بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از پژوهش حاضر،بررسی رابطه کمالگرایی با سبک های تصمیم گیری دانش آموزان می باشد. بدین منظور با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای تک مرحله ای 185نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده است. ابزار پژوهش پرسشنامه کمالگرایی تری شورت وهمکاران - - 1995 و سبک های تصمیم گیری بروس و اسکات - - 1995 استفاده شد. برای تحلیل داده های پژوهش از آزمون رگرسیون چند متغیری همزمان یا استاندارد استفاده شده است.
یافته های این پژوهش نشان داده است که بین کمالگرایی مثبت ومنفی و سبک های تصمیم گیری رابطه ای معنادار وجود دارد. کمالگرایی مثبت با سبکهای تصمیم گیری شهودی و عقلایی رابطه مثبت و معنادار و با سبک های تصمیم گیری اجتنابی و فوری ارتباط منفی و معنادار داشت ، هم چنین کمال گرایی منفی با سبکهای تصمیم گیری اجتنابی، وابسته و فوری رابطه مثبت معنادار و با سبک تصمیم گیری عقلانی رابطه منفی معنادار داشت.
مقدمه
تصمیم گیریٌ بخش مهمی از زندگی شخصی و شغلی هر یک از ما را تشکیل می دهد، که شاخص بسیار مهمی برای شناخت رشد عقلی -عاطفی-اجتماعی و روانی می باشد.بر همین مبنا تصمیم گیری را انتخاب یک راهکار از میان دو یا چند گزینه در یک رفتار پیشگیرانه و به منظور حصول یک هدف خاص با حداقل ریسک ممکن تعریف کرده اند. - کرونی،ٍ - 2005 تصمیم گیری هسته ی مرکزی برنامه ریزی را تشکیل می دهد. در نتیجه تصمیم گیری مجموعه ای از مراحلی است که به صورت سلسله مراتبی ، تاحصول نتیجه و اندازه گیری ادامه می یابد.
بارناردَ - - 1886معتقد است که فرآیندهای تصمیم گیری در مقیاس گسترده، روشهای جامعی برای روان کردن یا منحصر کردن انتخاب بهتر است. تصمیم گیرندگان نیز افرادی هستند که مسوولیت قضاوت یا انتخاب بین دو یا چند راه و یاپدیده را به عهده دارند و همین قضاوت ها و انتخاب ها چه در زندگی شخصی و چه در محیط کار با هر پست و مسوولیت می تواند بسیار مهم و حیاتی باشد - بردبار، سلمان نژاد . - 1392کونتزُ - - 2000 نیز در این رابطه معتقد است وجود طرح،برنامه، سیاست و خط مشی منوط به وجود تصمیم گیری است.
مطالعه ی فرآیندهای تصمیم گیری بحث تازه ای به شمار نمی آید، و در طی سال های اخیر تحقبقات متعددی در رشته ها و حوزه های مختلف پیرامون مقوله ی تصمیم گیری انجام گرفته که در نتیجه آن تاکنون طبقه بندی های متعددی در رابطه با سبک ها و مدل های تصمیم گیری توسط صاحب نظران ارائه شده است. سبک تصمیم گیریِ افراد بیانگر الگوی عادتی است که آن ها در هنگام تصمیم گیری مورد استفاده قرار می دهند. به عبارت دیگر سبک تصمیم گیری هر فرد، رویکرد شخصیتی او در درک وواکنش به وظیفه تصمیم گیری خود اوست - اعتباریان، خیرمند و صادقی، . - 1393 تصمیم گیرندگان دارای یک سبک شناختی می باشند که ترکیبی از فرآیند های ذهنی، احساس ادراک و انگیزش است.
در مطالعات خود پیرامون سبک تصمیم گیری افراد و عوامل موثر بر آن، بر ویژگی های درونی و تفاوت های فردی افراد توجه بسیاری نموده و براین اساس پنج تصمیم گیری را تحت عنوان سبک های عمومی تصمیم گیری ارائه نمودند - مقیمی و رمضان، - 1390 .این پنج سبک عبارتند از: سبک تصمیم گیری فوریّ:این سبک بیانگر احساس اضطرار تصمیم گیرنده و تمایل وی به اخذ تصمیم نهایی در کوتاهترین و سریعترین زمان ممکن است.به عبارت دیگر دانش آموزانی که ازاین سبک تصمیم گیری برخوردارند، در هنگام مواجه شدن با موقعیت تصمیم گیری بلافاصله و بی درنگ تصمیم اصلی خود را اتخاذ میکنند - تنهلمْ ،. - 2004 سبک تصمیم گیری اجتنابیٌ: افرادی که از این سبک استفاده می کنند،
در هنگام مواجه با مسأله تا جایی که امکان پذیر باشد تصمیم گیری را به تعویق انداخته و از هرگونه واکنش نسبت به مسأله رخ داده طفره می روند. بنا براین سبک تصمیم گیری اجتنابی را می توان تلاش و تمایل فرد تصمیم گیرنده به اجتناب از اتخاذ هرگونه تصمیم وتا حد امکان دوری از موقعیت های تصمیم گیری تعریف نمود - تنهلم، . - 2004 سبک تصمیم گیری عقلانیٍ:این سبک بیانگر تمایل تصمیم گیرنده به شناسایی تمام راهکارهای ممکن،ارزیابی نتایج هر راهکار از تمامی جنبه های مختلف و در نهایت انتخاب راهکار بهینه و مطلوب توسط تصمیم گیرنده در هنگام مواجهه با شرایط تصمیم گیری می باشد.
به عبارت دیگر در این سبک تصمیم گیری مسأله رخ داده به طور دقیق قابل تعریف بوده و فرد تصمیم گیرنده از یک فرآیند ثابت و کاملآ مشخص جهت انتخاب و اجراء بهترین راه حل و دستیابی به اهداف پیروی میکند. افرادی که از سبک عقلانی برخوردارند،تصمیمات خود را بر اساس جست وجو وتجزیه وتحلیل کامل و همه جانبه تمامی اطلاعات موجود هم از منابع درونی و هم از منابع بیرونی قرار می دهد - الیوریاَ، . - 2007سبک تصمیم گیری شهودیُ: تصمیم گیری شهودی فرآیندی ناخود آگاه است که در سایه ی تجربه های استنتاج شده به دست می آید.
در این شیوه تصمیم گیری فرد تصمیم گیرنده منطق روشنی در رابطه با درست بودن تصمیم خود ندارد، بلکه باتکیه بر بینش و فراست درونی خود آن چیزی را که فکر میکند درست است را انجام می دهد - پاتون،ِ . - 2003 افرادی که از سبک شهودی برخوردارند کاملآ تجزیه و تحلیل بخردانه را رد نمی کنند، بلکه معتقدند در برخی شرایط نظیر هنگام مواجه شدن با یک بحران در شرایط عدم اطمینان و زمانیکه با حجم عظیمی از اطلاعات پردازش شده مواجه می شوند و در شرایطی که به علت ماهیت پیچیده مسأله و بحرانی بودن شرایط امکان جمع آوری تمامی اطلاعات موجود پیرامون موضوع تصمیم گیری و بررسی دقیق و سیستماتیک این اطلاعات وجود ندارد ، شهود و فراست درونی به کمک افراد آمده و در انتخاب تصمیم مناسب می تواند نقش مهمی را ایفا کند.
سه منبع مهم شهود و بینش درونی در این سبک عبارتند از:.1پاسخهای ذاتی/فطریّ .2تجاربْ .3عمومیَ - زرندی و عزتی جیوان، . - 1394آموزش های متمرکز.سبک تصمیم گیری وابستهُ: این سبک بیانگر عدم استقلال فکری و عملی تصمیم گیرنده و تکیه بر حمایت ها و راهنمایی های دیگران در هنگام مواجه شدن با یک مشکل یا فرصت، نیازمند این هستند که حتمآ فردی در کنار آنها باشد تا کاملآ مطابق گفته های او عمل کنند. چنین افرادی به جای اینکه در هنگام اتخاذ تصمیمات مهم با دیگران مشورت نموده و در نهایت تصمیم نهایی خودشان را انتخاب کنند،کاملآ متکی و وابسته به دیدگاه های سایر افراد عمل میکنند.
