بخشی از مقاله
چکیده
نیروی انسانی در سازمان ها از اهمیت زیادی بر خوردار است . کارایی و اثر بخشی هر سازمان به کارایی و اثر بخشی نیروی انسانی آن سازمان بستگی دارد و یکی از مسائل مهمی که در هرسازمانی باید مورد توجه قراربگیرد ،رضایت شغلی کارکنان آن سازمان است . رضایت شغلی از ارکان ضروری و ارزشمند رضایت از زندگی و سلامت روانی و ازمهمترین متغیرهای رفتار سازمانی است
.پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سلامت روان ورضایت شغلی در کارکنان زن دانشگاه الزهرا - س - در موقعیت شغلی - رسمی /غیر رسمی - صورت گرفت .طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود.
نمونه شامل 150زن شاغل در دوایر مختلف اداری ،آموزشی ،که به صورت نمونه گیری تصادفی صورت پذیرفت .ابزار پژوهش شامل 2پرسشنامه -1:پرسشنامه سلامت روان گلدبرگ - GHQ - با 28سوال و اعتبار 0/92و-2پرسشنامه رضایت شغلی اسپکتور - JSS - با 36سوال واعتبار 0/91بود. آزمونهای آماری مورد استفاده شامل آمار توصیفی - میانگین ها ،انحراف استاندارد ،فراوانی ،ودرصد - بود وآمار استنباطی - آزمونهای آماری ،rهمبستگی ،رگرسیون گام به گام ،Fتحلیل واریانس - بود.داده ها حاکی از ارتباط مثبت ومعنادار بین دومتغیر سلامت روان ورضایت شغلی بودr=0.357 p<0.001 نتایج نشان داد که سلامت روان پیش بینی کننده رضایت شغلی می باشد لذا با ارتقا ی سلامت روان میتوان رضایت شغلی را بالابرد.
کلید واژه :سلامت روان .رضایت شغلی .کارکنان زن .
مقدمه
علیرغم تلاشهای که از سوی پیشگامان سلامت روان در جهان به منظور تامین هرچه بیشتر سلامتی به عمل آمده است، هنوز می توان گفت که در ابتدای راه هستیم . در واقع می توان گفت یکی از اهداف مربوط به سلامت روانی ایجاد امکانات برای تامین یک زندگی انسانی برای هر فرد است انسانی که از نظر فیزیکی و روانی و اجتماعی در امنیت کامل به سر می برد - خدارحیمی ،. - 1374 در واقع می توان گفت یکی از اهداف مربوط به سلامت روانی ایجاد امکانات برای تامین یک زندگی انسانی برای هر فرد است یا انسانی که از نظر فیزیکی و روانی و اجتماعی در امنیت کامل به سر می برد - خدارحیمی ،. - 1374 عوامل متعددی بر میزان سلامت روانی تاثیر می گذارند و سبب افزایش یا کاهش آن می شوند.
این عوامل برخی به طور مستقیم و برخی به طور غیر مستقیم ،پاره ای به شکل درونی و غیر محسوس و پاره ای دیگر به شکل بیرونی و محسوس به سلامت روانی تاثیر می گذارند . تاثیر ارتباط برخی از این عوامل در پژوهش های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است ولی برخی از عوامل هنوز به بوته وارسی گذاشته نشده اند. برخی از عوامل با تاثیرات مثبت برخی با تاثیرات منفی گزارش شده اند - کرامور2،2005،به نقل از پیشکار ،. - 1388ازطرفی کارایی و اثر بخشی هر سازمان به کارایی و اثر بخشی نیروی انسانی آن سازمان بستگی دارد و یکی از مسائل مهمی که در هرسازمانی باید مورد توجه قراربگیرد ،رضایت شغلی کارکنان آن سازمان است . رضایت شغلی از ارکان ضروری و ارزشمند رضایت از زندگی و سلامت روانی و ازمهمترین متغیرهای رفتار سازمانی است - شفیع آبادی ،. - 1374
بیان مساله
دنیای امروز منابع تنیدگی گوناگونی دارد که بعضی از این تنیدگی ها 3 مختص محیط کار است . درگیری با همکار یا ارباب رجوع، محروم شدن از پاداش، دیر رسیدن به سر کار و فشار هیأت مدیره یا رؤسای سازمان ، از جمله تنیدگی های محیط کار است. تنیدگی و نگرانی های افراد نسبت به کار، خانواده و نگران یهای اقتصادی وسازمانی کارکنان، سبب می شودکه فرد در طول روز دچار هیجان ها، تنش ها، نگرانی ها و امیدهای گوناگونی شود که گاه با ظرفیت بدنی ، عصبی و روانی وی متناسب نیست. این مسائل افراد و سازمان را دچار مشکل می کند. مجموعه این حالت ها و فشارهای ناشی از آن، در اصطلاح تنیدگی نامیده می شود - علوی، . - 1382 افراد برای مقابله با تنیدگی، از الگو های رفتاری متفاوتی پیروی می کنند که برخی از آنها ثمربخش اندو تنیدگی را کاهش می دهند.
اما برخی از الگوهای رفتاری نه تنها مفید نیستند، بلکه موجب افزایش تنیدگی می شوند. امروزه الگوهای رفتاری مؤثر مقابله با تنیدگی شناسا یی شده و قابل آموز ش اند - خدایاری فرد و پرند، - 1386براساس نتایج مطالعات رضایت شغلی، مهیا ساختن موجبات رضایت شغلی کارکنان، بیشتر با جنبه های درونی و کیفی شغل مانند هماهنگی با استعدادها، چالش برانگیز بودن، نوع همکار یها و رابطه با دیگران، سیستم پاداشی بر اساس عدالت و مساوات، میزان پیشرفت و موفقیت و شرایط محیط کار مرتبط است. - میرکمالی، . - 1380 دراین پژوهش بر آن بودیم که رابطه سلامت روان ورضا یت شغلی کارکنان را به عنوان دومتغیر مهم مورد بررسی قراردهیم .
چارجوب نظری نظریه آبراهام مازلو
مازلو - 1970 - افرادی را دارای سلامت روان می داند که چهار مرحله از سلسله مراتب نیازها را طی کرده باشد.احساس بی ارزشی عمیق ریشه بسیاری از ناهنجاریهای روانی است که در بین افراد دیده می شود - کریمی ، - 1379مازلو اعتقاد داشت افرادی که از محیط کارشان به علت عدم تامین نیازهای اساسی شان خارج می شوند ،بعدها در زندگی مشکلات روانشناختی را تجربه می کنند .مبنای کاربرد این نظریه در محیط های سازمانی را ،می توان چنین استدلال کرد که افرادی که نیازهایشان در کار برآورده نمی شود ،عملکرد کاری موثری نخواهند داشت - اسمیت وکراچ 4،1992به نقل از بل ،. - 2005در این نظریه نیازهای آدمی در پنج طبقه قرار داده شده اند که به ترتیب عبارتند از : نیازهای روانشناختی 5،نیازهای امنیت6 ،نیازهای اجتماعی7 ،نیازهای خود و احترام8،نیازهای9 خود شکوفایی - گلیوک10 ،1974نقل از بل ،. - 2005
نظریه سوپر
سوپر11 این نظریه در زمینه انتخاب شغل ،تعیین مسیر تکاملی انتخاب شغل وحرفه را پیشنهاد نموده است. - شفیع آبادی، . - 1382 سوپر به مسیر تکاملی انتخاب شغل وبلوغ شغلی وحرفه ای بیشتر از انتخاب شغل توجه دارد. زیرا معتقد است انتخاب شغل یکی از نتایج تکامل وبلوغ شغلی وحرفه ای است .. به نظر سوپر عوامل زیر مستقیماً در مسیر تکاملی انتخاب شغل وحرفه دخالت دارد: -1عوامل نقشی-2عوامل فردی-3عوامل موقعیتی - همان منبع - .
اهداف وضرورت مساله
رضایت شغلی12یکی از عوامل مهم در موفقیت و نیز انگیزش شغلی است .رضایت شغلی باعث افزایش کاراِیی واحساس امنیت شغلی می گردد . هر کارفرما در صدد است رضایت شغلی کارکنان موسسه خو د را افزایش دهد. در مقابل نارضایتی شغلی متغیر پیش بینی کننده مهمی برای استعفا ءو غیبت از کار محسوب می شد .این موارد کارآمدی سازمان را کاهش می دهند . کارآمدی کارکنان شاد و راضی زیاد است . در کارکنان راضی نگرش مثبت ،سلامت روان ،و علاقه قلبی به ادامه اشتغال بیشتر مشاهده می شود - شفیع آبادی ،. - 1391 برطبق مطالعات انجام شده کارکنانی که نسبت به شغل خود ناراضی هستند ،سریعتر سلامتی خود را از دست می دهند ودچار ناراحتی ها وبیماریهای مختلفی از سردرد گرفته تا سکته قلبی می شوند .بعضی مطالعات روشن کرده اند
