بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه هیجان خواهی، با وابستگی به شبکه های مجازی در کارکنان سازمان تأمین اجتماعی شهر بوشهر می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه کارکنان سازمان تأمین اجتماعی شهر بوشهر در سال 5931 به تعداد 51 نفر می باشد. روش نمونه گیری بر اساس روش تصادفی می باشد. همچنین حجم نمونه بر اساس جدول مورگان محاسبه می شود که تعداد 07 نفر به عنوان نمونه انتخاب می شوند.
برای جمع آوری اطالعات از پرسشنامه هیجان خواهی آرنت - - 5331و پرسشنامه وابستگی به شبکه های مجازی کوهی - 1773 - استفاده شده است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی و همچنین بر مبنای هدف از نوع کاربردی می باشد. برای تجزیه و تحلیل اطالعات از آزمونهای تحلیل واریانس چند متغیره، تحلیل کوواریانس و ضریب همبستگی پیرسون در نرمافزار spss19 استفاده شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که متغیر وابسته به طور معنیداری از گروه تأثیر میپذیرد. بین هیجان خواهی، تازگی و شدت با وابستگی به شبکه های اجتماعی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.
-1 مقدمه
استفاده از فناوری و تکنولوژی های نوین یکی از جلوه های آشکار دنیای پیش روست. اینترنت5 نیز به عنوان یکی از ابعاد نوپای این فناوری های جدید جهان معاصر، نقش به سزایی در تغییر و تحول زندگی افراد جامعه دارد. اینترنت به دلیل محیطی خیلی بزرگ تر از سایر محیط ها، طرح موضوع های شگفت انگیز، خلق صحنه های اعجاب آور، طرح موضوع های پر تحرك، ماجراجویانه، جذاب، تالش برای پاسخ دادن به هیجان جویی، تنوع طلبی و ارائه اطالعات بدون هیچ سقفی، فرد را برای مدت طوالنی تری جذب می کند - خانجانی و اکبری،. - 5935 با وجود مزایای گسترده ی اینترنت، قانون گذاران و مسئولین، به وجود آمدن تأثیرها منفی آن، بخصوص استفاده ی افراطی از اینترنت، مسایل و مشکالت فیزیکی و روانشناختی مرتبط، و عواقب زیانبار آن بر افراد قابل مالحظه ای را هشدار داده اند.
از عواملی که به نظر می رسد با استفاده بیش از اندازه از شبکه های اجتماعی ارتباط دارد، مبحث هیجان خواهی است. نظریه های هیجان تأکید می کنند که چگونگی تفسیر یا ارزیابی ما از یک رویداد می تواند کارکرد مهمی در پاسخ هیجانی ما داشته باشد - بیرامی و همکاران،. - 5939 هیجان امری طبیعی در انسان ها به شمار می آید و افراد درصدد ارضای آن هستند. این میل در نوجوانان و جوانان مشهودتر و پررنگ تر است.
توجه به هیجان جویی افراد و تالش برای ارضای آن، فراز مهم دیگری است که در استفاده از شبکه های مجازی قابل مالحظه است - حاج خدادادی و همکاران،. - 5939 افراد هیجان خواه برای بدست آوردن سطح برانگیختگی بهینه دست به کارهای مختلف میزنند، آنها با افراد مختلفی معاشرت می کنند، نه به دلیل این که بر دیگران تاثیر بگذارند بلکه به دنبال تحریک هستند - برجعلی و همکاران،5 اینترنت از پیشرفته ترین دستاوردهای اخیر بشر است که شبکه گسترده و بی حدوحصری از پیوندهای متعدد را دربر میگیرد و تاریخ ظهور آن به اواخر دهه 5397 و اوایل دهه 5307 باز می گردد.
امروزه بسیاری از تعامالت روزانه از طریق اینترنت انجام می شود که با داشتن محیط های جذاب، شگفت انگیز و پر از هیجان از قبیل اتاق های گفتگو، پست الکترونیک و فضاهای مجازی با کاربران متعدد، مخاطبان زیادی را به خود جذب کرده است. شمار کاربران اینترنت، هر روز در حال افزایش است. در سال 5355، حدود 99 میلیون نفر از جمعیت مردم ایاالت متحده به اینترنت دسترسی داشتند که در سال 5333، شمار آنها به 59 میلیون رسید. در ایران نیز بر اساس گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطالعات، شمار کاربران اینترنت دایما در حال افزایش است.
اما این ابزار نوین ارتباطی، عالوه بر جنبه های مثبت خود - دستیابی به منابع به روز، آگاهی از پژوهش ها و نتایج، امکان برقراری ارتباط ین پژوهشگران و غیره - ، اثرات زیان باری نیز به همراه دارد و روان شناسان از نوع جدیدی از اعتیاد به نام اعتیاد اینترنتی یا اعتیاد مجازی سخن می گویند - سلطانی و همکاران،. - 5953 در این بین، شبکه های اجتماعی، گونه ای از وب سایت های اینترنتی هستند که افراد، گروه ها و سازمان ها، در آن ها پیرامون یک یا چند ویژگی مشترك گرد هم میآیند و اطّالعات، مطالب و محتواهای خود را با یکدیگر به اشتراك می گذارند. با ظهور و بروز تکنولوژی های جدید وب، مثل فیس بوك، گوگل پالس، یوتیوب، توییتر، شبکه های اجتماعی مبتنی بر تعامل کاربران در ارتباط گیری، تولید و به اشتراك گذاری محتوا هستند.
سرعت رشد این شبکه ها به حدی است که مجموع کاربران معروف ترین شبکه های اجتماعی اینترنت، به بیشتر از یک میلیارد نفر رسیده است. برای مثال فیس بوك معروف ترین و پرطرفدارترین شبکۀ اجتماعی با گذشت 0 سال از راه اندازی و گسترش جهانی، در برگیرندۀ بانک اطالعاتی عظیمی از هویت ها، نسبت های وابسته و تعامالت انجام شده می باشد - مجردی و همکاران،. - 5939 با وجود مزایای گسترده ی اینترنت، قهانون گهذاران و مسهئولین درباره عواقب زیان بار استفاده بهیش از حهد از اینترنهت هشهدارهای جدی داده اند - خانجانی و اکبری، . - 5937 این موضوع با توجه به این نکته است که در ایران آمار کاربران اینترنت افزایش روزافزون داشهته است؛ به طوری که برپایه گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطالعات، تنها در چند سال اخیر شمار کاربران اینترنت در کشور بیست و پهنج برابر شهده اسهت - کیانی و همکهاران، . - 5931 بنهابراین بها توجهه بهه وابستگی های روافزون به شهبکه ههای مجهازی، توجهه بهه عوامهل و تأثیرات این وابستگی ضروری می باشد.
-2 هیجان خواهی
انسان ها از نظرسطح پایه ی برانگیختگی ژنتیکی و واکنش پذیری شان نسبت به محرك های محیطی شدید، با هم فرق دارند. منظور از سطح پایه ی برانگیختگی، سطح برانگیختگی بدون تحریک محیطی است و منظور از واکنش پذیری واکنش به تحریک بیرونی است - ارجی، . - 5939 هیجان خواهی1 به عنوان یک خصیصۀ شخصیتی در گسترۀ هیجانی، موضوعی قابل مالحظه است که اثر مشهود و نتایج غیرقابل انکاری بر روابط فرد با اجتماع دارد. هیجان خواهی یکی از چند صفت تعیین کنندۀ ماهیت انسان است.
به عقیدۀ آیزنگ - 5337 - 9 فرد هیجان خواه برونگرا و عالقه مند به تکامل اجتماعی است، دوستان فراوان دارد و به صورت تکانشی عمل می کند پژوهشگران معتقدند که افراد هیجان خواه ورزش و تمرین را به عنوان عاملی برای افزایش هیجان مثبت و آرامش روانی می دانند - اکبری و همکاران،. - 5931 بنابراین از آن جا که درجه هیجان خواهی در افراد بسیار متفاوت است به نظر می رسد که نظام شناختی و عاطفی هر فرد قاعدتا بر پایه این خصیصه سازماندهی می شود.
پس در ارتباط با دیگری باید نوعی تناسب نیز ملحوظ باشد تا بتوان دو فرد را یعنی دوشخصیت را هم افق تصور کرد - مامازندی و دانش، . - 5937 هیجان، می تواند ریسک پذیری را تحت تاثیر خود قرار دهد و به عنوان جستجوی احساسات و تجربیات جدید بدیع، پیچیده، شدید و میل به پذیرش مخاطره های جسمی، اجتماعی، قانونی و مالی به واسطه ی تجربه نمودن چنین احساساتی مطرح شود - عسگری و همکاران،. - 5937 از آنجا که درجه هیجان خواهی در افراد بسیار متفاوت است، به نظر می رسد که نظام شناختی و عاطفی هر فرد قاعدتا بر پایه این خصیصه ساماندهی می شود - کجباف و همکاران،. - 5951
از مهمترین عوامل مرتبط با شبکه های مجازی مبحث هیجان خواهی می باشد. هیجان خواهی متغیری است که نقش آن در افزایش انواع اعتیاد نشان داده شده است. از نظر زاکرمن - 1779 - 1 رفتار هیجان خواهی نوعی نیاز به احساسات و تجربیات جدید، گوناگون و پیچیده است و شخص دارای چنین رفتاری حاضر است برای به دست آوردن این گونه تجربیات به اعمال مخاطره آمیز اجتماعی یا فیزیکی اقدام کند. هیجان خواهی می تواند، بر رفتار، ویژگی ها و اولویت های افراد اثر بگذارد.
افراد دارای هیجان جویی به فعالیت هایی می پردازند که با تحرك و انگیزش زیادی همراه است - احمدی و الهی،. - 5939 شالدون - - 1751 هیجان خواهی را به عنوان جست و جوی تجربه های متنوع، تازه و پیچیده و جدید و میل پرداختن به خطرهای بدنی و مالی تعریف کرده است - به نقل از حاج خدادای و همکاران،. - 5939 ار دیدگاه یونگ - 5339 - 1اعتیاد اینترنتی نوعی اختالل روان شناختی - اجتماعی است که شامل نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت است و استفاده ی بیمارگونه و وسواسی از شبکه های مجازی را شامل می شود - به نقل از خانجانی و همکاران،. - 5937
در پژوهش بابایی و همکاران - - 5931، با عنوان بررسی سبک های دلبستگی و هیجان خواهی بعنوان پیش بین های وابستگی به تلفن همراه در بین نوجوانان، نتایج بیانگر این بود که وابستگی به تلفن همراه در نوجوانان را می توان بر اساس متغیرهای هیجان خواهی، سبک های دلبستگی به همسال پیش بینی کرد. در پژوهش حسنی راد و همکاران - - 5931 با عنوان بررسی همایندی اعتیاد به اینترنت با اختالل کمبود توجه - بیش فعالی و اختالل اضطراب اجتماعی در نوجوانان، نتایج بیانگر این بود که فقط همبستگی بیش فعالی و کمبود توجه با اعتیاد به اینترنت معنادار است و اضطراب اجتماعی با اعتیاد به اینترنت همبستگی معناداری ندارد؛ در نتیجه، فقط بیش فعالی و کمبود توجه قادر به پیش بینی اعتیاد به اینترنت است.
حداد رنجبر - - 5931 در پژوهشی با عنوان رابطه اعتیاد به اینترنت و نوع استفاده از آن با وضعیت سالمت روان دانشجویان، چنین نتیجه گیری کرد که نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های این بررسی نشان دادند بین اعتیاد به اینترنت و نوع اسنتفاده از آن با سالمت روان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین داده های ای پژوهش نشان می دهد که میان اعتیاد به اینترنت و مقیاس های اضطرابی افسردگی و کارکردهای اجبتماعی پرسشنامه سالمت عمومی رابطه معناداری وجود دارد و نیز رابطه معناداری میان نوع استفاده از اینترنت و اعتیاد به اینترنت وجود دارد.
در پژوهش توالیی و با عنوان آینده پژوهی فرصت ها و تهدیدات شبکه های اجتماعی برای جوانان، چنین نتیجه گیری شد که مهمترین تهدیداتی که در آینده برای استفاده از شبکه های اجتماعی وجود دارد، عبارت است از: بحران هویت، تاثیرات منفی رفتاری، منزوی شدن افراد، نقض حریم خصوصی افراد، اعتیاد به شبکه های اجتماعی. همچنین مهمترین فرصت هایی که از تحقیق حاضر بدست آمده، عبارت است از: جهانی شدن، کارهای تیمی تخصصی، توسعه تجارت، یافتن گروه های اجتماعی، پرکردن اوقات فراغت. در پژوهش احمدی و الهی - - 5939 با عنوان رابطه هیجان خواهی و کاربری از امکانات جانبی تلفن همراه در دانشجویان دانشگاه زنجان چنین نتیجه گیری شد که ارتباط معناداری را بین هیجان خواهی و کاربری از تصویر و کلیپ تلفن همراه وجود دارد. به عالوه کاربری از گالری عکس تلفن همراه در افرادی که در گروه کم هیجان قرار داشتند، در مقوله های تصاویر سیاسی و دینی، به شکل معناداری پایین تر از افرادی بود که در گروه پرهیجان قرار داشتند.
کاربری افراد کم هیجان از کلیپ تلفن، در مقوله های آسیب های اجتماعی، عاشقانه، طبیعت، شعرا، نویسندگان، ورزشی - در ارتباط با زنان - و توجه به گروه های سیاسی و علمی به شکل معناداری بیشتر از افراد گروه پر هیجان بود، در مقابل، کاربری افراد با هیجان باال، در زمینه کلیپ های شو و برهنه و نیم هبرهنه، به شکل معناداری بیشتر از افرادی بود که در گروه کم هیجان قرار داشتند. کاربری دختران در مقوله های سیاسی، چهره های مذهبی و ادبی بیشتر از پسران و کاربری پسران در مقوله های چهره های سیاسی و ورزشی بیشتر از دختران می باشد.
در پژوهش چوی و لیم - 1759 - 9 با عنوان اثر استفاده بیش از حد از شبکه های اجتماعی بر سالمت روانی در بزرگساالن کره جنوبی،: نقش واسطه اعتیاد به شبکه های اجتماعی چنین نتیجه گیری شد که افرادی که از سایت ها و شبکه های مجازی، بیش از 5 ساعت در روز استفاده می کردند دوچار اختالالت روانی در بلندمدت می شدند. همچنین از نظر زناشویی نیز مشکل داشتند. در پژوهش ویلکا و والجوس - 1751 - 0 با عنوان چارچوب خطر اعتیاد به شبکه های مجازی چنین نتیجه گیری شد که وجود وابستگی به شبکه های مجازی موجب افزایش اختالالت روانی، افسردگی، گوشه گیری، اضطراب و کاهش هیجانات مثبت در افراد می شود.
در پژوهشی دیگر اوستا5 و همکاران - - 1751 با عنوان تأثیر وابستگی به شبکه های مجازی بر سطح اعتماد بین شخصی، چنین نتیجه گرفتند که زوجینی که هر کدام از زن و یا مرد در استفاده از شبکه های مجازی به صورت افراطی استفاده می کرد، دوچار نوعی بی اعتمادی نسبت به همسر خود می شد. در عوض زوجینی که استفاده کمتری از شبکه های مجازی می کردند نسبت به همسر خود از سطح اعتماد باالتری برخوردار بودند.
کایس3 و همکاران - 1751 - در پژوهشی به مطالعه استفاده آسیبزا از اینترنت و رابطه آن با رفتارهای خودتخریبی در نوجوانان اروپایی پرداختند. نتایج نشان داد که بین استفاده آسیبزا از اینترنت با رفتارهای خودکشی - ایده و اقدام به خودکشی - ، افسردگی، اضطراب و روابط با همساالن رابطهی معنی داری وجود دارد. فانگ57 و همکاران، - 1751 - در مطالعات خود خاطر نشان کردند که اعتیاد به اینترنت در دانشجویان باعث سردی روابط بین فردی، خانوادگی، دوستانه و اجتماعی شده و نیز باعث تغییر در هویت فردی و اجتماعی دانشجویان گردیده است.
با توجه به مطالب بیان شده به نظر می رسد که افهزایش اسهتفاده از اینترنت و میزان شیوع آن در جوامع مختلف و جامعه ایرانهی از یهک سو و همراهی اعتیاد به اینترنت با انواع اخهتالالت روان پزشهکی ههم چون هیجان خواهی از سهوی دیگهر، ضهرورت بررسهی ایهن مفههوم، شناخت عوامل زمینه ساز و ریسک ههای احتمهالی آن را بهه منظهور ایجاد مداخالت اثربخش پیش گیری کننهده، روشهن مهی سهازد. بها توجه به مطالب بیان شده، ههدف از پهژوهش حاضهر بررسهی رابطهه هیجان خواهی با وابستگی به شبکه های مجازی در کارکنان سازمان تأمین اجتماعی بوشهر است.
