بخشی از مقاله
چکیده:
شادکامی هدف نهایی و مشترک همه انسانها است و همه در تلاش برای رسیدن به آن می باشند. شادکامی ناشی از قضاوت و داوری انسان در باره چگونگی گذران زندگی است. این نوع داوری از بیرون به فرد تحمیل نمیشود بلکه حالتی است درونی که از هیجان های مثبت تاثیر می پذیرد. در نظریه های شناختی اعتقاد بر این است که افراد شادکام رویدادهای بیشتری را که از نظر فرهنگی مطلوب است، تجربه می کنند و نیز رویدادهای خنثی را به صورت مثبت و رویدادهای مثبت را مثبت تر در نظر می گیرند.در واقع افراد قادرند از طریق کنترل افکارشان، خوشبختی ذهنی و شادکامی خود را افزایش دهند .یکی از عواملی که بر شادکامی تاثیر منفی می گذارد، تفکرات و باورهای غیر منطقی است. باورهای غیر منطقی باورهایی هستند که بر روان فرد سلطه دارند و عامل تعیین کننده نحوه تعبیر و تفسیر و معنی دادن به رویدادها و تنظیم کننده کیفیت و کمیت رفتارها و عواطف است.
باور های غیر منطقی تعادل فرد را از بین می برد، از ایجاد نظم جلوگیری می کند و مانع مواجهه موفقیت آمیز با حوادث تحریک کننده میگردد. یکی از انواع تفکرات غیرمنطقی، کمالگرایی می باشد. کمالگرایی یعنی پذیرش این باور که فرد باید کاملا شایسته، لایق، با هوش بوده و در تمام امور ممکن پیشرو باشد. این که همواره یک راه حل دقیق کامل و درست برای مشکلات وجود دارد و اگر این راه حل کامل پیدا نشود فاجعه آمیز خواهد بود.هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه کمالگرایی و تفکرات غیرمنطقی با شادکامی در پرستاران می باشد. این پژوهش از نوع همبستگی بوده.با توجه به تعداد جامعه آماری که مجموعا حدود 616 نفر پرستار بود، با استفاده از جدول مورگان، حجم نمونه 63 نفر تعیین شد که با رعایت نسبت زن و مرد در گروه نمونه، 53 نفر زن و 10 نفر مرد با روش نمونه گیری خوشه ای- طبقه ای- تصادفی انتخاب گردیدند.
بعد از تعیین حجم نمونه ، یک بیمارستان از 4 بیمارستان زنجان به صورت تصادفی انتخاب شد و پرسشنامه در اختیار پرستاران قرار گرفت. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه شادکامی آکسفورد، مقیاس کمالگرایی چند بعدی تهران و آزمون باورهای غیرمنطقی اهواز بود. برای تحلیل آماری نمرات پرسشنامه، از آزمون معناداری ضریب همبستگی، تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده گردید و این یافته ها بدست آمد: بین تفکرات غیر منطقی با شادکامی رابطه معکوس معنادار وجود دارد - . - P <0/05 بین کمالگرایی با شادکامی رابطه معناداری وجود ندارد - P> 0 /05 - .تفکرات غیر منطقی و کمالگرایی خودمدار می توانند شادکامی را پیش بینی نمایند. یعنی با افزایش تفکرات غیر منطقی شادکامی کاهش پیدا می کند و برعکس.پژوهشگر نتیجه گرفت که بین کمالگرایی خودمدار و تفکرات غیرمنطقی با شادکامی رابطه وجود دارد.
کلید واژه ها: شادکامی، کمالگرایی، تفکرات غیرمنطقی، پرستاران.
مقدمه و هدف:
شادکامی ناشی از قضاوت و داوری انسان در باره چگونگی گذران زندگی است. این نوع داوری از بیرون به فرد تحمیل نمیشود بلکه حالتی است درونی که از هیجان های مثبت تاثیر می پذیرد - مایرز و داینرٌ،. - 1995بر این اساس شادکامی بر نگرش و ادراکات شخصی مبتنی است و بر حالتی دلالت می کند که مطبوع و دلپذیر است و از تجربه هیجان های مثبت و خشنودی از زندگی نشات می گیرد - هیلز و آرجیلٍ،. - 2001 از دیدگاه روانشناسان 2 نوع شادکامی وجود دارد. نوعی از آن از رهگذر شرایط محسوس زندگی همچون زناشویی، تحصیل، شغل، آسایش و بطور کلی امکانات مالی و رفاهی حاصل می گردد که به آن وجه عینیَ شادکامی می گویند و نوع دیگر متاثر از حالات درونی و ادراکات شخصی است که به آن شادکامی ذهنیُ یا احساس شادکامی گفته می شود.
شواهد موجود گویای آنند که احساس شادکامی مولد انرژی، شور، نشاط و حرکت و پویایی است و همچون سپری می تواند آدمی را در برابر استرس و مشکلات محافظت و سلامت جسمی و روانی او را تضمین کند - به نقل از حقیقی و همکاران،. - 1385یکی از عواملی که بر شادکامی تاثیر منفی می گذارد، تفکرات و باورهای غیر منطقی است. باورهای غیر منطقی باورهایی هستند که بر روان فرد سلطه دارند و عامل تعیین کننده نحوه تعبیر و تفسیر و معنی دادن به رویدادها و تنظیم کننده کیفیت و کمیت رفتارها و عواطف است. باور های غیر منطقی تعادل فرد را از بین می برد، از ایجاد نظم جلوگیری می کند و مانع مواجهه موفقیت آمیز با حوادث تحریک کننده میگردد - الیس 1995 به نقل از سلیمی وهمکاران، . - 1388
کمالگرایی یعنی پذیرش این باور که فرد باید کاملا شایسته، لایق، با هوش بوده و در تمام امور ممکن پیشرو باشد. این که همواره یک راه حل دقیق کامل و درست برای مشکلات وجود دارد و اگر این راه حل کامل پیدا نشود فاجعه آمیز خواهد بود - الیس به نقل ازعلیزاده صحرایی، خسروی و بشارت، . - 1389 هماچک - - 1978 با تمایز کمالگرایی بهنجارِ و نوروتیکّ معتقد است که کمالگرای بهنجار از تلاش و رقابت برای برتری و کمال لذت می برد و در عین حال محدودیت های شخصی را به رسمیت می شناسد و کمالگرای نوروتیک به دلیل انتظارات غیر واقع بینانه هرگز از عملکرد خود خشنود نخواهد شد. بلتْ - - 1995 معتقد است که کمالگراهای نوروتیک از شکست اجتناب می کنند و در مقابل احتمال انتقادگری دیگران آسیب پذیرند - به نقل از بشارت، جوشن لو و میرزمانی، . - 1386اگرچه کمالگرایی در مشاغلی چون پرستاری می تواند در ارائه ی خدمات درست و کافی مطلوب به نظر برسد، اما همین ویژگی می تواند منجر به تشدید مشکلاتی چون فرسودگی شغلی در کارکنان و پرستاران شود.لذا با توجه به موارد ذکر شده پژوهشگر در صدد بررسی رابطه بین کمالگرایی و تفکرات غیر منطقی با شادکامی در پرستاران بوده است.
تئوری و پیشینه تحقیق:
براساس نظریه مقایسه ی اجتماعی، خوشبختی حاصل این احساس است که اوضاع و احوال و شرایط زندگی او بسیار مطلوب تر از اوضاع و احوال و شرایط زندگی دیگران است.یعنی شما میتوانید با مقایسه ی زندگی خود با زندگی افراد دیگر که امتیازات کمتری دارند، احساس شادکامی و خوشبختی بیشتری کنید. - هاشمی،. - 1386در نظریه های شناختی اعتقاد بر این است که افراد شادکام رویدادهای بیشتری را که از نظر فرهنگی مطلوب است، تجربه می کنند و نیز رویدادهای خنثی را به صورت مثبت و رویدادهای مثبت را مثبت تر در نظر می گیرند.در واقع افراد قادرند از طریق کنترل افکارشان، خوشبختی ذهنی و شادکامی خود را افزایش دهند - بکت ،2008 به نقل از باقری و همکاران،. - 1390
الیس معتقد است انسان موجودی عقلانی و منطقی و در عین حال غیر منطقی و غیر عقلانی است.هنگامی که تفکر و رفتارش عقلانی باشد، موجودی کارآمد، خوشحال و توانا خواهد بود.الیس فرد را در مرکز عالم قرار می دهد و او را مسئول اعمال و احساسات خویش می داند. او معتقد است که فرد می تواند میان آنچه که از محیط می گیرد و بازده عاطفی خویش مداخله کند. بنابراین، انسان موجودی تلقی می شود که کنترل قابل ملاحظه ای بر افکار، احساسات و اعمال خود دارد.انسانها طبیعتا برای انسانهای دیگر یار و یاورند و بدانها عشق می ورزند، مشروط بر آنکه در دام تفکر غیر عقلانی خود گرفتار نشوند، چرا که این نوع تفکر به تنفر از خویش و رفتار مخرب نفس منجر می شود و سرانجام به تنفر از دیگران خاتمه می یابد و علاقه اجتماعی او را مختل می کند.
به نظر الیس، افکار و عواطف کنشهای متفاوت و جداگانه ای نیستند. از این رو، تا زمانی که تفکر غیرعقلانی ادامه دارد، اختلالات عاطفی نیز به قوت خود باقی خواهند بود. انسان، اختلالات و رفتار غیر منطقی اش را از طریق بازگو کردن آنها برای خود تداوم می بخشد - به نقل از شفیع آبادی وناصری،. - 1377به نظر بک - - 1969 ما با رویدادهای زندگی همیشه برخوردی صددرصد واقع بینانه نمی کنیم.هر کدام از ما آسیب پذیری هایی داریم و واکنش های ما در برخورد با مسائل زندگی، در بسیاری از موارد بی تناسب است. به اعتقاد ولپی ادراک ما از اشیاء و موقعیت های دنیای پیرامون، یکی از تعیین کننده های اصلی اعمال ماست و در نتیجه افکار نقشی اساسی در رفتار انسان بازی می کنند.
به نظر شارف تفکر تعیین کننده احساس است و تغییر در تفکر، تغییر در عواطف را در پی خواهد داشت.لازاروس معتقد است که حادثه فشار روانی به تنهایی موجب اختلال روانی نمی شود بلکه تفسیر و ارزیابی آن به وسیله فرد است که در ایجاد بیماری نقش اساسی دارد - به نقل از گردی، مینا کاری و حیدری، . - 1384الیس یکی از تفکرات غیرمنطقی را کمالگرایی می داند.او کمالگرایی را اینگونه تعریف کرده است:” پذیرش این باور که فرد باید کاملا شایسته، لایق، با هوش بوده و در تمام امور ممکن پیشرو باشد.این که همواره یک راه حل دقیق کامل و درست برای مشکلات وجود دارد واگر این راه حل کامل پیدا نشود، فاجعه آمیز خواهد بود.آلفرد آدلر 1927 - ، - 1926 به اهمیت کمالگرایی در روان رنجور ها اشاره کرده است.او تلاش برای کامل بودن را بخش اساسی پاسخ انسانی به احساس حقارت و ناشایستگی می دانست.
اگر چه آدلر - 1956 - برای کمالگرایی جنبه سالم و انطباقی نیز قائل بود.به عقیده آدلر تلاش برای کامل بودن بهنجار و ذاتی است.در دیدگاه او چنین تلاشی از اجزای سالم علاقه ی اجتماعی است.مشکل زمانی ایجاد می شود که فرد برای برتری، معیارهای غیر واقع بینانه در نظر بگیرد.آنجا است که کمالگرایی آشفته کننده می شود و مشکلات کوچک در نظرفرد، نواقص بزرگ جلوه می کند.فروید 1956 - ، - 1929کمالگرایی را به عنوان نشانه مشترکی از روان رنجوری خصوصا روان رنجوری وسواسی تلقی کرده و آن را نتیجه ی وجود من برتر ، سخت گیر و تنبیه گری می دانست که خواهان پیشرفتی ممتاز و بی نظیر در تمام حوزه های زندگی است.فروید همچنین معتقد بود کمالگرایی جنبه ای از خودشیفتگی است.هورنای - - 1939روان رنجوری را نتیجه ی عادات حمایت کننده ای می دانست که یکی از این عادات حمایتی اصلی، کمالگرایی بود. هولندر - 1978 - کمالگرایی را صفت شخصیتی می داند که مورد غفلت واقع شده و کمالگرایان را افرادی با ویژگی های زیر معرفی کرد: از خودشان
