وافزایش اختلالات زناشویی به طور معناداری مرتبط با کاهش رضایت شغلی است و این مسئله در مردان و زنان مشابه بود.یکی دیگر از متغیرهای تأثیرگذار بر رضایت شغلی کارکنان و کارمندان که توجه محققین را به خود جلب کرده، مفهوم خودکارآمدی میباشد.
خودکارآمدی جز اصلی نظریه شناختی-اجتماعیٌَ میباشد که به باورها یا قضاوتهای فرد در خصوص تواناییهای خود در انجام وظایف و مسئولیتها اشاره دارد - چانگ کوین، کوی لین و کوپرٌُ، . - 2014 باورهای خودکارآمدی یکی ازراه هایی است که پژوهشگران انگیزش، درباره قابلیت باورهای کارکنان مفهوم سازی کردهاند. تحقیقات زیادی نشان دادهاند که باورهایخودکارآمدی نقش کلیدی و مهمی در توسعهی حرفهای افراد بازی میکنند - برگوگنیا و همکاران2012؛ موٌِ، 2010؛ کلارالینٌّ،2012؛قلائی، 1391؛ رزمی و نعمتی سوگلی،. - 1390 بر طبق نظریه شناختی اجتماعی بندورا، دستاورد عملکرد که شامل تجربهی موفقیتآمیز فرد از یک شغل میباشد و نیز اقناع اجتماعی که به معنی حمایتها و تشویقهای اطرافیان فرد است از مهمترین منابع خودکارآمدی محسوب میشوند - فولاد وند و فرزاد، . - 1388
بنابراین منطقی به نظر میرسد که افرادی که شایستگی کمتری در انجام وظایف شغلی در خود احساس میکنند، خشنودی و رضایت کمتری را از شغل خود داشته و در انجام مسئولیتها ناراضی بود و سهلانگاری بیشتری از خود نشان دهند. در مورد رابطه خودکارآمدی و رضایت شغلی تحقیقات زیادی انجام شده که تأثیر باورهای خودکارآمدی بر رضایت شغلی و انگیزش افراد را تایید کردهاند - بندورا، 1997؛ راسٌْ، 1998؛ ترنتهام، سیلورن و استیاٌَ، 2003، به نقل از رزمی و نعمتی سوگولی، . - 1390از دیگر متغیرهایی که به نظر میرسد با رضایت شغلی رابطه دارد، سلامت عمومی میباشد. سلامت عمومی در واقع تعادل بین جنبههای مختلف زندگی جسمانی ، اجتماعی ، روحی ، معنوی و هیجانی است - کاپلان و سادوکٌُ، . - 2007 سلامتی با رفاه شخصی، روابط خانوادگی، روابط بین فردی، ایفای نقش در اجتماع و جامعه رابطهی ضروری دارد.
به عبارت دیگر، سلامت عمومی یکی از زیر مجموعه های نظام سلامت بوده و عبارت است از مجموعههایی از فعالیتها واقدامات مهم اجتماعی کهعمدتاً براساس استراتژی پیشگیری مبتنی میباشد - شفیع آبادی و خلج اسدی، . - 2010پژوهشهای صورت گرفته نشان میدهد که به طور کلی انسانهای سالم گردانندگان موفقتری هستند،این صحت و سلامتی از لحاظ جسمی و از حیث روانی بسیار حائز اهمیت میباشد. وجود مشکلات روانی و عدم برخورداری از سلامتی میتواند تاثیر قابل توجهی برانگیزه ها، عملکردهای شغلی و روحیه کارداشته باشد - برکویًٍ، . - 2010 بیشتر مدیران براین عقیدهاند که آن عده از کارکنانی که ازسلامت و بهداشت خوب بهرهمند بودهاند، در محیط کاری نسبت به سایر کارکنان، کارایی بهتری را از خود نشان میدهند و ازرضایت شغلی بیشتری برخوردار هستند - هازارٌٍ، . - 2011
انسانها برای آن که به طرز بهنجاری به کار کوشش بپردازند بایستی کمی فشار روانی احساس کنند، اما درعین حال فشار روانی شدید یا طولانی دارای اثرهای آسیبزای فیزیولوژیایی و روانشناختی است - اسمیتٍٍ، - 2003 که این آسیبهای فیزیولوژیکی و روان شناختی سبب میشود کارکنان و کارمندان با شرایط ناگواری روبرو شده و احساس رضایت و خشنودی کافی از شغل خود نداشته باشند. مو - 2010 - در پژوهش خود به بررسی رابطه عاطفه مثبت، سلامت عمومی و رضایت شغلی کارمندان پرداختند و نتایج نشان دادند که باورهای خودکارآمدی، عاطفه مثبت و سلامت عمومی با رضایت شغلی افراد رابطه دارد. همچنین اضطراب و افسردگی کارمندان میتواند بر خودکارآمدی و رضایت شغلی کارمندان اثر منفی داشته باشد و کنشورزی در روابط اجتماعی آنان را تحت تأثیر قرار دهد.
به علاوه، برک وی - 2010 - در پژوهش خود روی کارکنان شرکتهای مختلف به این نتیجه دست یافت که وجود مشکلات شخصیتی و روانی میتواند تأثیر قابل توجهی بر انگیزه ها، عملکردهای شغلی، روحیه کار وایمنی کارکنان داشته باشد. از دیگر نتایج پژوهش او این بود که کارفرمایان به میزانی که موجبات بهداشت روانی کارکنان را تأمین می نمایند آنها به همان میزان از شغل خود رضایت بیشتری کسب نموده و در زمینه عملکرد شغلی بهتر ظاهر میشوند. به طور کلیبا توجه به نکات ذکر شده، از آن جائی که رابطه مجموعه ای از متغیرهای خانوادگی - رضایت زناشویی - ، فردی - خودکارآمدی - و روانشناختی - سلامت عمومی - با رضایت شغلی در کارمندان بانک ملی شهر اهواز در پژوهشی مورد بررسی قرار نگرفته است، لذا پژوهش حاضر در پی بررسی رضایت زناشویی، خودکارآمدی و سلامت عمومی با رضایت شغلی کارمندان بانک ملی شهر اهواز می باشد.
