بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی رابطه مدل پنج عاملی شخصیت و فرسودگی شغلی در کارکنان کارخانه سیمان سپاهان اصفهان می پردازد. روش: جامعه آماری شامل کلیه مردان شاغل در کارخانه بود، نمونه پژوهش 110 نفر بودند که به روش نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه - NEOپنج عامل شخصیت - و پرسشنامه فرسودگی شغلی گلدارد بود. نتایج: تحلیل نتایج با استفاده از آزمون رگرسیون نشان داد متغیرهای شخصیتی از جمله روان رنجورخویی و وظیفه شناسی پیش بینی کننده فرسودگی شغلی هستند.
روان رنجورخویی با عواطف منفی از جمله درماندگی، ترس و عصبانیت رابطه دارد. افراد با نمرات بالا در روان رنجورخویی ناامیدی زیاد و خستگی هیجانی را در واکنش به استرس نشان می دهند. از سوی دیگر، افراد وظیفه شناس کارآمد، با کفایت، سختکوش، جاه طلب و قابل اعتماد هستند. راهبردهای مقابله فعال در این افراد، احتمال برخود مؤثر با موقعیت های استرس زا را فراهم کرده و با سطح پایین فرسودگی شغلی همراه هستند.
مقدمه و بیان مساله
کار صرف نظر از تامین مالی می تواند برخی از نیازهای اساسی آدمی نظیر تحریک روانی و بدنی، تماس اجتماعی، احساس خود ارزشمندی، اعتماد را ارضاء کند، با وجود این کار می تواند منبع فشار عمده ای نیز باشد. ممکن است یک شغل رضایت بخش، به مرور زمان به منبع نارضایتی تبدیل شود و شخص را در جهت فرسودگی شغلی1 سوق دهد - شیخی ساری و اسماعیلی فر، . - 1389 فرویدنبرگر - - 1974 اولین بار اصطلاح فرسودگی شغلی را توصیف کرد و تحقیقات در مورد فرسودگی شغلی در میان کارکنان خدمات انسانی توسعه یافت - میلز و هبنر2، . - 1998 فرسودگی شغلی نوع خاصی از استرس شغلی در میان راائه دهندگان خدمات انسانی است.
فرسودگی شغلی به عنوان سندرمی از خستگی هیجانی3، مسخ شخصیت 4 و کاهش پیشرفت فردی5 تشکیل شده است - ماسلاچ و شفلی6، . - 1993 خستگی هیجانی اشاره به تحلیل انرژی و کاهش منابع هیجانی دارد. مسخ شخصیت به نگرش های منفی و سنگدلانه نسبت به دریافت کنندگان خدمات گفته می شود. این دو بعد اغلب به عنوان هسته اصلی فرسودگی شغلی در نظر گرفته می شوند - شیرم، - 1989 که علامت رابطه غیر منعطف با استرسورهای شغلی است - شفلی و انزمن، . - 1998 بعد سوم فقدان پیشرفت فردی است که احساس ناکارآمدی و ارزیابی منفی کار را در بر دارد - شفلی و بنک1،1996؛ به نقل از دمرتی2،. - 2000 کاهش پیشرفت فردی مبنای این قضاوت فرد است که تلاش های او پیامدهای مطلوب از جمله کمک به دیگران را در پی ندارد.
عدم توازن بین خواسته ها و مهارت های شغلی، عدم کنترل شغلی، عدم توازن رابطه تلاش و پاداش و فشارهای شغلی عوامل مرتبط با فرسودگی شغلی می باشند. تعدادی از پیامدهای آن نیز غیبت شغلی، ترک شغل وبیماری می باشند - صلاحیان و همکاران، . - 1390 عوامل دیگر مرتبط با فرسودگی شغلی فشار حجم کار زیاد، نداشتن احاطه بر فرایند کار، نبود پاداش، ضعف ارتباط میان همکاران، بی عدالتی درپرداخت دستمزد، بی ارزش بودن فرد و دوگانگی میان ارزشهای فردی و شغلی - طوبایی و همکاران، . - 1388 بسیاری از مدل های مفهومی فرسودگی شغلی، آن را حاصل تعامل فرد و محیط در نظر می گیرند.
فرسودگی شغلی فرآیند افزایش سرخوردگی، کاهش ایده آل گرایی، انرژی و هدفمندی در متصدیان مشاغل کمک رسان مردم در نتیجه شرایط کاری است - ادویچ و بردسکی3، . - 1980 در مدل سرخوردگی تدریجی ادویچ و بردسکی - 4 - 1980 مرحله فرسودگی مشخص شده است: - 1 جدیت - 2 4 رکود - 3 5 ناکامی - 4 6 بی حسی7 - شفلی و پیترز. - 2000 - 8 با وجو اینکه سه سه دهه از مطالعه فرسودگی شغلی می گذرد اما در مورد ساختار آن ابهاماتی وجود دارد.
برخی ابهامات مربوط به تشابه فرسودگی شغلی با استرس و افسردگی است - گنستر وشابرک9، . - 1991 محققان استرس شغلی را تقاضا و فشار فراتر از توانایی فرد در کار تعریف می کنند - مک گرات10، - 1976 اما فرسودگی شغلی الگوی پاسخدهی فرد به استرس های شغلی است - شیرم11، . - 1989 فرسودگی شغلی با افسردگی نیز متفاوت است زیرا فقط در محیط کاری رخ می دهد اما افسردگی تمام جنبه های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.
