بخشی از مقاله
چکیده
خانواده با پیوند زناشویی تشکیل می گردد و تداوم و بقای آن نیز بستگی به تداوم و بقای پیوند زناشویی دارد. رابطه خوشایند و آرام بخش زن و شوهر نه تنها مناسب ترین بستر رشد و شکوفایی و تعالی شخصیت آنها را فراهم می نماید، بلکه چنین رابطه ای از نیازهای ضروری فرزندان نیز به شمار می رود و به نوبه خود در رشد و تعالی آنها بسیارمؤثر است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین هوش هیجانی با رضایت زناشویی با واسطه گری استرس شغلی کارمندان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز بوده است.طرح پژوهش از نوع مطالعات همبستگی بود.پرسشنامه های هوش هیجانی شات و همکاران ،رضایت زناشویی انریچ، استرس شغلی فیلیپ ال رایس توسط 150 نفر از کارمندان زن و مرد که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند تکمیل وبررسی شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند خطی نشان داد که هوش هیجانی با استرس شغلی ارتباط منفی معنی داری دارد ولی بین استرس شغلی با رضایت زناشویی ارتباط معنی داری یافت نشد و همینطور واسطه ی میان هوش هیجانی با رضایت زناشویی کارمندان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز قرار نگرفت.
کلید واژه ها: هوش هیجانی، رضایت زناشویی، استرس شغلی
مقدمه
خانواده یکی از ارکان مهم جامعه در کل تاریخ بشر و در همه ممالک بوده و هست، تا جایی که این عنصر مهم، در پیشبرد و بقاء جامعه، نقشی اساسی بازی می کند و این در حالی است که عامل شکل گیری خانواده و سنگ زیر بنای آن ازدواج است - امیدوار و همکاران، - 1388 خانواده با پیوند زناشویی تشکیل می گردد و تداوم و بقای آن نیز بستگی به تداوم و بقای پیوند زناشویی دارد. - نوابی نژاد، . - 1383 با تکامل فرهنگ ها ازدواج به صورت یک رسم و آیین مقدس و دینی درآمده ؛ امالزوماً تمامی ازدواج ها موفق و با رضایت نبوده و تعدادی از زوجین، این نارضایتی و ناخشنودی خود را از طریق جدایی و طلاق حل می کنند . شکست این ارتباط و پیمان، یک برچسب اجتماعی را به طرفین می زند. - گاتمن1، - 2002 در سال های اخیر در اکثر کشورهای جهان ساختار خانواده دچار تغییر شده - دلسل و مارگلین2، - 2004 و میزان طلاق ها افزایش یافته است - قمری و نیرومند،. - 2007
اولین جوانه های ارتباط بین انسان ها، در حریم خانواده پدیدار می شود و بهترین خاستگاه روابط سالم، خانه و خانواده می باشد. رابطه خوشایند و آرام بخش زن و شوهر نه تنها مناسب ترین بستر رشد و شکوفایی و تعالی شخصیت آنها را فراهم می نماید، بلکه چنین رابطه ای از نیازهای ضروری فرزندان نیز به شمار می رود و به نوبه خود در رشد و تعالی آنها بسیارمؤثر است - امینی،. - 2004 عوامل مختلفی هستند که رضایت مندی زناشویی افراد را تحت تأثیر خود قرار می دهند.از جمله این عوامل می توان به هوش هیجانی، استرس شغلی زوجین اشاره کرد. رضایت زناشویی در واقع، یک ارزیابی کلی از وضع فعلی ارتباط را ارائه می دهد - نیکولز3و همکاران، - 2000 و هنگامی حاصل می شود که وضعیت موجود فرد در روابط زناشویی مطابق با آنچه که وی انتظار دارد، باشد - وینچ4 ،. - 2000 در حقیقت رضایت زناشویی یکی از عوامل پیشرفت و دستیابی به اهداف زندگی است که در طی آن زن و شوهر از ازدواج با هم احساس شادمانی و رضایت می کنند - سینها و ماکرجوئی5، . - 1999
از عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی، هوش هیجانی است که جدید ترین تحول در زمینه فهم رابطه میان تعقل و هیجان است و از آن به عنوان ماشه چکان یک انقلاب بزرگ در زمینه ارتقای بهداشت روانی یاد می شود.در واقع مفهوم هوش هیجانی، یک حیطه چند عاملی از مجموعه مهارتها و صلاحیت های اجتماعی است که بر تواناییهای فرد برای تشخیص درک و مدیریت هیجان ، حل مسأله و سازگاری تأثیر می گذارد و به طرز مؤثری فرد را با نیازها، فشارها و چالش های زندگی سازگار می کند. - بار - ان6، . - 2006 بخشایش - 1393 - در پژوهشی با عنوان"پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس هوش هیجانی و هوش معنوی زوجین"به این نتیجه رسید که هوش معنوی و هوش هیجانی با رضایت زناشویی رابطه مثبت دارند و هوش هیجانی بیش تر از هوش معنوی می تواند رضایت زناشویی را پیش بینی کند. دمیری و همکاران - - 1393 نیز در پژوهشی "رابطه سبک های شخصی و هوش هیجانی با رضایت مندی زناشویی" را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که سبک های شخصی و هوش هیجانی زمانی که به تنهایی و یا به صورت توأم برای پیش بینی استفاده می شوند نقش معنی داری در پیش بینی رضایت زناشویی مردان و زنان دارند. طبق تحقیقاتی که ویکتوریا7 در سال - - 2010
انجام داده است؛ سطح رضایت زناشویی بین فرهنگ های متنوع قومی را متفاوت گزارش کرده است. هوش هیجانی بالا به عنوان یک پیش بینی کننده مثبت برای رضایت زناشویی تابعی از فرهنگ می باشد. نتایج پژوهش اسمیت و همکاران - 2008، به نقل از عبدالهی و همکاران، - 1390 در مورد 45 زوج نشان می دهد که نه تنها هوش هیجانی عامل مؤثری در رضایت زناشویی است بلکه در پیگیری یکساله این زوج ها، هوش هیجانی هم چنان اثر نیرومندی در رضایت زناشویی داشته است. یکی دیگر از عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی استرس می باشد. یکی از انواع استرس، استرس شغلی است؛مؤسسه ملّی امنیت و سلامت شغلی آمریکا2002 - 8، به نقل از میرزایی، - 1384 استرس ناشی از کار یا استرس شغلی را چنین تعریف می کند: "استرس شغلی پاسخ های آسیب زای جسمانی و هیجانی حاصل از عدم توازن و سنخیت تقاضاهای شغلی با تواناییهای فرد است". طبق تحقیق این مؤسسه، تمام مشاغل دارای درجه ای از استرس می باشند.
پیمانپاک و همکاران - - 1391پژوهشی را با هدف بررسی "رابطه استرس شغلی با رضایتمندی زناشویی و سلامت روان در پرستاران بیمارستان های شهر تهران" انجام دادند. نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین استرس شغلی و رضایت زناشویی پرستاران و بین استرس شغلی و سلامت روان پرستاران رابطه معنادار منفی وجود دارد. محمدی و مقصودی - - 1390 ، یافته های آنان در پژوهش"بررسی رابطه استرس شغلی با رضایت زناشویی در کارکنان زن" مؤید آن است که کارکنان شاغل زن دارای استرس شغلی می باشند و بین این استرس شغلی و رضایت زناشویی رابطه وجود دارد یعنی یک همبستگی منفی، هر چه استرس شغلی بیشتر باشد رضایت زناشویی کمتر می باشد. باعزت و شریف زاده - - 1391 در پژوهشی نشان دادند، مولفه های هوش هیجانی، 17 - درصد - و مولفه های هوش معنوی 31 - درصد - تغییرات مربوط به استرس شغلی کارکنان دانشگاه را تبیین می کنند. کلر1 و همکاران - - 2009 نشان دادند که اضطراب با پرخاشگری زناشویی مرتبط است و صفت اضطراب هم در زن و هم در شوهر، خصومت زناشویی و سطح پایین رضایت زناشویی را پیش بینی می کند.
خانواده با پیمان ازدواج و پیوند همسری زن و مردی هوشمند و آگاه و برخوردار از بلوغ فکری و قابلیت های اجتماعی پایه گذاری می شود و این زوج ستون اصل حیاتی ترین نهاد اجتماعی ، یعنی خانواده را تشکیل می دهند . بنابراین سلامت و سعادت جامعه به سلامت و پوپایی نظام خانواده وابسته است و سلامت و تعادل نظام خانواده نیز به کیفیت روابط بین زن و شوهر و والدین و فرزند بستگی دارد - افروز ، . - 1378 سلامت خانواده و سلامت اجتماع لازم و ملزوم یکدیگرند. پس برای داشتن جامعه ای سالم، باید به سلامت نخستین واحد اجتماع، یعنی سلامت خانواده اهمیت داد - مصاحبی،2002، به نقل از دمیری و همکاران،. - 1393
فرضیه های پژوهش
بین هوش هیجانی با رضایت زناشویی رابطه معناداری وجود دارد. بین هوش هیجانی با استرس شغلی رابطه معناداری وجود دارد. بین استرس شغلی با رضایت زناشویی رابطه معناداری وجود دارد. بین هوش هیجانی با رضایت زناشویی با واسطه گری استرس شغلی رابطه معناداری وجود دارد.
