بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر تبیین رابطه بین ویژگیهای شخصیتی و تنظیم شناختی هیجان با رضایت زناشویی زوجین شاغل شهر مرودشت بود. به لحاظ ماهیت و اهداف، پژوهش از نوع کاربردی و برای اجرای آن از روش همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی زوجین شاغل فرهنگی شهر مرودشت در سال 1394 بوده است که با استفاده از از روش نمونهگیری تصادفی خوشه ای چندمرحلهای، از بین زوجین شاغل فرهنگی شهر مرودشت تعداد 200 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند.
برای گردآوری دادهها از پرسشنامه شخصیتی پنج عاملی نئو - 1992 - ، پرسشنامههای تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران - 2002 - و پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ - 1989 - استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان داد بین ویژگی شخصیتی رواننژندی با رضایت زناشویی رابطه منفی و معنادار و بین ویژگیهای شخصیتی برونگرایی، انعطافپذیری، توافقپذیری و وظیفهشناسی با رضایت زناشویی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین سبک تنظیم شناختی هیجان مثبت با رضایت زناشویی رابطه مثبت و معنادار و بین سبک تنظیم شناختی هیجان منفی با رضایت زناشویی رابطه منفی و معنادار وجود دارد.
مقدمه
خانواده، یک نظام اجتماعی طبیعی است که دست کم سه نسل را در بر میگیرد. اهمیت شناخت و بررسی عواملی که سبب قوام و استحکام این نهاد اجتماعی میگردند، میتواند گامی مفید در راستای ارتقای سطح فرهنگ جامعه باشد. عوامل مختلفی بر استحکام و دوام خانواده تاثیر میگذارند که از جملهی آنها رضایت زناشویی1 است - سرچشمه و همکاران، . - 1385 رضایت زناشویی، احساس خشنودی، رضایت و لذت توسط زن و شوهر زمانی که همهی جنبههای ازدواج خود را در نظر میگیرند، تعریف شده است.
رضایت یک متغیر نگرشی است، بنابراین، یک خصوصیت فردی برای زن و شوهر محسوب میشود. طبق تعریف مذکور رضایت زناشویی در واقع نگرش مثبت و لذتبخشی است که زن و شوهر از جنبههای مختلف روابط زناشویی خود دارند - بیرامی، . - 1391 رضایت زناشویی بر میزان سلامت روانی، جسمانی، رضایت از زندگی، موفقیت در شغل و ارتباطات اجتماعی موثر بوده و یکی از مهمترین شاخصهای رضایت از زندگی است.
در پژوهش های مختلف، عوامل گوناگونی به عنوان عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی شناسایی شدهاند که از جمله این عوامل میتوان به عوامل زمینهای-فردی، عوامل اجتماعی-فرهنگی و ویژگیهای فردی اشاره کرد - رجبی و نبگانی، . - 1387 در میان ویژگیهای فردی، متغیرهای شخصیتی2 به عنوان یکی از عوامل بر رضایت زناشویی مؤثر است. شخصیت به عنوان سازمان درونی سیستمهای عاطفی، احساسی، شناختی و مفهومی فرد تعریف شده که تعیین کننده واکنشهای منحصر به فرد انسان به محیط است.
- Dole & Schroeder, 2001 - شخصیت سازمان پویای درون شخصی است که از نظامهای روانی جسمانی تشکیل یافته، و این نظامها الگوهای شاخص رفتار، افکار و احساسات شخص را ایجاد میکند - پور شریفی و مهریار، . - 1382 با توجه به نظریه مک کری3 و کاستا4 شخصیت شامل پنج بعد رواننژندی5،×برون×گرایی6،×انعطاف-پذیری7،×توافق×پذیری×8و×وظیفهشناسی×9است. افراد روان نژند ناراحت، عصبانی، غمگین و مستعد ابتلا به افسردگی هستند . - Howard & Howard, 1998 - افراد برون گرا، ماجراجو، فعال، رک، اجتماعی و پر حرف هستند. افراد وظیفه مدار، کارآمد، مرتب، مسئول و نظم و دقت زیادی در امور دارند و به تعهدات اخلاقی خود پایبند هستند.
افراد توافق پذیر متواضع، گرم و همدل، مهربان، مودب و منطقی میباشند و در مواجهه با رویدادهای زندگی سازش پذیر و منعطف هستند. افراد گشوده در تجربه با ویژگیهایی مانند کنجکاوی، خلاقیت، تخیل گرایی، هنرگرایی و نوگرایی شناخته می شوند Booth- 1994 - . - kewley & Vickers, هر یک از افراد برحسب ویژگی شخصیتی خود طبق این مدل میتوانند نگرش و گرایش خاصی نسبت به جنبههای مختلف زندگی داشته باشند.
نظریه شخصیت با استفاده از دیدگاههای صفات و همچنین دیدگاه های زیستی -روانی اذعان دارند که شخصیت، نقش حساسی در پیش بینی رضایت زناشویی دارد - احدی، . - 1386 همانطور که نتایج پژوهش - Malouff et al, 2010 - با عنوان رابطه ویژگی های شخصیتی با رضایت زناشویی نشان داد که چهار ویژگی شخصیتی - روان نژندی پایین، سازگاری بالا، وظیفه مداری بالا و برون گرایی بالا - ارتباط معناداری با سطح رضایت زناشویی داشت. - Barelds & Dijkstra, 2011 - در مطالعات خود دریافتند که داشتن تصور مثبت در مورد ویژگی های شخصیتی همسر با کیفیت زندگی زناشویی به طور مثبت رابطه دارد. هم چنین بین تصورات مثبت درباره شخصیت همسر با طول مدت ازدواج و شخصیت افراد ارتباط وجود دارد.
- Shackelford et al, 2012 - در یک پژوهش رابطه شخصیت، رضایت زناشویی و احتمال خیانت زناشویی را بررسی کردند. آنها دریافتند که: -1 بین سطوح پایین توافق زوجین و رضایت زناشویی رابطه منفی وجود دارد. -2 بین سطوح پایین وجدانی و رضایت زناشویی رابطه منفی وجود دارد. -3 بین سطوح بالای روان رنجورخویی زوجین و رضایت زناشویی رابطه منفی وجود دارد. - - UGR DQ Cepik, 2014 - پژوهشی با عنوان رابطه بین ویژگیهای شخصیتی و سبکهای دلبستگی با سازگاری زناشویی انجام دادند.
یافتههای پژوهش نشان داد که بین ویژگی روان نژدی با سازگاری رابطه منفی و بین ویژگیهای برون گرایی، انعطاف پذیری و مسئولیتپذیری با سازگاری زناشویی رابطه مثبت وجود دارد. شاکریان - 1391 - به بررسی نقش ابعاد شخصیت و جنسیت در پیش بینی سازگاری زناشویی پرداخته است. یافته ها نشان داد ضرایب رگرسیون هر یک از شش متغیر پیش بینی نشان می دهد که برونگرایی، دلپذیر بودن، وظیفه شناسی، روان نژندی و جنسیت می توانند واریانس متغیر سازگاری زناشویی را به صورت معنا دار تبیین کنند.
در میان ویژگیهای فردی، عامل دیگری که میتواند بر کیفیت زندگی زناشویی اثرگذار باشد، تنظیم شناختی هیجان است . - Mirgain & Cordova, 2007 - تنظیم هیجان وجه ذاتی گرایش های پاسخ هیجانی است 2008 - - Amstadter, در واقع، تنظیم هیجان به اعمالی اطلاقمی شود که به منظور تغییر یا تعدیل یک حالت هیجانی بهکا ر می رود - Gross & Munoz, 1995 - تنظیم شناختی هیجان فرایندی است که از طریق آن افراد هیجانهای خود را بهصورت هشیار یا ناهشیار تعدیل می کنند، تا به طور مناسب به تقاضاهای محیطی متنوع پاسخ دهند Bargh & 2007 - - Williams,، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، به نحوه تفکر افراد پس از بروز یک تجربه منفی یا واقعه آسیبزا برای آنها اطلاق میشود - حسنی و همکاران، . - 1387 بنابراین تنظیم شناختی هیجان میتواند بر کیفیت روابط زندگی زناشویی اثرگذار باشد و روابط زناشویی را بهبود ببخشد .
