بخشی از مقاله
چکیده
ھدف اصلی این پژوھش » بررسی رابطهی بین دینداری با شادکامی معلمان مقطع ابتدایی« بود. روش پژوھش در این مطالعه توصیفی از نوع ھمبستگی انتخاب شد. جامعه آماری شامل کلیه معلمان ابتدایی ناحیه ٢شهرستان ساری به تعداد ٧٢ ۵ نفر که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد ۶٢٢ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوري دادهھا از پرسشنامه ھای استاندارد دینداری گلاک و استارک - ۵۶١٩ - و شادکامی آکسفورد - ١٩٨٩ - استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ھا، با استفاده از آمار توصیفی - فراوانی و درصد - و آمار استنباطی - ضریب ھمبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره - انجام شد . نتایج نشان داد که بین دینداری و ابعاد آن شامل اعتقادی، تجربی، پیامدی و مناسکی با شادکامی رابطه معناداری وجود دارد.ھمچنین نتایج تحلیل رگرسیون چند متغییری نشان داد که مجموع متغییرھای پیش بین حدود ١٧ درصد از واریانس شادکامی را تبیین می کند.
کلمات کلیدي:دینداری، شادکامی، معلمان
١. مقدمه
آموزش و پرورش تاًثیر زیادی در فرھنگ سازی مدرسه دارد و تحولات محیطی را بررسی کرده و ھرگونه تغییرات و تحولات قابل پیشبینی را در تصمیمگیریھای خود برای رسیدن به نقطه تعادل دخالت دھد و دانش آموزان را برای تبدیل به شهروند خوب آماده می سازد. نقش معلم در این میان بسیار زیاد می باشد چون معلم، آموزش ھمراه با پرورش افراد را به عهده دارد. معلم با سؤالھای زیاد و گسترده دربارهی اھداف اخلاقی و حیات انسان سروکار دارد.آموزش و پرورش یکی از نهادھای اصلی و تأثیرگذار در پایایی، پویایی و باز تولید فرھنگ و ارزش ھای مسلط جامعه است، ارزش ھایی که نظام فرھنگی آنها را برای بقا و ادامه کارکردھای اصلی جامعه ضروری می داند]١.[ نیاز سازمانی به وجود یا حضور افراد کارآمد، پرتلاش، سالم، علاقه مند و خلاق ھمانند نیاز آدمی به تغذیه مناسب است. درسازمانهای موفق، کلیه ی کارکنان برای ایفاینقش خود انگیخته شده اند و به کار خود علاقهمند ھستند]٢.[ در آموزش و پرورش معاصر نه تنهامقدار یادگیری بلکه یادگیر بهتر دارایاھمیت است.
یکی از عواملی که بر یادگیری تأثیر می گذارد سبک تفکر است ]٣.[ آموزش و پرورش در آستانه ی ھزاره ی سوم بار مسئولیت عظیمی در احیای ارزش ھای اخلاقی در جهت کاھش موارد مذکور دارد]۴.[ معلم به عنوان یکی از این عناصر، اھمیت خاصی در نظام تعلیم وتربیت دارد و رضایت او می تواند در تحقق اھداف آموزشی تأثیر بسزایی داشته باشد]۵.[ با توجه به ارتباطی که به لحاظ نظری بین گرایش ھای دینی و شادکامی مطرح است و با در نظر گرفتن این نکته که شادکامی از جمله ھیجانات مثبت به شمار می آید و یادگیری آن باید به ھدف بنیادین آموزش تبدیل شود]۶.[شادکامی یکی از ھیجان ھای مثبت اساسی است که افزایش آن در زندگی مردم به عنوان یکی از اھداف مهم در روان شناسی مثبت گرا محسوب می شود]٧.[مطالعات انجامشده در منابع ]٨[، ]٩[، ]١٠[ و ]١١[ نشان میدھد بین نگرش مذھبی و شادکامی در میان دانشجویان رابطه وجود دارد.پژوھش ھا نشان داده اند که دین و معنویت موجب شادکامی و رضایت از زندگی بیشتر در افراد می شود]١٢.[
نتایج پژوھش در منبع ]١٣[ نشان دادکه چنانچه مذھب جامعه کیفیت مناسب و جایگاه درست خود را داشته باشد - مذھب الهی باشد نه خرافی و تحریفی - می تواند به عنوان یک سرمایه عمل کرده و جامعه را به سمت پیشرفت و تعالی معنوی ھدایت کند. پژوھش انجامشده در منبع ]۴١[نشان میدھد که دین اسلام اثر مثبت بر افراد دارد و کارمندانی که در حد بسیار بالایی به دین پایبند ھستند میزان رضایت شغل و تعهد سازمانی آنان بالاتر از حد متوسط ارزیابی شد.مطالعات انجامشده در منبع ]۵١[نشان میدھد که میان رابطه ی حمایتی و شاخص دینداری و نیز، میان رابط مبتنی بر کنش متقابل و مقیاس دینداری، ھمبستگی در سطح معناداری برقرار است. نتایج پژوھش در منبع ]۶١[ نشان دادکه باورھای دینی دانشجویان در حد بالا و پایبندی آنها به انجام اعمال دین در حد متوسط به بالا است.مطالعات انجامشده در منبع ]١٧[نشان میدھد که رابطه مثبت و معنادار شادکامی و جهتگیری مذھبی وجود دارد.پژوھش انجامشده در منبع ]١٨[نشان میدھد که بین نگرشدینی و شادکامی دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
مطالعات انجامشده در منبع ] ١٩[نشان میدھد که میان شادکامی دینی با شادکامی روان شناختی رابطه معنادار مثبت و با افسردگی رابطه معنادار منفی وجود دارد.نتایج پژوھش در منبع ] ٢٠[ نشان دادکه بین دینداری با شادکامی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. از آن جا که امروزه منابع انسانی با ارزشترین عامل تولید و مهمترین سرمایه ھر سازمان محسوب می شوند، حفظ رضایت آن ھا بایستی به عنوان یکی از اھداف اصلی سازمان در نظر گرفته شود که یکی از راھکارھای تحقق این ھدف ھمانا فراھم نمودن شاد بودن بر اساس آموزه ھای اسلامی می باشد. اھمیت این امر برای معلمان که مسؤلیت خطیر آموزشی و تربیتی دانش آموزان که آینده سازان کشور ھستند را به عهده دارند، دو چندان می شود.با توجه به مطالب بیان شده پژوھشگر در پی پاسخ به این سؤال است که آیا بین دینداری باشادکامی معلمان رابطه وجود دارد؟در این پژوھش فرضیه ھای زیر مورد بررسی قرار گرفت: فرضیه اصلی بین دینداری و شادکامی معلمان رابطه وجود دارد. فرضیه ھای فرعی ١.بین بعد اعتقادی دینداری و شادکامی معلمان رابطه وجود دارد. ٢. بین بعد مناسکی دینداری و شادکامی معلمان رابطه وجود دارد . ٣. بین بعد تجربی دینداری و شادکامی معلمان رابطه وجود دارد. ۴. بین بعد پیامدی دینداری با شادکامی معلمان رابطه وجود دارد. ۵. سهم ھریک از ابعاد دینداری در شادکامی معلمان متفاوت است.
روش پژوھش
روش انجام این پژوھش توصیفی از نوع ھمبستگی است. جامعه آماری این پژوھش کلیه معلمان مقطع ابتدایی ناحیه٢ شهرستان ساری در سال ۶٩ به - تعداد - ٧٢۵ - N= نفر که از این تعداد - ۵١٧ - n= نفر بر اساس جدول تعیین حجم نمونه از روی حجم جامعه تهیه شده توسط کرجسی و مورگان به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند.ابزار گردآوری دادهھا، پرسشنامه دینداری گلاک و استارک - ۵۶١٩ - دارای ۶٢ گویه و شامل ابعاد اعتقادی - با ٧گویه - ، عاطفی - با ۶ گویه - ، پیامدی - با ۶ گویه - و مناسکی - با ٧ گویه جهت سنجش میزان دینداری به کار می رود. این پرسشنامه در مقیاس لیکرت نمره گذاری شده است. که ھرگویه ۵ درجه ارزشی "کاملا موافق، موافق، بینابین، مخالف و کاملا مخالف" را در برمی گیرد ً ارزشهای و ھرگویه بین ۴-٠ متغییر می باشد. میزان اعتبار این پرسشنامه در مطالعات مختلف بر روی نمونه ھای متفاوت تعیین گردید که حاکی از اعتبار بالای آن در ابعاد مختلف می باشد. در آخرین اجرای این آزمون بر روی دانشجویان آلفای کل پرسشنامه ٨٣/٠ بوده است.مقدار آلفا برای متغییرھای بعد اعتقادی ٨١/٠، بعد عاطفی ۵٧/٠، بعد پیامدی٧٢/٠ و بعد مناسکی ٨٣/٠ بود]٢١.[ پایایی پرسشنامه در این پژوھش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ٨٨/٠ محاسبه شد. ھمچنین پرسشنامه شادکامی آکسفورد این پرسشنامه توسط آرجیل، مارتین و کراسلند - ١٩٨٩ - ساخته شد و دارای ٢٩ ماده چهارگزینه ای می باشد و براساس یک طیف چهار گزینه ای از صفر تا سه نمره گذاری شده است. روایی این آزمون را در خارج از کشور آرجیل و لو - ٢٠٠١ - و در ایران علی پور و نوربالا - ١٣٨٧ - بر اساس ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب ٩٠/٠ و ٩٣/٠ محاسبه کردند]٢٢ .[پایایی پرسشنامه در این پژوھش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ٩٢/٠ محاسبه شد.برای تحلیل دادهھا ازآمار توصیفی - فراوانی، درصد فراوانی - و آمار استنباطی - ضریب ھمبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره - با استفاده از نرم افزار SPSS22 استفاده شد.
