بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق، رابطه ی بین سطح مهارت های سه گانه مدیریتی و میزان نفوذ مؤثر کارشناسان تربیت بدنی آموزش و پرورش شهر تهران بود . روش تحقیق از نوع توصیفی وهمبستگی بود. پرسشنامه نفوذ مؤثر راجرز پیتر و آرنولد که براساس مدل Tops تدوین شده است وپرسشنامه مهارت های سه گانه ی مدیریتی. جامعه آماری کلیه معلمان کارشناس تربیت بدنی آموزش و پرورش شهر تهران بود که تعداد انها بالغ بر - 1500 - نفربودند. نمونه مورد مطالعه 320 نفر در - سال تحصیلی - 94-95 که به روش تصادفی انتخاب شدند.
برای تجزیه و تحلیل داده ، ابتدا نمونه مورد مطالعه از جهت ویژگی های جمعیت شناختی توصیف و سپس برای هر کدام از انواع مهارت های سه گانه و نفوذ مؤثر، میانگین، انحراف معیار و واریانس، محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و سپس t برای دو نمونه مستقل، آزمون لوین ،آزمونF، آزمون تعقیبی LSD ، رگرسیون ساده و چندگانه به تناسب نوع سؤال یا فرضیه استفاده به عمل آمده است. در بخش آزمون فرضیه های تحقیق، بین مهارت سه گانه مدیریتی و نفوذ مؤثر رابطه ی معنی داری وجود داشت ونتایج نشان دادکه میزان همبستگی بین مهارت های سه گانه مدیریتی و نفوذ مؤثر 0/873 و ضریب تعیین 0/721 و ضریب تعیین تعدیل شده 0/763بوده که با 44 درجه آزادی و در سطح تشخیص = 0/01 معنی دار است
مقدمه
برای کارکردن با افراد و به وسیله افراد و برای تحقق اهداف تربیت بدنی در آموزش و پرورش باید شخص توانایی و مهارت های گوناگون مدیریتی را داشته باشد تا بتواند در افراد در هر سه سطح - بالادست ،هم سطح، پایین دست - خود نفوذ داشته باشد. صلاحیت مدیران از نظر مهارت های مدیریتی نیز یکی از عوامل استمرار موفقیت در هر سازمانی است. اثربخشی و کارایی مدیران، مستلزم داشتن مهارت های مدیریتی است که با به کارگیری آنها در موفقیت ها و جایگاه های مختلف سازمانی می توان به این اهداف نائل شد.
پترسون - 2004 - معتقد است که مهارت های مدیریتی باعث بهبود عملکرد مدیریت شده و به کمک آن ، سازمان به اهداف خود نائل می گردد و مدیران برای کسب موفقیت های متوالی و به دست آوردن فرصت های جدید، بایدبه دنبال تحقیقات و اطلاعات راهگشا باشند. به نظر هاسکو - - 2006 مهارت مورد نیاز برای رهبری را از ملزمات اصلی کار تیمی بیان می کند. اوکار مناسب تیمی را مستلزم داشتن مهارت های لازم می داند که توسط مدیران با واگذاری مسئولیت به افراد کنیم وزیردستان کسب می شود.
به نظر کاتز - 1974 - مهارت توانایی ای را نشان می دهد که قابل توسعه بوده و خود را در عملکرد نشان می دهد و به ندرت به صورت بالقوه است. او لازمه مدیریت اثربخش رادارا بودن مهارت های سه گانه، ادراکی، انسانی، فنی می داند که هر کدام می توانند به طور مجزا پیشرفت کنند. مدیریت مؤثر در مراکز آموزشی نیازمند الگوی مدیریتی مناسب می باشد. رهبر در هر رده ای - ارشد ، میانی، عملیاتی - که باشد در کارایی و تحقیق اهداف سازمان مربوطه نقش مؤثری دارد.
بنابراین سازمان ها هنگامی می توانند به اهداف خود دست یابند که رهبران اثربخش او را به دست گیرند - کاردنر4، استاف ، - 2002 مدیران در سازمان ها از منابع گوناگون اعمال قدرت می توانند استفاده کنند. قدرت یعنی توانایی در اعمال نفوذ بردیگر افراد در سازمان، قدرت منابع مختلفی دارد. به عقیده هرسی و بلانچارد استفاده از هریک از این منابع قدرت به سطح آمادگی کارکنان بستگی دارد. به عبارت دیگر ، سطح آمادگی کارکنان متغیر اقتضای و مشخص کننده نوع منبع قدرتی است که مدیران باید از آن استفاده کنند.
قدرت یعنی توانایی اعمال نفوذ بردیگر افراد در سازمان. قدرت منابع مختلفی دارد،فرنچ و راون5 پنج منبع یا پایگاه قدرت را شناسایی کرده اند. این جنبه های قدرت درانواعروابط انسانی وجود دارد. در یک سازمان امکان دارد هر منبعی از قدرت در همه سطوح وجود داشته باشد. این منابع قدرت و نفوذ عبارتند از:قدرت تخصص،قدرت مشروع - قانون - ،قدرت قهریه - اجبار - ،قدرت ارجاعی،قدرت پاداش، - هرسی، بلانچارد، به نقل از مختاری، . - 1391 یکی از مهمترین وظایف کارشناسان تربیت بدنی آموزش و پرورش استان ، مدیریت منابع انسانی به طور عام و معلمان به طور خاص است.زیرادبیران به عنوان نیروهای متخصص درساختارآموزش و پرورش، یکی از ارکان مهم در جریان آموزش و پرورش و میزان پیشرفت فعالیت های آموزشی تربیتی به شمار می روند و نقش عمده و کلیدی در توسعه ی توانایی ها و استعدادهای بالقوه ی دانش آموزان دارند.
بنابراین ایجاد وضعیتی مساعد برای ایفای نقش مؤثر و کارآمد کارشناسان تربیت بدنی و هدایت فعالیت های آنان در جهت نیل به اهداف تعلیم و تربیت یکی از وظایف مدیران آموزش و پرورش است و معلمان باید از انگیزش کافی جهت انجام فعالیت در جهت تحقق اهداف تعلیم و تربیت، برخوردار باشند و از طرفی به کسب دانش و مهارت ها و توانایی های خاص پرداخته شود. از طرفی حیات مؤثر سازمان های آموزشی به خصوص سازمان آموزش و پرورش، از طریق کارایی مدیران و کارکنان آگاه، ماهر، خلاق و توانا میسر می گردد.
لذا گزینش و تربیت کارکنان به خصوص کارشناسان تربیت بدنی در سازمان آموزش و پرورش می تواند کیفیت موجود در جامعه را رشد بدهد و در صورت انتخاب افرادنا شایسته در مراکز آموزشی باید سقوط کیفیت آموزش و پرورش و در نتیجه همه رشته های آموزش عالی و بالاخره جامعه را پیش بینی کرد.از این رو با توجه به اینکه کارشناسان تربیت بدنی نقش کلیدی در ایجادزمینه مطلوب برای آموزش و یادگیری دانش آموزان دارند، تجهیز آنها به مهارت های کار آمد مدیریتی و نفوذ بر آنان برای مؤثرتر بودنشان، ضرورتی غیر قابل انکار است.
آموزش و پرورش ، به عنوان سازمانی در حال تغییر که به شدت تحت تاثیر تحولات اجتماعی جامعه است، خود نیز به وجود آورنده تغییر است. از این رو باید همواره هدف ها و عملکرد خود را مورد ارزیابی قرار دهد و از این طریق ، ضمن اینکه خود را با تحولات هماهنگ می کند، فرصت های بهتری نیز پیدا کند تا تغییرات اساسی را به وجود آورد، که در این میان ارزشیابی عملکرد کارکنان و اثر بخشی عوامل مرتبط با آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
از سوی دیگر گرایش های جدید در تعلیم و تربیت بر انتقال علم و دانش، رسالت های مهم دیگری نظیر موارد زیر را نیز برای مدارس تعیین کرده اند : انضباط درونی، احساس مسئولیت فردی و گروهی، مهارت های زندگی و اجتماعی، مهارت های حل مسئله، مهارت های فرا شناختی و تفکر سطح بالا و ایجاد و گسترش عدالت اجتماعی در کلاس درس، توسعه ی روابط عاطفی در بین شاگردان و تقویت جنبه های اخلاقی آنان از آن جمله اند - مختاری پور، سیادت و امیری . - 1386 بنابراین دستیابی به این اهداف، مستلزم پرداختن علمی به مدیریت واحدهای آموزشی و انتصاب و گزینش مدیران اثر بخش در پست های سازمانی مناسب است.
مدیریت مؤثر در مراکز آموزشی نیازمند الگوی مدیریتی مناسب می باشد. رهبری در هر رده ای - ارشد، میانی، عملیاتی - که باشد در کارایی و تحقق اهداف سازمان مربوطه نقش مؤثری دارد . بنابراین سازمان ها هنگامی می توانند به اهداف خود دست یابند که رهبران اثر بخش امور را به دست گیرند - کاردنر و استاف1، . - 2002 درواقع یکی ازویژگیهای مدیران اعمال قدرت است .مدیران هرچه بر زیر دستان بیشتر تاثیرگذار باشند، از نفوذ بیشتری برخوردارند که از آن با عنوان قدرت شخصی یاد می کنند. - تری2006، - 2 امروزه آموزش و پرورش سهم قابل توجهی از بودجه کشور را به خود اختصاص داده است و نقش آن در بعدهای اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بسیار پر رنگ است، بنابراین ضروری به نظر می رسد تا در جهت بهینه سازی کیفیت آموزش و پرورش، فعالیت های اساسی صورت گیرد و از هدر رفتن سرمایه های انسانی و مادی جلوگیری شود.
اگر کارشناسان تربیت بدنی در این سازمان ، با توجه به تحقیقات و پژوهش های انجام شده در حوزه ی علم روانشناسی در زمینه ی هوش، شخصیت و انگیزش انتخاب شوند و دارای دانش و مهارت کافی باشند و با انتخاب روش مناسب با موقعیت مدرسه برای تدریس و شناخت همه ی عامل های لازم و مؤثر در تربیت و اداره ی کلاس و ایجاد محیط آموزشی مناسب، با دانش آموزان خود ارتباط متقابل بر قرار کند، با بالا بردن روحیه ی دانش آموزان و ایجاد انگیزه ی کار و فعالیت در آنها ، قادر خواهند بود هدف های سازمان را با صرف منابع کمتر و کیفیت بهتر تحقق بخشند و بهره وری آموزشی را افزایش دهند و بدون تردید نظام آموزشی نیز از بهره وری بیشتری برخوردار خواهد بود.
نیاز به مدیریت و رهبری در همه ی زمینه های فعالیت های اجتماعی امری حیاتی است . منابع انسانی و مادی، بدون هدایت و رهبری لایق، رو به کاهش و نابودی می رود. اما در این میان ، مدیران آموزشی به عنوان اداره کنندگان و مسئولان سازمان ها و واحدهای آموزشی، عامل اصلی تعیین کننده ی آماده سازی و تامین نیروی انسانی دیگر نهادهای تولیدی و خدماتی در جامعه هستند و چون آموزش و پرورش در هر جامعه، از مهمترین مسائل جامعه است، به همین دلیل مدیریت آموزشی نیز جایگاه مهمی در بهسازی و شکوفایی اقتصادی و اجتماعی دارد - ناظم . - 1384 مدیران هنگامی از رفتارهای نفوذی استفاده می کنند که منابع قدرت آنها نیرومند باشد. این موضوع که نفوذ برچه کسی - زیردستان ، سرپرستان ، همکاران - امکان پذیر است به بخشی از معادله ی است که برخی اوقات مشاهده می شود.
تمرکز براین که چگونه تاکتیک های نفوذ را با توجه به افراد به کار گیریم بسیار مهم است - یاکل وترسی1992،. - 2 به نظر می رسد با توجه به دست آوردهای حاصل از این تحقیق می توان به کلیه کارشناسان شاغل در تربیت بدنی آموزش و پرورش جهت نفوذ مؤثر بر افراد در سطوح متفاوت ارائه راهکار داد و همچنین تقویت مهارت های سه گانه و شناسایی نقاط قوت و ضعف هریک از مهارت ها با توجه به اهمیت و ضرورت هریک از این مقوله را متذکر شد که در صورت عدم توانایی کارشناسان به یکی از مهارت های سه گانه مدیریتی عواقب نامطلوب را خواهد داشت.
بر این اساس تحقیق حاضر در صدد بررسی رابطه ی بین سطح مهارت های سه گانه مدیریتی و میزان نفوذ مؤثرکارشناسان تربیت بدنی آموزش و پرورش استان به عنوان نیروی انسانی کارآمد در سطح سازمان آموزش و پرورش می باشد. بدیهی است دست یابی به یافته های این تحقیق پاسخ سؤالات عدیده ای را در خصوص روابط بین این متغیر ها و خرده مقیاس های آنها تبیین خواهد کرد و حتی امکان پیش بینی متغیرها را فراهم می سازد. میزان آگاهی از روابط بین این متغیر هامی تواند ضرورت بهبود و توسعه و اهمیت این متغیر ها را در سطح سازمان های ورزشی فراهم سازد. همچنین بر اساس یافته های این تحقیق می توان مدل پیش بینی رگرسیونی را نیز ارائه نمودو در شرایط انتخاب مدیران برای پست های مدیریتی نیز به این متغیر ها ، توجه خاصی مبذول داشت.
روش تحقیق
روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است و رابطه ی بین متغیرها براساس اهداف تحقیق تحلیل می گردد.با توجه به اهداف تحقیق،. داده های تحقیق به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است
جامعه ی آماری
جامعه آماری این پژوهش کلیه کارشناسان تربیت بدنی آموزش و پرورش استان تهران هستند . که تعداد آنها براساس آمار ارائه شده از سوی دفتر طرح و برنامه اداره کل آموزش 1500نفر در سال تحصیلی 1394-95 است.
ابزار اندازه گیری
پرسشنامه نفوذ مؤثر راجرز پیتر و آرنولد که براساس مدل Tops تدوین شده است، استفاده شده است که برای محاسبه پایانی آن از روش آلفای کرونباخ،استفاده گردیده است، تعداد سؤالات این پرسشنامه 96 سؤال می باشد و میزان نفوذ مؤثر از دیدگاه خود و دیگران بدست خواهد آمد.وپایایی و اعتبار این پرسشنامه توسط عروف زاد - 1387 - ، بدست آمده که مجدداً توسط محقق اندازه گیری شد.
پرسشنامه مهارت های سه گانه مدیریتی
این پرسشنامه، که توسط نادی در پایان نامه کارشناسی ارشد در سال 1384 ساخت و اعتبار یابی شده است و میزان پایایی آن 0/88 گزارش شده است. این پرسشنامه با 40سؤال طراحی و تنظیم گردید . - نمونه پرسشنامه در پیوستآمده است که مجدداً روایی و پایایی آن توسط محقق اندازه گیری شد.
روایی پرسشنامه ها:
جهت اندازه گیری متغیرهای تحقیق، از پرسشنامه نفوذ مؤثر راجرز پیتر و آرنولد و پرسشنامه محقق ساخته ی مهارت های سه گانه مدیریتی استفاده شد.
پایایی پرسشنامه ها:
در این پژوهش برای محاسبه ی پایایی یا همسانی بین سؤال های پرسش نامه از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید . این مقدار برای پرسشنامه مهارت های سه گانه مدیریتی 0/87 و برای پرسشنامه نفوذ مؤثر برابر 0/85 بود که نشان دهنده پایایی خوب سؤالات می باشد.
روش جمع آوری داده ها:
به منظور تجزیه و تحلیل داده های تحقیق و براساس اهداف و داده های به دست آمده، از آزمون کولموگروف اسمیر نوف استفاده شد.برای بررسی همگنی و تجانس واریانس بین گروه ها از آزمون لوین استفاده گردید پایایی پرسشنامه ها از روش های آلفای کرونباخ استفاده شد. برای توصیف ویژگی های فردی، ویژگی های نفوذمؤثر و مهارت های سه گانه مدیریتی در سطح آمار توصیفی از طبقه بندی نمرات خام، محاسبه ی فراوانی ها ی شاخص های پراکندگی، میانگین، انحراف معیار، واریانس، مقادیر کمینه و پیشینه، درصد و نمودار استفاده شد. به منظور تعیین رابطه ی بین ویژگی های نفوذمؤثر با مهارت های سه گانه مدیریتی، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد.برای پیش بینی متغیرهای ملاک از روش رگرسیون ساده استفاده شد.برای بررسی تفاوت بین میانگین ویژگی های نفوذمؤثر و مهارت های سه گانه مدیریتی، بر حسب ویژگی های جمعیت شناختی ازآزمونهایt و تحلیل واریانس - ANOVA - استفاده شد.
