بخشی از مقاله
خلاصه:
قراردادهای خرید ناوگان به همراه توافقنامه پشتیبانی کامل نگهداری و تعمیرات به گونهای طراحی میگردند که درآن شرکت سازنده واگن و یا شرکت ثالثی که از طریق سازنده معرفی یا پشتیبانی فنی و دانشی میشود، بهرهبرداری از واگنها را در مدت و مکانیزم مشخصی تضمین مینماید. به همین خاطر در این بازه زمانی، مشتری یا شرکت بهرهبردار در رابطه با مشکلات فنی ناوگان دغدغهای نداشته و انجام امور فنی و مسئولیتهای مرتبط با آن، متوجه سازنده و یا نماینده آن - شرکت پشتیبان - است. تاکنون در حوزه صنعت حمل و نقل ریلی مسافر در کشور، تجربه انعقاد قراردادهای مشابه در این زمینه وجود نداشته است. در این مقاله، به مفاد کلیدی اینگونه قراردادها یا توافقنامهها اشاره شده و جزئیات فنی و اجرایی آنها تشریح میگردد. همچنین جهت انتقال فنآوریهای مورد نیاز و ایجاد فرهنگ نوین نت برای بهرهبرداری از ناوگان خریداری شده پس از دوره قرارداد، تدابیری پیشنهاد میگردد.
مقدمه :
محول نمودن فعالیتهای نت به تولیدکنندگان ناوگان ریلی و یا نمایندگان ایشان، یکی از روشهای تسهیل مدیریت هزینه شرکتهای بهرهبردار است. بدین ترتیب امکان تمرکز بیشتر بر روی کیفیت خدمات و بازاریابی محیا شده و با تقسیم کار بهتر، انرژی این شرکتها برای رفع مشکلات نت، ارتقای فنآوری در کارگاهها و یافتن راههای کاهش هزینههای نگهداری و تعمیرات صرف نخواهد شد. در این مختصر، به مزایای این رویکرد اشاره شده و مفاد مهم و حیاتی قراردادهای ذیربط تشریح میگردد. همچنین نمونههایی از اینگونه قراردادها، اشاره شده و بر جذب فنآوریهای روز به منظور ارتقای بهرهوری - کارایی و اثربخشی فعالیتها و استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات موجود - ، حذف کارهای مازاد، مدیریت زنجیره تامین قطعات یدکی، مدیریت فعالیتهای نگهداری و تعمیرات و مدیریت مسائل زیست محیطی تاکید میگردد.
آنچه مسلم است، مفاد قرارداد باید به گونهای باشد که منافع هر دو طرف قرارداد تأمین و احتمال عدم حصول نتیجه و یا پیگیریهای حقوقی را به واسطه عدم شفافیت به حداقل برساند. قرارداد باید به گونهای تنظیم گردد که فرآیندهای جاری طرفین را مختل ننماید. همچنین در مرحله طراحی فرآیندها، ضروری است که تناسب امکانات با خواستهها رعایت گردد و بدین ترتیب از بروز تاثیرات منفی محدودیتهای موجود بر روند اجرای فعالیتها جلوگیری گردد.
به عبارت دیگر در تنظیم قراردادها باید تناسب امکانات مورد نیاز و حجم فعالیتها و نوسانهای آن در فصول مختلف رعایت گردد. امکاناتی از قبیل کارگاهها، تجهیزات، ماشینآلات، زیرساختارهای ریلی - سوزن و ریل و ... - و فضای مورد نیاز برای انبار و دپوی واگنها باید مد نظر قرار گیرند. هدف از این بررسی، دستیابی به درک صحیح از روش و منطق حاکم بر برونسپاری نت به همراه خرید واگنها بوده تا الگویی اولیه جهت تنظیم قراردادهای مورد نظر بدست آید. بدین ترتیب با تفکیک مسئولیتها، تمرکز بر مسائل و امکان ارتقای بهرهوری نت و قابلیت اطمینان قطارها ممکن خواهد بود.
نمونه قرارداد :
از جمله مصادیق بارز عقد قراردادهای خرید ناوگان همراه با توافقنامه پشتیبانی فنی و قطعات، میتوان به قالب TSSSA اشاره نمود. - Technical Support, Spares, and Supply Agreement - یکی از روشهای متداول برای جلوگیری از سعی و خطا در برگزاری مناقصه، ارسال درخواست پیشنهاد - RFP - و دریافت نقطه نظرات تولیدکنندگان مورد نظر میباشد. بدین ترتیب با دریافت راهنماییهای تخصصی، میتوان مفاد قرارداد را تنظیم نموده و مرجع حل اختلافات را انتخاب نمود.
دو نمونه قرارداد شرکت زیمنس :
الف - قرارداد ده ساله شرکت زیمنس به عنوان پشتیبان نت کامل و شرکت اسکات ریل به عنوان بهرهبردار برای نت 16 قطار خودکشش برقی 4 واگنه و 22 قطار مشابه سه واگنه - سال انعقاد قرارداد 2012: در انگلستان -
ب - قرارداد ده ساله شرکت زیمنس به عنوان پشتیبان نت کامل و شرکت یورو استار به عنوان بهرهبردار برای نت 10 قطار تندرو - سال انعقاد قرارداد 2012: در انگلستان - - قرارداد پانزده ساله شرکت امتراک به عنوان پشتیبان نت کامل و شرکت کالیفورنیا به عنوان بهرهبردار - سال انعقاد قرارداد 2014: در ایالات متحده امریکا برای سه مقطع 5ساله -
چهارچوب کلی و عناوین مواد قرارداد
بیتردید یکی از نکات کلیدی برای انعقاد قرارداد، حفظ منافع دو طرف و حصول اطمینان از توجیه اقتصادی طرح برای سازنده - یا پشتیبان - و بهرهبردار میباشد. در صورت عدم تامین منافع یک طرف، حتی با پیشبینی تبعات شکست پروژه، دستیابی به منافع متصور برای هر یک از طرفین، بسیار دشوار و نامحتمل خواهد بود. البته استحکام فنی و حقوقی قرارداد، از جمله اصولی است که مانع ورود بدون برنامه طرفین در یک قرارداد زیانده خواهد شد. لذا در اینجا به برخی از مواد با اهمیت در تنظیم قراردادها یا توافقنامههای مذکور اشاره خواهد شد.
-1 تعاریف و واژگان و زبان پایه قرارداد
-2 مدت قرارداد
-3 مکانیزم پرداخت، مبلغ قرارداد، ارز پایه و مکانیزم تعدیل
-4 شرایط پرداخت و مستندات مورد نیاز
-5 شرایط خاتمه، فسخ و تعلیق قرارداد
-6 شرایط عمومی و توجه به قوانین کشور
-7 شرایط اختصاصی - توضیحات فنی و تعهدات بهرهبردار و شرکت سازنده یا پشتیبان -
-8 روش تامین ناوگان
-9 تامین کارگاه
-10 تعریف فعالیتهای نت به منظور تامین قابلیت اطمینان مورد انتظار
-11 برنامهریزی نت
-12 سیستم مکانیزه مدیریت نت - CMMS -
-13 تامین قطعات یدکی و حصول اطمینان از ادامه خدمات
-14 تعیین زمانهای آماده به کار ناوگان و سطح کیفی خدمات فنی
-15 تحویل و تحول واگنها
-16 بیمه
-17 مکانیزم اعمال کسورات - جبران خسارات وارده به طرفین -
-18 مدیریت کیفیت، ایمنی و محیط زیست
