بخشی از مقاله
چکیده
هدف کلی از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه ی فرزند پروری با پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان پایه سوم دبیرستانهای پسرانه شهرستان الیگودرز بوده است به منظور گرداوری داده ها از پرسشنامه شیوه فرزند پروری والدین استفاده شده است در این پژوهش ملاک پیشرفت تحصیلی فرزندان میانگین معدل نیسمال قبلی بود .این پژوهش از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی بوده و از نظر شیوه اجرا از نوع توصیفی - همبستگی می باشد و جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان پایه سوم دبیرستانهای پسرانه شهرستان الیگودرزو مادرانشان در سال تحصیلی -93 92 جمعا 261 نفردانش آموز و 261 نفر مادران ایشان تشکیل دادند که از میان آنها به کمک روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی و به کمک جدول مورگان 150نفر از دانش آموزان و مادرانشان به عنوان اعضا نمونه پژوهش انتخاب شدند .و به پرسشنامه های مرتبط به خود پاسخ دادند. به منظور ارزیابی فرضیات مطرح در این پژوهش از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده گردید ؛نتایج نشان داد که در خصوص تاثیر شیوه ها بر پیشرفت تحصیلی بهترین شیوه قاطع است وبیشترین میزان پیشرفت تحصیلی در این شیوه است و در صورت نزدیک شدن به دو شیوه دیگر از میزان پیشرفت تحصیلی کاسته می شود.
مقدمه
خانواده به عنوان یک سیستم اجتماعی شامل گروهی از افراد است که از طریق ازدواج ، تولید مثل و پرورش فرزندان با هم زندگی می کنند ؛ این سیستم و سازمان اجتماعی درطول تاریخ نقش حیاتی برای رشد و پیشرفت و اجتماعی شدن نوع انسان بازی کرده است . خانواده بدون شک مهمترین سازمانی است که بسترساز رشد ، رفاه و تعادل جسمی ، روانی و اجتماعی در فرزندان است نیز در پژوهشی به این نتیجه دست یافته است که بین شیوه های تربیتی والدین و رشد ابعاد متعدد فرزندان آن ها - رشد جسمی ، علمی ، دینی ، سیاست و... - رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد و اصولا شیوه های تربیتی والدین به چهار گونه است : والدین قاطع و نامهربان : والدینی هستند که در شیوه های تربیتی خود به زور متوسل می شوند و از خشونت های مختلف رفتاری ، عاطفی ، فیزیکی و ... استفاده می کنند . این والدین اصول و روش های تعلیم و تربیت را نمی دانند ، در نتیجه فرزندانی پرخاشگر ، فاقد اعتماد به نفس و مسئولیت ناپذیر تربیت می کنند .
- والدین ضعیف و ناتوان : اینگونه والدین حوصله بازخوردگیری با فرزندان را ندارند وبه مسائل تعلیم و تربیت و شیوه های تربیتی آگاهی ندارند . لذا سریع در برابر خواسته های فرزندانشان تسلیم می شوند اینگونه والدین فرزندانشان طلبکار ، خود بزرگ بین ، منفی باف ، قانون گریز و ضعیف تربیت می شوند .
- والدین قاطع و مهربان : اینگونه والدین علاوه بر تسلط شیوه های تعلیم و تربیت از روش های اغماض بازخوردگیری در برخورد با فرزندانشان نیز استفاده می کنند و حاصل این شیوه های تربیتی ، فرزندانی خلاق ، مسئولیت پذیر ، عالم واقع بین و دارای ابعاد متعددرشد خواهند بود.
- والدین ضعیف و مهربان : اینگونه والدین اصول تربیتی را می دانند اما در کاربست شیوه های تربیت اغماض نمی کنند ، اینگونه والدین فرزندانشان از جهات مختلف خوب است اما قدری از واقعیت های زندگی به دور هستند.
از طرفی والدین به عنوان مهمترین عامل اجتماعی کننده فرزندان نقش مهمی در ارضای نیازهای روانی آنها بر عهده داشته و انگیزش تحصیلی دانش آموزان را تسهیل می کنند و درنتیجه منجر به پیشرفت تحصیلی فرزندان خود می شوند ؛ به منظور اثبات این ارتباط برخی از پژوهشگران ارتباط میان سبک های فرزند پروری و پیشرفت تحصیلی را مورد بررسی قرار داده وبه این نتیجه رسیده اند که حمایت ازخود مختاری ، درگیری و گرمی والدین پیش بینی کننده معناداری برای پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است . به عنوان مثال تحقیق چن ، لی ولای نشان داد که گرمی والدین به طور معناداری پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می کند - به نقل از تنهای رشوانلو و حجازی ،. - 1388
بیان مسأله
خانواده از نهادهای مهم وبنیادی جامعه است که نقش اساسی در زندگی فرد وجامعه دارد.اهمیت خانواده بعنوان یک نهاد اجتماعی مساله ای غیر قابل تردید است. اگر چه فرزند از جامعه و همسا لان تاثیر می گیرد ولی بیشتر تحت تاثیر خانواده است.تاثیر خانواده در کودکان ونوجوانان ونقش های مهم آن در جنبه های سازندگی، فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی وغیره بسیار مهم وعظیم است - قائمی، . - 1375تاثیر خانواده در رشد همه جانبه فرزندان از لحظه تولد آغاز شده وبا قدرت وفراگیری خاصی آشکار می شود ودر سراسر زندگی باقی می ماند.روابط صحیح ومتعادل والدین وفرزندان یکی از عوامل موثر در سلامت وبهداشت روانی آنان است.
تحقیقات نشان می دهند که در بین عوامل مختلفی که در پرورش وشخصیت سالم در کودکان و نوجوانان موثرندتاثیر متقابل کودک ووالدین و نحوه برخورد وارتباط والدین وکودک از مهمترین وبنیادی ترین عوامل محسوب می شود. از طرف دیگر پیشرفت تحصیلی موضوعی است که بخصوص در حال حاضر مورد توجه تمامی کشورهای جهان است وهر ساله مقدار زیادی از بودجه جوامع صرف تحصیل کودکان ونوجوانان می شود - قاجاریه، - 1372 به عنوان نمونه ارقام یونسکو نشان می دهد که مجموع هزینه های دولت ها برای آموزش وپرورش در کشورهای در حال توسعه از 8میلیارد در سال 1965به بیش از 92 میلیارد دلار در سال 1980 افزایش یافته است.
زیرا پیشرفت تحصیلی دانش آموزان یکی از مهمترین وعینی ترین معیارها برای بررسی وارزیابی کارایی واثر بخشی نظامهای آموزش وپرورش است - مهر افروز، - 1378وتمام کوششها وتلاش های این نظام در واقع جامه عمل پوشیدن بدین امر تلقی می شود - شلویری ،. - 1377 بررسی اثرات متنوع عوامل اجتماعی، اقتصادی در پبشرفت تحصیلی اهمیت فراوان دارداز مدتها قبل معلوم شده است که روند هوش بهر وموفقیت بچه ها با وضع اجتماعی خانواده هایشان تغییر می کند بسیاری از محققان دریافته اند که نمرات کودکان در آزمون های هوشی موجود به طور اساسی به شغل پدر، تعلیم وتربیت والدین ودرآمد خانواده مرتبط ووابسته است.
همانطور که نتایج تحقیقات تاکنون نشان داده اند عوامل موثر برپیشرفت تحصیلی بسیار ند؛ عواملی که هم مشکلات درون خانوادگی و هم عوامل برون خانوادگی رادر بر می گیرند . اما اینکه در یک منطقه ی خاص با شرایط فرهنگی و قشربندی خاص خود از میان این عوامل چه عامل یا عواملی موجب پیشرفت تحصیلی در جوانان این مناطق است ،نیاز به پژوهشی موردی و خاص آن منطقه دارد . در واقع تحقیق حاضر در پی پاسخگویی به این مسئله شکل گرفته است که علت افت تحصیلی در منطقه ی الیگودرز کدام است ؟ با توجه به گستردگی عوامل و کمبود زمان برای انجام تحقیق گسترده ، لذا از میان این عوامل چگونگی ارتباط میان نحوه ی فرزند پروری خانواده های شهرستان الیگودرز با پیشرفت تحصیلی مورد پرسش و ارزیابی قرار گرفت.
پیشینه پژوهش
بامریند - - 1971 بیان می کند که والدین دیکتاتور، روابط سرد همراه با کنترل زیاد را بر فرزندان خود اعمال می کنند. والدین مقتدر، کنترل خود را همراه با رابطه گرم و پاسخگویی بر فرزندان خود دارند. در حالی که والدین سهل گیر، انتظارات اندکی از فرزندان خود داشته و هیچ گونه کنترل و پاسخگویی هم نسبت به آنان ندارند نتایج یافته های پژوهشی ولترز - 1998 - ، ماتینز- پونز - 1996 - ، آنولا - 2000 - ،این نکته نتیجه گرفته شده است که در روش صحیح تربیتی روشی است که والدین ترکیب متعادلی از پذیرش و کنترل را در برخورد با فرزندان به کار ببندند. پژوهشی توسط بایرامی وخسروشاهی با هدف تعیین رابطه سبکهای فرزندپروری با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان مدارس راهنمایی انجام گرفت . نتایج تحقیق نشان داد که سبک فرزندپروری مقتدرانه با پیشرفت تحصیلی رابطه مستقیم و معنی داردارد .
