بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط جهت گیری مذهبی - درونی/ بیرونی - ، سبک های مقابله ای با سلامت روان انجام گرفته است. جامعه ی آماری پژوهش، شامل کلیهی دانش آموزان سال سوم متوسطه دوم شیراز می باشد. نمونهی آماری پژوهش 376نفر 200 - دانش آموزان دختر و 176 دانش آموزان پسر - با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله-ای انتخاب شدند و به عنوان افراد تشکیل دهندهی گروه نمونه، مورد تحقیق قرار گرفتند.
برای سنجش متغیرهای موردنظر، از مقیاس های جهت گیری مذهبی آلپورت - 1950 - و سلامت روان و سبک های مقابله ای کارور و همکاران - 1989 - استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از از روش تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد نتایج نشان داد که بین جهتگیری مذهبی درونی و بیرونی و سبک های مقابله ای - مساله مدار و هیجان مدار و اجتنابی - با سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد و اینکه جهت گیری مذهبی - درونی - و سبک مقابله ای اجتنابی به ترتیب بهترین پیش بینی کنندهی سلامت روان بودند.
مقدمه
در دهه اخیر گرایش به بررسی جنبه های مثبت سلامت افزایش یافته است. داشتن احساس رضایت از زندگی، پیشرفت بسنده، تعامل کارآمد وموثر با جهان، انرژی و خلق مثبت پیوند و رابطه مطلوب با جمع و اجتماع و پیشرفت مثبت، از، مشخصه های فرد سالم است - کاردماس،. - 2007 یکی از متغیرهای که به نظر می رسد با سلامت روان ارتباط نزدیکی دارد جهت گیری مذهبی می باشد.از دیدگاه آلپورت - 1950 - جهت گیری مذهبی به دو صورت » بیرونی« و » درونی« است.
در جهت گیری مذهبی درونی، ایمان به خودی خود به عنوان یک ارزش متعالی تلقی می گردد. اما در جهت گیری مذهبی بیرونی، مذهب امری خارجی و دین داری برای کسب امنیت و پایگاه اجتماعی است و افرادی که چنین جهت گیری دارند از دین به عنوان وسیله برای رسیدن به حاجات خود استفاده می کنند. در تعداد زیادی از پژوهش ها رابطه ی بین معنویت و سلامت روان بررسی شده است. نتایج پژوهش استاورا،فتچن هاور،اسچولسر2013 - 1؛ خسروی،ضربی ها و نعمتی ، - 2011 نشان دادندکه تجربه های معنوی مذهبی اغلب باعث جا به جایی در ارزش های اخلاقی فرد می شود و در نتیجه باعث سلامت روان فرد می شود.
یکی دیگر از متغیر های قابل بحث با سلامت روان ، سبک های مقابله می باشد. از مقابله تعاریف گوناگونی ارائه شده است مقابله شامل تلاشهای شناختی و رفتاری ، برای اداره خواسته های - درونی یا بیرونی - طاقت فرسای فرد و کشمکش میان آنها است و سبک های مقابله را به سه نوع سبک مقابله مساله مدار2وسبک مقابله هیجان مدار3 سبک مقابله ای اجتنابی4 طبقه بندی کردند. پژوهش های اخیر در مورد مقابله و نقش آنها در ابعاد مختلف سلامت، نشان داده اند که سبک مقابله ای مساله مدار و هیجان مدارمثبت ، سازگارانه ترین راهبرد مقابله ای است ولی سبک مقابله ای اجتنابی و هیجان مدارمنفی یک سبک مقابله ای مفید و کارآمد نبوده و بیشتر دچار بیماریهای روانشناختی می شوند. - عهدی، دلاور، رستمی، . - 2014
یکی دیگر از متغیر های قابل بحث در این پژوهش بررسی رابطه ی جهت گیری مذهبی با سبک های مقابله می باشد. افراد با جهت گیری مذهبی درونی و بیرونی میزان فشار روانی مشابهی را تجربه می کنند .اما افرادجهت گیری مذهبی درونی بهتر می توانند با رویدادهای منفی زندگی و عوامل فشارزای روانی مقابله کنند. - مک گرویک،. - 20095پژوهش های پیشین نشان دهنده ی ارتباط جهت گیری مذهبی با سبک های مقابله ای است و جهت گیری مذهبی درونی بیشترین نقش را در پیش بینی سبک مقابله مسئله محور در دانش آموزان دارد.
با توجه به اینکه،دانش آموزان به عنوان نیروهای کارآمد و فعال کشور، با ورود به دانشگاه غالبا تغییرات زیادی را در روابط اجتماعی و فردی تجربه می کنند. همچنین آشنا نبودن بسیاری از دانشجویان با محیط دانشگاه، مشکلات خانوادگی، مشکلات رفت و آمد و … از جمله شرایطی هستند که می توانند موجب به خطر افتادن سلامت روان آنان شوند. به این ترتیب به منظور رسیدن به این هدف، پژوهش حاضر در صدد پس گویی به این سوالات است:
-1 آیا جهت گیری مذهبی - درونی ،بیرونی - با سلامت روان رابطه دارند؟
-2 آیا سبک های مقابله ای - مساله مدار، هیجان مدار، اجتنابی - با سلامت روان رابطه دارند؟
-3 آیا بین جهت گیری مذهبی - درونی ،بیرونی - و سبک های مقابله ای - مساله مدار، هیجان مدار، اجتنابی - رابطه وجود دارد؟
-4 آیا جهت گیری مذهبی - درونی ،بیرونی - و سبک های مقابله ای - مساله مدار، هیجان مدار و اجتنابی - سلامت روان پیشبینی می کند؟
روش، جامعه آماری، نمونه ، روش نمونه گیری و ابزار پژوهش:
طرح این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. روش پژوهش حاضر، از نوع مطالعات همبستگی است .جامعه آماری این پژوهش، شامل 376نفر - 200دانش آموز دخترو 176دانش آموز پسر - با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند.و پرسشنامه سلامت روان - 28 - GHQ سوالی، پرسشنامه سبک های مقابله ای،60 سوالی کارور و همکاران 1989 - به نقل از ولرات،آلنز، تورگارسن،1، - 2003 و پرسشنامهی جهت گیری مذهبی20 سوالی آلپورت - 1950 - است.
