بخشی از مقاله
چکیده :
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه رضایت زناشویی و خودکارآمدی با رضایت شغلی کارمندان بانک ملی شهر اهواز بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارمندان بانک ملی شهر اهوازدر سال 1395 بود که از این جامعه آماری257 نفربر اساس جدول کرجسی و مورگان به صورت تصادفی مرحله ایبه عنوان نمونه انتخاب شدند.برای گردآوری دادهها از پرسشنامه رضایت شغلی - JSQ - ،مقیاس خودکارآمدی - SS - ، و پرسشنامه رضایت زناشویی - ENRICH - استفاده شد.
به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد بین رضایت زناشویی و خودکارآمدی با رضایت شغلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد کهاز میان متغیرهای پیشبین این پژوهش تنها خودکارآمدی توانایی پیش بینی رضایت شغلی را داشت و32/6 درصد از واریانس رضایت شغلی را در کارمندان تبیین کرد.
مقدمه
سازمان یک سیستم اجتماعی است که عامل اثر بخشی وکارایی آن نیروی انسانی می باشد. موفقیت وسودآوری سازمان ها درگرواستفادهی اثربخش ازنیروی انسانی است - مورٌ، . - 2011 موفقیت هر فرد درسازمان بستگی به روحیات،تلاش،انگیزه و رضایتمندی او دارد - منصوری و مهرابی هنرمند، . - 1388 درراستای نیل به اهداف هر سازمان، باید شرایطی را فراهم ساخت تا کارکنان و کارمندان سازمان در محیطهای جذاب و باخشنودیٍ و رضایتَ کامل به انجام وظایف محوله بپردازند، تا کارایی و اثربخشی لازم را در اجرای این امر خطیرداشته باشند.
هنگامی که درباره نگرش کارکنان بحث میشود چیزی جز رضایت شغلیُ آنان نیست - رابینزِ، 1986؛ به نقل از پارساییان و اعرابی، . - 1387جورج و جونزّ - - 1999 معتقدند که رضایت شغلی مجموعهای از احساسات، باورها و عقاید است که افراد در مورد مشاغل کنونی خودشان دارند.شغل فرد ایجاب میکند که او با همکاران، سرپرستان ومسئولین خود رابطهی مستقل داشته باشد ، مقررات و سیاستهای سازمان را رعایت و اجرا کند، عملکردش مطابق با استانداردهای تعیین شده باشد و عواملی مثل ماهیت کار، حقوق و دستمزد، شرایط مناسب کاری ، دوستان و همکاران بر رضایت شغلی کارکنان و کارمندان تأثیرمیگذارد که در نهایت می تواند عملکرد فرد را متأثر سازند - طابوسیان، . - 1394 بدیهی است که رضایت شغلی ماهیت پیچیدهای دارد و تحت تأثیر عوامل درونی و بیرونی متعددی میباشد.
گروهی معتقد هستند که رضایت شغلی به شدت با عوامل روانی و خانوادگی ارتباط دارد، به عبارت دیگر این عده رضایت شغلی را در درجه اول از دیدگاه روانی و خصوصیات فردی توجیه میکنند و معتقدند که رضایت شغلی زاییده عواملی نظیر: شرایط کار، نظام سازمانی شغل، باورهای افراد، شرایط خانوادگی و تأثیر عوامل فرهنگی و روانی است - شفیع آبادی، . - 2010 یکی ازعوامل مؤثر بر رضایت شغلی افراد ، رضایت زناشویی میباشد.نقطهی آغازشکل گیری و رکن اصلی خانواده ، زندگی مشترک زناشویی است که از ازدواج ناشی می شود.
رضایت یک فرد از زندگی زناشوییْبه منزله رضایت وی از خانواده محسوب میشود و رضایت از خانواده به مفهوم رضایت از زندگی بوده و در نتیجه تسهیل در امر رشد وتعالی و پیشرفت مادی و معنوی جامعه خواهد شد - عدالتی و ردزوان، . - 2010رضایت زناشویی یک ارزیابی کلی از وضعیت رابطه زناشویی یا رابطه عاشقانهی کنونی فرد است. رضایت زناشویی میتواند انعکاسی از میزان شادی افراد از روابط زناشوییَ و یا ترکیبی از خشنود بودن به واسطهی بسیاری از عوامل مختص رابطهی زناشویی باشد - احمدی، نبی پور، کیمیایی و افضلی، . - 2010 در بین تمامی نهادها، سازمانها و تأسیسات اجتماعی، خانواده نقش و اهمیت خاصی دارد و تمامی آنان که در باب سازمان جامعه اندیشیدهاند و بر خانواده و اهمیت حیات آن برای جامعه تأکید کردهاند.
اسچلمن و همکاران ُ - 2014، به نقل از حبیب و شیرازی، - 1394 درتحقیقات خود با عنوان رابطه رضایت شغلی ورضایت از زندگی کارمندان نیروی هوایی ایالت متحده به این نتیجه رسیدند که رابطه مثبت و معناداری بین رضایت شغلی ورضایت از زندگی کارمندان نیروی هوایی ایالت متحده وجود دارد.زندگی شغلی وخانوادگی دوجزءلاینفک زندگی اکثر افراد جامعه به شمار میآیند. درحقیقت رمز موفقیت افراد در پیشبرد اهدافشان در این دوحیطه از زندگی یعنی خانواده و کار میباشد.
چنانچه فرد در مسیر زندگی خانوادگی خود دچار مشکل شود عوارض آن تنها درگیر خود فرد میگردد ، بلکه سازمانها، موسسات اداری و اقتصادی و در سطح کلان جامعه نیز، بی نصیب نخواهد شد به همین علت با توجه به توضیحات گفته شده احتمال میرود که رضایت کارکنان و کارمندان از رضایت زناشویی بر روابط کاری آنها نیز تاثیر گذاشته و زمینهساز رضایت و خشنودی آنها از شغل خود شود.کولن-دیمارتیًٌ - - 2013 درپژوهشی روی پزشکان اسپانیا به این نتیجه رسید که بین رضایت زناشویی و رضایت شغلی رابطه معنادار وجود دارد.
از دیگر نتایج این پژوهش این بود که بین زنان و مردان پزشک تفاوت معناداری از لحاظ رضایت شغلی و رضایت زناشویی وجود ندارد. همچنین راجرز و می - 2011 - دربررسیرابطه رضایت زناشویی ورضایت شغلی دربلندمدت نشان دادند که رضایت زناشویی ورضایت شغلی دربلندمدت رابطه مثبت و معناداری باهم دارند . افزایش در رضایت زناشویی بهطورمعناداری مرتبط با افزایش در رضایت شغلی است وافزایش اختلالات زناشویی بهطور معناداری مرتبط باکاهش رضایت شغلی است واین مسئله در مردان و زنان مشابه بود.
یکی دیگر از متغیرهای تأثیرگذار بر رضایت شغلی کارکنان و کارمندان که توجه محققین را به خود جلب کرده، مفهوم خودکارآمدی میباشد. خودکارآمدی جز اصلی نظریه شناختی-اجتماعیٌٌ میباشد که به باورها یا قضاوتهای فرد در خصوص تواناییهای خود در انجام وظایف و مسئولیتها اشاره دارد - چانگ کوین، کوی لین و کوپرٌٍ، . - 2014 باورهای خودکارآمدی یکی از راههایی است که پژوهشگران انگیزش،درباره قابلیت باورهای کارکنان مفهوم سازی کردهاند به عقیده بندوراٌَ، - 1989 - داشتن دانش، مهارتها و دستآوردهای قبلی پیشبینیکنندههای مناسبی برای عملکرد آینده افراد نیستند، بلکه باور انسان درباره تواناییهای خود در انجام آنها بر چگونگی عملکرد او مؤثر است.
در واقع، خود کارآمدی به احساس شایستگی در کنترل داشتن بر محیط خود تاکید دارد - بندورا، . - 1997افرادی که احساس کارآیی پایینی دارند بر این باور هستند که توانایی کنترل رویدادهای زندگی را ندارند. وقتی آنها با موانعی روبرو میشوند، چنانچه تلاش مقدماتی آنها برای برخورد با مشکل بی ثمر باشد، سریعا قطع امید میکنند، اما افرادی که احساس کارآیی بالایی دارند در کارها استقامت به خرج میدهند وفعالانه درجستجوی موقعیتهای تازه هستند.
تحقیقات زیادی نشان دادهاند که باورهای خودکارآمدی نقش کلیدی و مهمی در توسعهی حرفهای افراد بازی میکنند - برگوگنیا و همکاران2012؛ موٌُ، 2010؛ کلارالینٌِ،2012؛قلائی، 1391؛ رزمی و نعمتی سوگلی،. - 1390بر طبق نظریه شناختی اجتماعی بندورا، دستاورد عملکرد که شامل تجربهی موفقیتآمیز فرد از یک شغل میباشد و نیز اقناع اجتماعی که به معنی حمایتها و تشویقهای اطرافیان فرد است از مهمترین منابع خودکارآمدی محسوب میشوند - فولاد چنگ و فرزاد، . - 1388بنابراین منطقی به نظر میرسد که افرادی که شایستگی کمتری در انجام وظایف شغلی در خود احساس میکنند، خشنودی و رضایت کمتری را از شغل خود داشته و در انجام مسئولیتها ناراضی بود و سهلانگاری بیشتری از خود نشان دهند.
در مورد رابطه خودکارآمدی و رضایت شغلی تحقیقات زیادی انجام شده که تأثیر باورهای خودکارآمدی بر رضایت شغلی و انگیزش افراد را تایید کردهاند - بندورا، 1997؛ راسٌّ، 1998؛ ترنتهام، سیلورن و استیاٌْ، 2003، به نقل از رزمی و نعمتی سوگولی، . - 1390 به طور کلی علیرغم توجه نسبی به بحث رضایت شغلی کارکنان و کارمندان و بررسی عوامل تأثیرگذار بر آن، چنانچه اشاره رفت،برخی پژوهشگران و صاحب نظران معتقدند که پژوهش های کافی در زمینه رضایت شغلی و متغیرهایی که بر آن تأثیر می گذارد مانند رضایت زناشویی و خودکارآمدی صورت نگرفته است. بنابراین انجام پژوهشهایی در این زمینه لازم می نماید تا پایه ای برای تحقیقات جدید در این زمینه بنا شود.با توجه به نکات ذکر شده، این پژوهش در تلاش است تا به بررسی رابطه رضایت زناشویی و خودکارآمدی با رضایت شغلی کارمندان بانک ملی شهر اهواز بپردازد.
روش پژوهش جامعهی آماری، نمونه و روش نمونه گیری
جامعهی آماری این پژوهش را، تمام کارمندان شعب بانک ملی شهر اهواز که در سال 95 مشغول به کار بودند، تشکیل میدهند که بر اساس استعلام تعداد آنها 760 نفر میباشند. نمونه آماری در پژوهش حاضر 257 نفر از این کارمندان می باشد که بر اساس جدول کرجسی و مورگانٌَبا توجه به حجم جامعه به صورت تصادفی مرحله ای انتخاب شدند.
ابزار پژوهش
-1 پرسشنامه رضایت شغلی - - JSQ
در این پژوهش به منظور ارزیابی رضایت شغلی از پرسشنامه رضایت شغلی اسمیت، کندال و هالین - 6{][ - استفاده شده است.این پرسشنامه دارای 30 ماده میباشد و پاسخهای آن به صورت لیکرت پنج درجهای از - 1کاملاً مخالفم - تا - 5کاملاً موافقم - میباشد. همچنین تعدادی از مادههای این پرسشنامه به صورت معکوس نمرهگذاری میشود.اسمیت و همکاران - 1987 - روایی این پرسشنامه را از طریق روایی سازه مطلوب گزارش کردند.به علاوه، اسمیت و همکاران - 1987 - ضریب پایایی این پرسشنامه را با استفاده از روش باز آزمایی - فاصله 2 تا 4 ماه - از 0/53 تا 0/75 گزارش نمودند.
