بخشی از مقاله
چکیده
در جهان امروزه که سازمانها با رقابت شدیدی رو به رو هستند تا بتوانند به عملکرد بالاتری دست پیدا کنند و از آنجا که منابع انسانی در هر سازمانی منابع مهم موفقیت هستند؛ بنابراین لازم است تا کارکنان از سلامت روانی به اندازه کافی برخوردار باشند؛ یکی از مباحث رفتار سازمانی شادی کارکنان است. شادی سازمانی احساس کلی ذهنی خوب بودن تجارب کسب شده توسط فرد است؛ که مشخصه آن نسبت بالای احساسات مثبت به احساسات منفی تجربه شده میباشد و از آنجا که عملکرد افزایش اثربخشی و کارایی در یک سازمان تعریف میشود؛ شادی که نوعی احساس است می تواند عملکرد را از طریق سه فرایند شناختی، نگرش و فیزیولوژی فردی تحت تاثیر قرار دهد. این مقاله به شیوه کتابخانهای با بررسی مدل های نظری و تجربی به چگونگی این ارتباط میپردازد.
مقدمه
برخی صاحبنظران مدیریت را فرایند استفاده مؤثر و کارا از منابع انسانی و مادی از طریق برنامهریزی، سازماندهی و... به منظور نیل به اهداف سازمانی میدانند که افزایش کارایی و اثربخشی از جمله موضوعات مهمی است که کانون توجه اقدامات مدیریتی قرار گرفته است. از سویی با ملاحظه وضعیت سازمانهای موجود در کشور مشاهده میکنیم که در بسیاری از این سازمانها روند بهرهگیری از عامل نیروی انسانی از مطلوبیت چندانی برخوردار نبوده و عدم استفاده بهینه از این عامل معضلاتی را برای آنها به وجود آورده است - رمزگویان و حسن پور،. - 1392 در حال حاضر در ایران هزینه سرمایه های انسانی % 10 تا % 15 است، در حالی که این نرخ در کشورهای صنعتی به % 50 کل هزینه ها میرسد.
این عدم توجه به مهمترین سرمایه سازمانی، سازمان را از کسب مزیت رقابتی و بهبود عملکرد باز میدارد. بی توجهی مدیریت به این سرمایه منجر به کاهش بازده سرمایههای مالی در سازمان شده است. به علت تأثیرات مثبت شادی بر مؤلفه های کاری، تدارک محیط کاری شاد به عنوان یک مطلوب قابل دسترسی باید در اولویت اهداف سازمان قرار گیرد - باقری،. - 1391 شادی در کار زمانی حاصل میشود که کارکنان کار بزرگی انجام میدهند و از انجام آن احساس افتخار میکنند؛ میدانند که کارشان از اهمیت بالایی برخوردار است؛ برای کارشان ارزش قائلند؛ مسئولیت کار خود را میپذیرند؛ در محیط کار میآموزند و رشد میکنند؛ احساس انگیزش و انرژی میکنند و در محیط کارشان تفریح وجود دارد - . - Dutton and Edmund, 2007
به تازگی محققان تمایل به استفاده از اصطلاح رفاه ذهنی - - well-being به منظور مطالعه بیشتر آکادمیک از شادی و تعریف دقیقتر آن دارند - . - Roche,2011 در این بین،کشورهای اسکاندیناوی بیش از بقیه جهان از شادی در محل کار استفاده میکنند و عمیقا در فرهنگ کار اسکاندیناوی ریشه دوانده است.کارکنان اسکاندیناوی شادترین افراد در کل جهان هستند. با توجه به مطالعهای که در سال 2005 انجام شد؛ %68 در کار خود خوشحال یا خیلی خوشحال هستند که در مقایسه با انگلستان %47 و یا بلژیک که %35 است قابل توجه است. این یک عامل اصلی در پشت موفقیت شرکت نوردیک مانند نوکیا بوده است - . - Kjerulf,2007 افراد شادتر تمایل دارند مفیدتر، خلاقتر، اجتماعیتر، خیرتر، بشردوستانه و سالمتر باشند و آنها نیز در محل کار موفق با حق شهروندی بهتر سازمانی، ارزیابی عملکرد و نیز افزایش بهره وری روبرو هستند - . - Lyubomirsky et al ,2005
این سوال که آیا کارکنان خوشحال برای ثبات عملکرد مهم هستند نزدیک به یک قرن مورد سوال است چالشهای مختلف در پاسخ به این سوال وجود دارد. اول، واژه شادی و رضایت شغلی اغلب به صورت مترادف در تحقیقات سازمانی استفاده میشود . - Hosie et al ., 2006 - با این حال، شادی را میتوان متفاوت از رضایت به عنوان یک احساس که منعکسکننده سطوح بالاتری از فعال سازی است متمایز دانست - . - Bakker and Oerlemans,2010
کاری اخیرا توسط تام رایت و راسل در مورد شادی کارکنان با استفاده از معیارهای رفاه ذهنی1SWB انجام شد، نشان داد عملکرد شغلی برتر آن است که کارکنان شاد کارکنان بهتری هستند. به علاوه آنها پیشنهاد کردند که کارکنان شاد حساسیت بیشتری نسبت به فرصتها در محیط کار دارند، خروجی بیشتر و مفیدتر، روابط بهتر ،خوشبینانهتر و با اعتمادتر که همه این ویژگیها برای عملکرد سازمان مثبت است - . - Andrew, 2011
نظریههای مرتبط با ارتباط شادی و عملکرد
فرضیه کارگر خوشحال مولد
در حال حاضر انواع مختلفی از دیدگاه نظری وجود دارد که عملکرد فردی را به عنوان یک نتیجه از رفاه ذهنی کارکنان بررسی میکند. یک منطق مهم پشت سر این باور است که کارکنان خوشحال تمایل دارند سازندهتر از دیگر کارکنان باشند."فرضیه کارگر خوشحال مولد" از مطالعات هاتورن/جنبش روابط انسانی از 1930 آغاز شد، اما هنوز هم جالب توجه است - . - Ryan, 2008
تلاش- بهبود
واضح است که دستیابی به اهداف کار مستلزم آن است که کارکنان در کار تلاش کنند. یک تئوری که بر اثر تلاش روی فرسودگی متمرکز است - به عنوان شاخص رفاه ذهنی - ؛ تئوری تلاش- بهبود است. این رویکرد بر بهبود تلاش به عنوان یک عامل که روی سلامت و عملکرد تاثیر میگذارد؛ تمرکز دارد. فرض اصلی آن این است که صرف تلاش در محل کار در کوتاه مدت هزینه و یا بار اثرات - به عنوان مثال، خستگی، استرس و منفی - دارد. این اثرات گذرا هستند و پس از بهبودی کامل ناپدید میشوند. کارمندی ممکن است روز کاری بعد را به طور کامل از نیروی تازهی تلاشهای روز قبل به سر برد. با این حال، در صورت بهبود ناکافی، کارکنان روز کاری بعد را با شرایط کمتر از حد مطلوب که مستلزم هزینههای اضافی - جبرانی - تلاش برای رسیدن به اهداف کار است شروع میکنند.
