بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین تکنو استرس و میل ماندن در شغل با رضایت شغلی معلمان زن دبیرستانی بود. جامعه آماری، شامل کلیه معلمان زن مقطع متوسطه دوم دبیرستان های غیر انتفاعی دخترانه ناحیه 4 مشهد بود. حجم نمونه، بر اساس جدول مورگان، 148 نفر برآورد شد و برای نمونه گیری از روش تصادفی ساده استفاده شد. ابزار جمع آوری اطلاعات عبارت بود : -1پرسشنامه تکنو استرس راگوناتان - - 2008، -2پرسشنامه میل ماندن در شغل واینر و واردی - - 1980، و -3پرسشنامه رضایت شغلی برافیلد و روث. داده های جمع آوری شده در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در بخش آمار توصیفی از شاخصهای آمار توصیفی استفاده شد و در بخش آمار استنباطی از روشهای ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. تجزیه وتحلیل اطلاعات از طریق نرم افزار spss-19 انجام شد. نتایج، نشان داد که تکنو استرس و میل ماندن در شغل پیش بینی کننده مناسبی برای رضایت شغلی می باشند و همچنین بین تکنو استرس و رضایت شغلی رابطه منفی معنادار و بین میل به ماندن در شغلی و رضایت شغلی رابطه مثبت معناداری وجود دارد.
مقدمه
معلم بیش از هر متخصص دیگر مدرسه، در موقعیت شناسایی ابعاد آموزشی دانش آموزان نقش دارد و روزانه با آن ها رابطه مبتنی بر آموزش و اخلاقی برقرار می نماید. معلم در خط اول تماس با دانش آموزان قرار دارد و نقش بسیار مهمی در رشد سیستم آموزشی دارد - کاوه، شجاعی زاده، شاه محمدی، افتخار اردبیلی، رحیمی و بوالهری، . - 1390 باید بیان داشت که معلمان بیشترین نقش را در سیستم آموزشی دارند زیرا که پایه و اساس آموزش با آن ها می باشد - رضازاده،. - 1390 این قشر به دلیل نوع وظیفه و رسالتی که دارند و رشد تکنولوژی گاهی دچار خستگی و فرسودگی می شوند که رضایت شغلی آنان را تحت تاثیر قرار می دهد.
در محیط کاری معلمان با چالش های متعدد آموزشی دانش آموزان و نوع تربیت آن ها روبرو هستند و رضایت شغلی آنان می تواند با عوامل متعددی مرتبط باشد. باید گفت در سازمان ها اجزای رضایت شغلی شامل اجزای هیجانی - احساسات مطبوع - ، اجزای شناختی که درک، اعتقادات و اجزای رفتاری است. رضایت شغلی به معلمان در سازگاری با سازمان کمک می کند و باید گفت در فعالیت های گروهی نقش رضایت شغلی نقش بارزی است - ساعتچی، . - 1386 رضایت شغلی، نوعی احساس فرد نسبت به سازمان و شغلش است و زاییده عواملی نظیر ماهیت شغل سازمان، نیروی انسانی پیرامون، عوامل سازمانی-محیطی و عوامل فردی است. در محیط کار نگرش های فرد می تواند عاملی برای ایجاد انگیزه، رضایت و متعاقب آن افزایش کارایی باشد.
عوامل متعددی وجود دارد که در کنار هم می تواند ایجاد کننده رضایت شغلی در فرد باشد. چه بسا تنها یک عامل می تواند از ایجاد رضایت فرد بکاهد یا حتی او را در زمره افراد ناراضی از شغل خود قرار دهد. میزان درآمد، وجهه اجتماعی، امکان ارتقاءشغلی، استرس ناشی از تکنولوژری های جدید، نحوه مدیریت در محل کار، عدم تبعیض و میزان آگاهی فرد از شغل خود از مهمترین عوامل ایجاد رضایت شغلی در افراد است.
امروزه فناوری اطلاعات به سرعت در حال رشد و گسترش است که نه تنها باعث از دست رفتن مشاغل نمی شود بلکه مشاغل متعددی را در همه بخش های صنعتی، کشاورزی و خدماتی ایجاد می کند که البته اشتغال در آن ها نیاز به داشتن تخصص لازم در زمینه تکنولوژی است که این خود ترس هایی را به دلیل عدم کفایت برای کارکنان بهمراه دارد - ذوالفقاری، . - 1392 وانگ و همکاران 2008 - ، به نقل از ذوالفقاری، - 1392 نشان دادند محیطهای متفاوت سازمانی بر روی سطح تکنواسترس تاثیر می گذارند. امروزه معلمان به فناوری های مانند اینترنت و اتوماسیون اداری دسترسی دارند ولی میزان استفاده از این ابزارها در انتقال تجارب بسیار اندک است.
استفاده از ابزارهایی مانند پست الکترونیک، وبلاگ، اینترنت و اتوماسیون اداری، روش های بسیار کم هزینه و در دسترس بوده و می تواند در جهت خلق و به اشتراک گذاری فرهنگ دانش مورد استفاده قرار گیرد - مار4، . - 2014 استرس فناوری یا تکنواسترس پدیده ای جدید در جامعه و فرهنگ سازمانی محسوب می شود. تکنواسترس به مفهوم استرسی می باشد که فرد به دلیل وابستگی به فناوری و یا اضطراب ناشی از عدم اطمینان به ارتباط با فناوری دچارش می شود.
این امر بهره وری و اثرگذاری افراد در کارهایشان را کاهش می دهد. این کاهش بهره وری سطح موفقیت سازمان را پایین می آورد. فناوری به ویژه فناوری اطلاعات به سرعت در حال تغییر می باشد و در نتیجه سازمان های که خود را به روز نمی کنند، قدرت رقابت با سایر سازمانها را از دست می دهند. استفاده از فناوری های جدید می تواند باعث ایجاد استرس در معلمان شود و در نتیجه بصورت منفی بر روی بهره وری اثر بگذارد - لازارو، کاپونز و آنتونت5، . - 2015 از طرفی باید گفت میل ماندن در شغل با توجه به چالش شغل معلمان می تواند با رضایت شغلی آنان مرتبط باشد.
واینر و واردی1980 - 6، به نقل از حسینی و همکاران، - 1392 تمایل به ماندن را بیانگر نوعی حالت انگیزشی و درونی بالقوه در افراد برای بقا در شغلی که به آن اشتغال دارند، تعریف می کنند که این تمایل ممکن است در شرایط خاص و تحت تأثیر عوامل مختلف به تمایل برای ترک شغل بینجامد. گروهی از محققان بررسی کردهاند که ابعاد مختلف عدالت ممکن است به مؤلفههای نظیر میل به ماندن، ترک خدمت، جایگزینهای شغلی و دلبستگی شغلی ارتباط داشته باشد.
در انتها باید بیان نمود که معلمان به دلیل وظیفه آموزشی و پرورشی سهم بسزایی در رشد علمی جامعه دارند و رضایت شغلی آن ها می تواند با فرایند میل ماندن آن ها در شغل و وجود چالش تکنواسترس آن ها در ارتباط باشد و بسترساز رشد و پیشرفت علمی در جامعه آموزشی شود. لذا بررسی عواملی که با رضایت شغلی معلمان در ارتباط است بازخورد مناسبی به سیستم آموزش و پرورش در جهت زمینه سازی این مفهوم در جامعه معلمان می دهد. در نتیجه در پژوهش حاضر این مسئله مدنظر است که آیا بین تکنواسترس و میل ماندن در شغل با رضایت شغلی در معلمان دبیرستانی رابطه وجود دارد؟
طرح پژوهش
با توجه به موضوع پژوهش به منظور بررسی رابطه بین متغیرها، از روش تحقیق همبستگی استفاده شده است. تحقیقات همبستگی شامل کلیه تحقیقاتی هستند که در آنها سعی میشود روابط بین متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی کشف و تبیین شود.
جامعه آماری، نمونه آماری و روش نمونهگیری:
جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن مقطع متوسطه دوم دبیرستانهای غیرانتفاعی دخترانه ناحیه 4 شهر مشهد بود که حدود 252 نفر بودند. از میان جامعه آماری 148 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. دراین روش نمونه گیری واحدهای مورد انتخاب دارای شانس مساوی برای انتخاب شدن هستند . در این جا قوانین احتمال است که معین می کند کدام واحدها یا افراد از جمعیت مادر انتخاب خواهد شد.
انتخاب یا از طریق قرعه کشی است و یا از طریق استفاده از جدول اعداد تصادفی. در روش قرعه کشی ابتدا کلیه واحدها یا افراد شماره بندی شده و یا اسامی آنها تهیه می شود و سپس به قید قرعه از بین آنها تعداد لازم برای نمونه انتخاب می شود. در روش اعداد تصادفی می توان از جدول اعداد تصادفی و یا از کامپیوتر استفاده کرد. در روش استفاده از جدول اعاد تصادفی با توجه به حجم نمونه اعداد را انتخاب می کنیم مثلاً اگر حجم نمونه دو رقمی است، ابتدا یک عدد دو رقمی را به صورت کاملاً تصادفی مثلاً با قرار دادن نوک مداد انتخاب کرده و سپس جلو رفته و اعداد دو رقمی را انتخاب می کنیم تا جایی که به تعداد مورد نیاز انتخاب کرده باشیم. در نهایت از بین معلمان با توجه به حجم نمونه، تعدادی به صورت تصادفی انتخاب شده تا حجم نمونه تکمیل گردد.
ابزار گردآوری دادهها و اعتبار و روایی آن:
پرسشنامه تکنواسترس: برای بررسی سطح تکنواسترس، از پرسشنامه تکنواسترس راگوناتان - 2008 - مربوط به کشور آمریکا استفاده خواهد شد. این پرسشنامه در فرم 30 سؤالی قابل دسترسی می باشد که برای ارزیابی محرکهای تکنواسترس - اضافهبار فن-آوری، هجوم فنآوری، عدم قطعیت فنآوری، پیچیدگیهای فنآوری و ناامنی فناوری - استفاده می شود. این پرسشنامه برای هر ماده از مقیاسپنج درجه ایی لیکرت استفاده می کند.
