بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر رابطه هوش هیجانی و رضایت مندي زناشویی در جامعه پزشکان و اساتید دکتري تخصصیPHD بررسی شده است. بدین منظور تعداد 200 نفر از پزشکان عمومی و جراحان و اساتید و دکتري تخصصی مدرسان دانشگاهها که در شهر تهران بودند. با روش تصادفی چند مرحله اي از اجراي آزمون هوش هیجانی بار- اون و رضایت مندي زنا شویی - SRS - انتخاب شدند. با توجه به مبانی نظري و پیشینه مطالعاتی نتایج حاصل از اجراي این آزمایش چند یافته اساسی را آشکار ساخت. بین رضایت مندي زناشویی و هوش هیجانی در زنان پزشک و اساتید زن دکتري تخصصی تفاوت معناداري وجود داشت و بین رضایت مندي زناشویی در مردان پزشک و اساتید مرد دکتري تخصصی تفاوت معناداري وجود نداشت. ولی بین هوش هیجانی در آن ها معنادار بوده است.
مقدمه
انتخاب موضوع پیش بینی یعنی رضایت مندي زناشویی به لحاظ کاربردي نیز اهمیت مشارکت و رضایت مندي زوجین از زندگی زناشویی توصیف میگردد - جوانمرد، - 1385 و - فیشرو مکنالتی، - 2008 نیز بر اهمیت نقش پایداري عاطفی در روابط زناشویی تاکید دارد اظهار میدارند که ازدواج براي اکثر بزرگسالان مرکزي ترین ارتباط است و آثار مفیدي روي سلامت دارد. افرادي که در هوش هیجانی نمرات بالایی را کسب میکنند در زمینه مدیریت استرس و همچنین تشریح و نشان دادن کارکرد تسهیل شده روانی اجتماعی خود بهتر از سایرین عمل میکنند. در بررسی هوش هیجانی در ادبیات پژوهشی دو رویکرد غالب وجود دارند که هر کدام بر مبناي سازههاي نظري خاص خود و پیشینه پژوهشی مرتبط با جهت گیري نظري خود به معرفی و ارزیابی سازه هوش هیجانی میپردازد.ین رویکردها عبارتند از:
رویکرد توانایی: در این رویکرد هوش هیجانی به شکل یک توانایی روانی نسبتاً مجزا از سایر تواناییها که پردازش اطلاعات هیجانی را اداره میکند بررسی می شود - مه یر، رابرتس، بارسید، . - 2008
رویکرد صفات: در رویکرد صفات هوش هیجانی به عنوان یکی از صفات شخصیتی که در سطوح پایین تر سلسله مراتب شخصیت قرار دارد مورد بررسی و پژوهش قرار میگیرد - پتریوس، پیتا، پژوهشها نشانگر ارتباط بین هوش هیجانی صفتی و سلامت روان - مانند ماور وولی پتریدس، ریف- باکر، 2007؛ داوداوهارت، 2000؛ پره موزیک، آرتچ- فرنهام، 2008؛ ساکلوفسکه آستین، گالووي دیویدسن، - 2007 هستند.
همچنین مشخص شده که هوش هیجانی صفتی به عنوان متغیري میانی در مسیر بین شخصی و سلامت عمل میکند - گرون، کامورو- پره موزیک، آرتچ و فرنهام، . - 2008 بار-آن - 2006 - هوش هیجانی را به عنوان علاقه مندي به فهم خود و دیگران به طور موثر، ارتباط خوب با مردم و انطباق و مقابله با محیط به صورت فوري براي موفقیت بیشتر در مواجهه با خواستهاي محیط، تعریف میکند. وینچ و همکاران - 1974 - هشت معیار موفقیت زناشویی را مشخص کرده اند این معیارها شامل: ثبات، انتظارات اجتماعی، رشد شخصیت، مصاحبت، شادي، رضایت، سازگاري و یکپارچگی میباشند.
بنابراین میتوان گفت که رضایت مندي زناشویی نشان دهنده ارزیابی کلی فرد است که در آن ویژگیهاي مثبت بارز و ویژگیهاي منفی بسیار ناچیز است و عدم رضایت مندي زناشویی منعکس کننده آن ارزیابی است که در آن ویژگیهاي منفی بارز هستند و ویژگیهاي مثبت نسبتاً وجود ندارد - برادبري و همکاران، . - 2000 فیشرو مکنالتی - 2008 - نیز بر اهمیت نقش پایداري عاطفی در روابط زناشویی تأکید دارند.
استفاده از مکانیسمهاي دفاعی سازگار گویاي سلامت است و منجر به پایداري زناشویی، توفیق شغلی و رضایت مندي از زندگی میشود - وایلانت، . - 2005 در این پژوهش سعی بر این بود که رابطه هوش هیجانی و میزان رضایت مندي زناشویی در گروه پزشکان و اساتید دکتري را مورد کنکاش علمی قرار داده و هوش هیجانی و رضایت مندي زناشویی در گروه پزشکان و جراحان با گروه دکتري تخصصی Ph.D مورد ارزیابی قرار گیرد.
روش
شرکت کنندگان و طرح پژوهش
پژوهش حاضر یک پژوهش از نوع همبستگی می باشد. به منظور دستیابی به اطلاعات جهت پاسخگویی به سوال هاي تحقیق و تایید یا رد فرضیههاي پژوهش، پرسشنامه هوش هیجانی بار- اون - 1980 - با ضریب اعتبار میزان آلفاي کرونباخ براي کل آزمون 93 درصد گزارش گردید مطابق با این روش پایایی آزمون 99 درصد گزارش گردید که در سطح P<0/001 معنادار است و همچنین از پرسشنامه رضایت مندي زناشویی کلارك و همکاران 1987 با ضریب اعتبار مقیاس اشتراك جنسی در مردان 0/77 و در زنان 0/79 و در کل 0/78 بود همچنین ضرایب آلفا در خرده مقیاس تبادل جنسی در مردان 0/59، در زنان 0/67 و در کل نیز 0 /67 استفاده شده است براي آزمون این عقاید، مقیاس رابطه جنسی - SRS - با هدف سنجش رویکردهاي تبادلی و اشتراکی به روابط صمیمی جنسی و بر مبناي مقیاس جهت گیري اشتراکی کلارك و همکاران - 1987 - و مقیاس جهت گیري تبادلی کلارك، تارابان هو و وسنر - 1989 - ایجاد شد و هدف از آن، بسط ایده هاي آنان است.
جامعه آماري حاضر دکتري جراح و عمومی و دکتري تخصصی Ph.D در شهر تهران در سال 1390 میباشد که تعداد آن ها در این تحقیق 200 نفر به صورت روش نمونه گیري چند مرحله اي از بین آن ها انتخاب شد. براي آزمون فرضیهها از ضریب همبستگی، تحلیل رگرسیون، t مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه وهمچنین u من ویتنی متغیره - MANOVA - با پیش فرض برابري واریانس درون گروهی دادهها و تحلیل واریانس یک طرفه و همچنین نرم افزار Spss استفاده شد.
ابزار
پرسشنامه بار- ان: این پرسشنامه داراي 90 سوال است که نخستین پرسشنامه فرا فرهنگی ارزیابی هوش هیجانی است. پاسخهاي آزمون نیز در روي یک مقیاس 5 درجه اي در ردیف لیکرت - کاملا موافقم، موافقم، تا حدودي، مخالفم و کاملا مخالفم - تنظیم شده است. این آزمون در سه مرحله در ایران اجرا شده و پس از انجام برخی تغییرات در متن اصلی پرسشنامه، حذف یا تغییر بعضی سوالات و تنظیم مجدد سوالات هر مقیاس، پرسشنامه از 117 سوال به 90 سوال تقلیل یافت.
مقیاس رابطه جنسی : - SRS - شامل 24 عبارت است. افراد براي پاسخ از یک مقیاس 5 ا متیازي لیکرت استفاده میکنند که در آن - الف - کاملاً مخالفم، - ب - مخالفم، - ج - متوسط، - د - موافقم، - ها - کاملاً موافقم است. عبارت SRS به این صورت نمره گذاري میشوند: الف0= و ب1 = ج 2= و د3=ها 4= از ردیف دیگر عبارت 6 و 8 و 10 و 18 به صورت برعکس نمره گذاري میشوند. مقیاس رابطه جنسی SRS شامل دو خرده مقیاس میشود که هریک عبارت مجزا را در برمیگیرد. در نهایت نمره عبارات هر خرده مقیاس با یکدیگر جمع میشوند و نمره بالاتر در هر خرده مقیاس نشانگر میزان بالاتري از آن رویکرد در فرد نسبت به روابط جنسی است.
نتایج
فرضیه :1 بین میزان رضایت مندي زناشویی در زنان پزشک و اساتید زن تفاوت معناداي وجود دارد. با توجه به دادهها چون مقدار F با درجه آزادي 117 - و - df =1 در آزمون لوین در سطح α=0/05 معنادار نیست، بنابر این پیش فرض همگنی واریانس درون گروهی دادهها مورد اثبات قرار میگیرد و استفاده از آزمون تحلیل واریانس بلامانع تشخیص داده میشود. نتایج تحلیل واریانس چند متغیره در مورد مقایسه میزان رضایت مندي زناشویی در زنان استاد با پزشک دردادهها چون مقدار F در سطح α =0/05 در مولفه رویکرد تبادلی معنادار است، بنابر این بین میزان رضایت مندي زناشویی در زیر مولفه رویکرد تبادلی در زنان پزشک و استادان زن تفاوت معناداي وجود دارد و آزمون تعقیبی نشان میدهد که میزان رضایت زنا شویی زنان پزشک بالاتر از اساتید زن میباشد.
فرضیه :2 بین میزان هوش هیجانی در زنان پزشک و اساتید زن تفاوت معناداي وجود دارد. با توجه به دادهها چون مقدار F با درجه آزادي 117 - و - df =1 در آزمون لوین در سطح α=0/05 معنادار نیست، بنابر این پیش فرض همگنی واریانس درون گروهی دادها مورد اثبات قرار میگیرد و استفاده از آزمون تحلیل واریانس بلامانع تشخیص داده میشود.دادهها نشان میدهد که چون مقدار F در سطح α=0/05 در مولفههاي خوشبختی، خود شکوفایی، واقع گرایی و انعطاف پذیري معنادار است، بنابر این بین میزان هوش هیجانی در زیر مولفههاي یاد شده در زنان پزشک و اساتید زن تفاوت معناداي وجود دارد و آزمون تعقیبی نشان میدهد که میزان هوش هیجانی زنان پزشک بالاتر از اساتید زن میباشد.
فرضیه :3 بین میزان رضایت مندي زناشویی در مردان پزشک و اساتید مرد تفاوت معناداي وجود دارد. با توجه به دادهها چون مقدار F با درجه آزادي 79 - و - df =1 در آزمون لوین در سطح α=0/05 معنادار نیست، بنابر این پیش فرض همگنی واریانس درون گروهی دادها مورد اثبات قرار میگیرد و استفاده از آزمون تحلیل واریانس بلامانع تشخیص داده میشود.دادهها نشان میدهد که چون مقدار F در سطح α=0/05 در مولفههاي میزان رضایت مندي زناشویی معنادار نیست، بنابر این بین میزان رضایت مندي زناشویی در مردان پزشک و اساتید مرد تفاوت معناداي وجود ندارد.
فرضیه :4 بین میزان هوش هیجانی در مردان پزشک و اساتید مرد تفاوت معناداي وجود دارد. با توجه به دادهها چون مقدار F با درجه آزادي 79 - و - df =1 در آزمون لوین در سطح α=0/05 معنادار نیست، بنابر این پیش فرض همگنی واریانس درون گروهی دادها مورد اثبات قرار میگیرد و استفاده از آزمون تحلیل واریانس بلامانع تشخیص داده میشود.دادهها نشان میدهد که چون مقدار F در سطح α=0/05 در مولفههاي حل مساله، تحمل فشار روانی،خود شکوفایی، خوش بینی، انعطاف پذیري و همدلی معنادار است، بنابر این بین میزان هوش هیجانی در زیر مولفههاي یاد شده در مردان پزشک و اساتید مرد تفاوت معناداي وجود دارد و آزمون تعقیبی نشان میدهد که میزان هوش هیجانی پزشکان مرد بالاتر از اساتید مرد میباشد.
بحث
با توجه به نتایج پژوهش میتوان نتیجه گرفت که هوش هیجانی در زنان و مردان پزشک بیشتر است و بر رضایت مندي زناشویی تاثیر دارد، بنابراین فرضیه اصلی تائید و فرض صفر رد میشود.
