بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی رابطه ی تیپ های شخصیتی و هیجان خواهی با تاب آوری و سلامت روان درکارمندان بنیاد شهید شهر کرمانشاه در سال 1394 پرداخته است. این پژوهش از لحاظ هدف جزء تحقیقات کاربردی و از لحاظ اجرا جزء تحقیقات همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه کارمندان بنیاد شهید شهر کرمانشاه می باشد که در سال 1394 مشغول به کار هستند. تعداد این کارمندان 150 نفر می باشد.نمونه آماری نیز با استفاده از روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده استفاده شده است.حجم نمونه در این پژوهش براساس فرمول کوکران 108 نفر می باشد.ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه پنج عامل شخصیت - - NEO، هیجان خواهی آرنت، تاب آوری کانر و دیویدسون و سلامت روانی 28 - - GHQ بود.
یافتهها نشان داد بین ویژگی های شخصیت - برون گرایی،مسئولیت پذیری،سازگاری و پذیرابودن - با سلامت روان در کارمندان بنیاد شهید رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین ویژگی های شخصیت - برون گرایی،مسئولیت پذیری، سازگاری و پذیرابودن - با تاب آوری در کارمندان بنیاد شهید رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. متغیر تیپ های شخصیتی در زمینه برون گرایی با ضریب بتای 0/28 و متغیر تیپ های شخصیتی در زمینه دلپذیر بودن با ضریب بتای 0/13، متغیر تیپ های شخصیتی در زمینه برون گرایی با ضریب بتای 0/33 و متغیر تیپ های شخصیتی در زمینه سازگاری با ضریب بتای 0/23 می توانند به طور مثبت و معنی داری به ترتیب سلامت روانی و میزان تاب آوری در کارمندان را پیش بینی کنند.
مقدمه
سلامت جسم و روان ،انبساط خاطر و در نهایت شادکامی و تن آرامی پدیده هایی هستند که در ارتباط با محیط زیست انسانها تحقق می پذیرند کارکرد نامناسب نهادها و نظام های اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و درمانی در یک جامعه در ارتباط مستقیم با بهداشت روانی و جسمی مردم آن جامعه است وسلامت افراد را دچار مخاطره می کند، در اجتماعاتی که انسانها تحت تاثیرعوامل نامساعد محیطی مانند :حوادث طبیعی - سیل، زلزله،... - بیماریهای اپیدمیک، نارسایهای ناشی از گسترش شهرهای بزرگ - آلودگی هوا، ترافیک، محیط پرهیاهو - بی عدالتی های اقتصادی، جنگ، بحرانهای اجتماعی، ازهم گسیختگی خانوادگی،تضادهای درونگروهی و برون گروهی فرهنگی و مسائل از این قبیل قرار دارند نمی توان انتظار سلامت جسمی وروانی را داشت، هر یک از پدیده های اجتماعی و طبیعی بالا می تواند زندگی عادی یک شخصیت سالم را تحت تاثیر قرار داده وآن را از حالت طبیعی خارج کند.
سلامت عمومی نمایه ای است که میزان توانایی شخصی رادر موا جه با خواسته های محیطی -اجتماعی ،عاطفی یا جسمانی نشان می دهد.بنابراین بهداشت روانی را نباید با بیماری روانی در هم آمیخت ،بهداشت روانی مطالعه وضع روانی شخصی قبل از بیماری است بدین طریق سلامت روانی وضع روانی را که از طریق آرامش ،هماهنگی وگنجایش روانیمشخص می شود آشکار می سازد وبوسیله نبودن نشانه های ناتوانی وضعف درهربعد روانی وجسمانی درشخص شناخته می شود - میلانی فر . - 1388, یکی از عواملی که می تواند کارکردهای روانی اعضای خانواده در قالب تفکر،خلق و رفتار را بهبود دهد و توان مقابله با مشکلات هیجانی، جسمانی و روانشناختی را افزایش دهد تاب آوری1 می باشد.
گارمزی و ماستن - 1991 - 2تاب آوری را یک فرآیند توانایی یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز با شرایط تهدیدکننده تعریف نموده اند. والر - 2001 - 3تاب آوری را سازگاری مثبت فرد در واکنش به شرایط ناگوار - آسیب ها و تهدیدات - می داند.البته تاب آوری تنها پایداری در برابر آسیب ها یا شرایط تهدید کننده نیست و حالتی انفعالی در رویارویی با شرایط خطرناک نمی باشد،بلکه شرکت فعال و سازنده در محیط پیرامونی خود است.می توان گفت تاب آوری، توانمندی فرد در برقراری تعادل زیستی-روانی در شرایط خطرناک است.افزون بر این اکثر پژوهشگران بر این باورند که تاب آوری نوعی ترمیم خود با پیامدهای مثبت هیجانی،عاطفی و شناختی می باشد - کاوه،. - 1388
کاپلان - 1968 - 4 معتقد است اشخاص تاب آور از رفتارهای ارتقای سلامتی مشارکت بیشتری دارندو از درگیری در فعالیت های روزانه استقبال می کنند.از چالش ها لذت می برند و تغییر را به جای ثبات ترجیح می دهند - مؤمنی و شهبازی راد،. - 1391در واقع افراد دارای تاب آوری بالا نسبت به افراد فاقد تاب آوری رویدادهای منفی را به صورت انعطاف پذیرتر و واقع بینانه تر در نظر می گیرند و مشکلات را اغلب موقتی و محدود می دانند واز شیوه های مقابله ای مفیدتر نیز سود می جویند - سلطانی،شاره،بحرینیان و فرمانی،. - 1392پیشینیه پژوهشی مربوط به تاب آوری نشانگر آن است که مهارت های مقابله ای و مولفه های آن یکی از عوامل مهم تشکیل دهنده تاب آوری است در پژوهش های متعددی مشخص شده است که مهارت های مقابله ای نقش مؤثری در افزایش تاب آوری دارد - پریسکات،2008، گیلپسی، 2007، کمپبل سیلز، . - 2006
در پژوهش استایوزسکی و زیمرمن - - 2006 مشخص شد، استفاده از نظریه تاب آوری یک چارچوب مفهومی برای مطالعه عوامل حمایتی و تأثیر گذار در مصرف مواد ایجاد می کند.روانشناسی شخصیت به آنچه معمولاً درباره ی انسان صادق است یعنی ماهیت انسان و نیز به تفاوت های فردی علاقمند است.اگر چه روانشناسان شباهت های موجود بین افراد را قبول دارند توجه آنها بیشتر به تفاوتهای افراد از یگدیگر معطوف است مثلاً چرا عده ای موفق وعده ای ناموفق اند؟نظریه پردازان شخصیت به کلیت انسان نیز می پردازند وتلاش می کنند تا روابط پیچیده میان جنبه های مختلف کنش انسانی در روابط پیچیده ی آنها با یکدیگر را بررسی کنند.
با در نظر گرفتن تأکید بر تفاوت های فردی تمامیت انسان شخصیت را چگونه تعریف کنیم؟ برای عامه مردم این کار احتمالاً با قضاوت ارزشی توأم است یعنی اگر کسی را دوست داشته باشند به دلیل شخصیت خوب وعالی اوست.ولی برای اندیشمندان روان شناسی اصطلاح شخصیت برای مشخص کردن یک زمینه مطالعاتی به کار می رود.هر تعریف از شخصیت بازتاب موضوعاتی است که قرار است مطالعه شود وبیانگر ویژگی هایی است که در مطالعه این موضوعات بهکار می رود - کدیور،. - 1386متغیر دیگری که در این پژوهش به آن پرداخته شده است هیجان خواهی است.تنوع جویی در احساسات و تجارب از نیازهای آدمی است بعضی ها حتی خطر هم می کنند تا به چنین تجربه های دست یابند.
هیجان5 از مهمترین وجوه رفتار آدمی است و به قولی هیچ تلاشی برای جستجو و یافتن حقیقت بدون هیجان نمی تواند صورت پذیرد.هیجانها شکل خاصی از انعکاس واقعیت هستند که روابط انسان ها را با هم و با جهان خارج روشن می سازد. در علم روانشناسی به اینکه کدام یک از انواع هیجان واکنش، ادراکی، شناختی، احساسی و یا رفتاری مورد توجه قرار گیرد و چه مکانیسمی مسئول آن تلقی می گردد، نقش هیپوتالاموس، سیستم شبکه ای، دستگاه کناری، کرتکس، تالاموس، و . . . در این باره اهمیت می یابد. بسته به چگونگی سیر تحول هیجان می تواندآن را از یک سو به غزائز و یادگیری و از سوی دیگر به تاثیر نقش عوامل اجتماعی ارتباط داد - شاملو ،. - 1388
هیجانها همچنین می توانندآهنگی مثبت همانند شادی، نشاط، و یا آهنگی منفی مانند: غم ، اندوه، داشته باشند. وقتی هیجان شدید باشد، به عبارتی جریانات فیزیولوژیکی عصبی بدن را دگرگون و افکار و رفتار ما را تحت تاثیر قرار می دهد. گاه ممکن است نظم بدن بهم بخور و هم سازگاری با محیط خلل وارد آید. در حالت انگیختگی هیجانی ممکن است خود را سرشار از منابع و قوای تازه ای بیابیم و یا بر عکس به کلی مات و مبهوت و بی حرکت در جای خود باقی بمانیم - شاملو ،. - 1388بر اساس مطالب مطرح شده مشخص می شود که سلامت روان و تاب آوری جزء مولفه های مهم بهداشت روانی است بر همین اساس این مسئله مطرح است که چه رابطه ی بین تیپ های شخصیتی وهیجان خواهی با تاب آوری و سلامت روان درکارمندان بنیاد شهید وجود دارد؟
