بخشی از مقاله
چکیده
با شکل گیری تحولات در سوریه، هریک از بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای موضع گیری خاصی را در قبال این کشور اتخاذ نموده اند که دخالت برخی از این بازیگران باعث آغاز جنگ داخلی و ظهور داعش در این کشور شد. در این پژوهش ما به دنبال پاسخ گویی به این سؤال محوری می باشیم که؛ راهبرد امنیتی کشورهای منطقه ای در قبال بحران سوریه چیست؟ البته با توجه به گستردگی بازیگران تنها راهبرد امنیتی ترکیه ،اسرائیل و ایران که تأثیر گذار ترین نقش را در منطقه دارا می باشند ،بررسی می شود.
یافته های این مقاله حاکی از این است که راهبرد امنیتی ترکیه در قبال سوریه متغیر و پیچیده است. سیاست ترکیه در چرخش های متعدد از میانجیگری و داوری به مهیا کردن امکانات و مدیریت مخالفان تا لشکرکشی و تهدید به جنگ متمایل شده است. راهبرد امنیتی اسرائیل با توجه به برخوداری از حمایت بی چون وچرای آمریکا حفظ موجودیت منافع خود در بلندهای جولان و بسط نفوذ ایران در منطقه است که ترکیه در این زمینه با آن ها همراه شده است ودر نهایت راهبرد امنیتی ایران را می توان حفظ دولت بشار اسد در چهار چوب موازنه تهدید علیه اسرائیل تبین کرد.
مقدمه
کشورهای خاورمیانه پس از جنگ سرد به دلیل موقعیت حساس خود، منابع غنی انرژی و موقعیت ژئوپلتیکی خود مورد اغماض و تجاوز برخی قدرت های فرامنطقه ای و فرومنطقه ای قرار گرفتند. هرچند ساختار عشیره ای و قبیله ای آن ها، عدم توجه سران این کشورها به خواسته ها و مطالبات مردم و نداشتن برنامه صحیح برای انجام اصلاحات در ساختار حکومتی باعث شروع اعتراضاتی از شمال آفریقا شد؛ به گونه ای که اکنون به سوریه رسیده است.
تحولات سوریه باعث نزدیکی بیش ار پیش ترکیه به رژیم صهیونیستی و رویارویی ایران با اسرائیل شد. مستندات حاکی از این است که اهداف ترکیه و اسرائیل به عنوان دو کشور منطقه ای حمایت از مخالفین بشار اسد، سرنگونی دولت سوریه ونهایت قطع محور اتحاد ایران، سوریه،حزب االله است. از طرف دیگر،دولت ایران از بشار اسد در مقابل مخالفین داخلی وخارجی حمایت می کند؛ زیرا سقوط بشار اسد به ضرر ایران و از بین رفتن محور مقاومت است.
در راستای بررسی بحران سوریه و پژوهش های متعددی به زبان فارسی و لاتین انجام شده اند. برخی از این آثار منتشر شده از زاویه ژئوپلتیکی - نیاکویی و بهمنش - 4: 1391 و دسته دیگر از منظر سازه انگاری - امیدی و رضایی، 225 :1390 - ، - مسعود نیا و دیگران - 85 :1390 و گروه دیگر از منظر هیدروپلتیک - حسینی و رضایی، - 55: 1384 و دسته دیگر از دیدگاه رقابت استراتژیک به این مسئله پرداخته اند - برزگر ،. - 1390 نقطه تمرکز مقاله حاضر بررسی بحران سوریه از زاویه راهبرد امنیتی با بررسی نقش سه قدرت منطقه ای با تکیه بر نظریه موازنه تهدید می باشد.
بر این اساس پرسش اصلی مقاله این است که راهبرد امنیتی ترکیه، اسرائیل و ایران در قبال بحران سوریه چیست ؟ فرضیه این مقاله حاکی از این است که راهبرد امنیتی ترکیه در قبال سوریه متغیر و پیچیده است. سیاست ترکیه در چرخش های متعدد از میانجیگری و داوری به مهیا کردن امکانات و مدیریت مخالفان تا لشکرکشی و تهدید به جنگ متمایل شده است. راهبرد امنیتی اسرائیل با توجه به برخورداری از حمایت بی چون وچرای آمریکا حفظ موجودیت و تضمین منافع خود در بلندهای جولان و بسط نفوذ ایران در منطقه است که ترکیه در این زمینه با آن ها همراه شده است و در نهایت راهبرد امنیتی ایران را می توان حفظ دولت بشار اسد در چهارچوب موازنه تهدید علیه اسرائیل تبین کرد. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی می باشد.
چهارچوب نظری
اصولاٌ رهیافت رئالیسم به عنوان پارادیم اساسی حاکم بر نظام بین الملل دوران جنگ سرد، مقوله قدرت را به عنوان محور اساسی سیاست و استراتژی واحدهای ملی مدنظر قرار می دهد. این رویکرد بر "اصل بقا "و "اصل خودیاری "متکی است - امینی . - 98- 97: نظریه رئالیسم موازنه قدرت را یکی از روش های حفظ صلح بین المللی می داند و معتقد است نظام بین الملل در شرایط موازنه قوا به ثبات و تعادل می رسد - مشیر زاده ،1389 . - 103- 101: پایان جنگ سرد و شکل گیری نظام تک قطبی باعث ناکار آمدی نظریه موازنه قوا و بازسازی آن در قالب موازنه نرم گردید - لیتل ،. - 42- 24: 1389 با توجه به کاستی های نظریه موازنه قدرت، استفان والت مدعی است که نظریه تهدید می تواند یک تبین بهتری از عرصه نظام بین الملل ارائه دهد.
