بخشی از مقاله
چکیده
فرهنگ و هویت ما یک هویت کاملا مستقل دارد نه شرقی و نه غربی است و به همین دلیل رهبر معظم انقلاب همواره تاکید بر تهیه یک الگوی اسلامی - ایرانی مستقل دارند که بر گرفته از غرب و شرق نباشدبٌ.عد فرهنگی و توسعه آن، مهمترین وجهی است که زمینه را برای رسیدن به وجوه دیگر فراهم میکند. توسعه پدیدهای چند بعدی، منظم و مستمر است و برای نیل به توسعه پایدار و متوازن باید انسان - خانواده - محور قرارگیرد. زمینه و هدف: هدف از این پژوهش کیفی ارائه راهکارهای توسعه و ترویج همهجانبه فرهنگ اسلامی، در محیط خانواده است. یکی از مهمترین اهداف دشمن از بین بردن ارزش خانه، خانواده و مادران در ترویج فرهنگ اسلامی است، امروز جنگ نرم بنیان خانواده را نشانه گرفته و باید با تقویت فرهنگ اسلامی به مقابله با این امر بپردازیم. بنابراین نباید اجازه داد خانواده در جامعه جایگاه خود را از دست بدهد.
مواد و روش ها: تحقیق حاضر به روش تحلیل محتوای کیفی صورت گرفته و هدف کاربردی به دنبال دارد. چرا که به دنبال راه رسیدن به توسعه فرهنگی در بستر خانواده میباشد. در این مطالعه کیفی دادهها توسط 20 مصاحبه نیمه ساختاریافته از متخصصین در حوزه فرهنگ و تمدن اسلامی با سوابق پژوهشی جمعآوری شده و توسط تحلیل محتوای کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. از این پژوهش چندین طبقه اصلی به عنوان راهکار و یافتههای پژوهش پدیدار شد. انحراف از اعتدال اخلاقی، اعتقادی، رفتاری و ناآگاهی به عنوان مشکل اصلی خانوادهها در دور شدن از فرهنگ اسلامی-ایرانی است.
کلمات کلیدی: توسعه و ترویج فرهنگ اسلامی، خانواده
-1مقدمه
هدف از تعریف شفاف و ضابطه مند از مدل پیشرفت، ایجاد یک باور همگانی در میان نخبگان و عامه مردم درخصوص ضرورت تعیین الگوی صحیح توسعه است. غربیها در تبلیغات خود اینگونه القاء کردهاند که توسعه و پیشرفت مساوی با غربی شدن است و متأسفانه برخی از خانواده ها به این سمت کشیده میشوند، به طور قاطع میگویم الگوی غرب برای توسعه یک الگوی ناموفق است زیرا با وجود دستیابی کشورهای غربی به ثروت و قدرت، ارزشهای انسانی و معنویت در این جوامع از بین رفتهاند. تنظیم الگوی پیشرفت کشور براساس الگوی اسلامی -ایرانی یک مسئله حیاتی است اگر این الگوی اسلامی - ایرانی درمرحله عمل به اجرا گذاشتهشود، قطعاً به الگوی مورد استفاده کشورهای دیگر تبدیل خواهد شد. دلیل به نتیجه نرسیدن مدل توسعه غربی در نظام اسلامی ماهیت متفاوت مبانی دیدگاه اسلام و غرب نسبت به پیشرفت و جایگاه انسان در این پیشرفت میباشد، در دیدگاه غرب، پیشرفت مادی و محور آن سود مادی است بنابراین در چنین دیدگاهی اخلاق و معنویت میتواند قربانی پیشرفت شود. در دیدگاه اسلام پیشرفت مادی هدف نیست بلکه وسیلهای برای رشد و تعالی انسان است ،در جهان بینی اسلام، ثروت، قدرت و علم، وسیله رشد انسان و زمینه ساز برقراری عدالت، حکومت حق، روابط انسانی در جامعه و دنیای آباد هستند در عین حال اسلام از زوایه اجتماعی وظیفه انسان را مدیریت دنیا و استفاده از استعدادهای فراوان طبیعی برای آبادانی دنیا میداند. الگوی پیشرفت مبتنی بر معنویت، را مدل مطلوب توسعه است تقویت اعتماد به نفس ملی و همت، مجاهدت و اتحاد در کشور زمینه ساز رسیدن به اهداف والاست .
1-1چگونگی توسعه فرهنگی در خانواده ایرانی
توسعه فرهنگی به معنای ایجاد تحول و خلق ارزشها، روابط اخلاقی و هنجارهای مناسب است که برای ارضای نیازهای آدمی، زمینه های لازم را در قالب اجتماع فراهم می کند. توسعه فرهنگی، به معنای پویایی و رشد فرهنگی است. توسعه فرهنگی به معنای ایجاد تحول و خلق ارزشها و رابط اخلاقی و هنجارهای مناسبی است که برای ارضای نیازهای آدمی، زمینههای لازم را در قالب اجتماع فراهم میکند. فرهنگ توسعه یافته دارای برخی ویژگیهاست که روند توسعه را تسریع میبخشد و از این حیث، توجه صاحبنظران را به خود جلب کرده است. هدف توسعه فرهنگی، تضمین تربیت و تعلیم و پرورش صحیح و ارتقاء سطح کارآمدی مردم، برای تحقق جامعه ای سالم و بهره مند از امکانات مفید جامعه است .
انقلاب اسلامی و چالشهای توسعه فرهنگی در تحول فرهنگی در ایران بارزترین مشخصه ی انقلاب اسلامی است. به عبارتی می توان گفت که بازسازی و احیای بسیاری از ارزشهای اسلامی، احیای الگوها، نمادها شخصیتهای اصیل دینی از ویژگیهای فرهنگی انقلاب اسلامی است. واقعیت این انقلاب ازجنبه ایدئولوژیک، معنادار کردن حیات انسانها و به تبع آن، مسئولیت پذیر ساختن آنها و تفسیر معنوی از جهان و احیای مجدد اندیشه دینی است که در طول تاریخ دستخوش تغییر و دگرگونی بوده است. با توجه به تحقق انقلاب اسلامی با ویژگیهای فرهنگی پویا، فرصتهای بی شماری در روند فرهنگ پذیری فراهم شد تا با مأنوس بودن مردم با مؤلفه های فرهنگ دینی و احیای آنها، جامعه در راستای توسعه فرهنگی کارآمد - به مثابه زیر ساخت اجزای متنوع توسعه گرایی - در ایران گام بردارد.
تناسب در رشد عناصر مختلف توسعه؛ یعنی همه عناصری که متعلق توسعه هستند پا به پای هم و فراخور استعداد، نیاز، توقع و درسطحی عادلانه در خانواده رشد یابند تا بتوانند همخوانی با هم داشته و به یکدیگر را کمک کنند. این شرط هم در مجموعه مؤلفههای هر عنصر و هم در زیرمجموعه نآ باید لحاظ گردد؛ مثلاً اگر توسعه در آموزش مورد نظر است باید تمام جوانب و سطوح آن رعایت شود و یا توسعه در نحوه پوشش خانواده، توسعه در نوع خوراک - حلال - و تغذیه سالم اسلامی اعضا، در واقع درهمه زمینهها و درهمه شکلها از حدّ متناسب توسعه برخوردار باشند، چنان هک رعایت این حدّ را به همین گونه در عناصر دیگر نیز میکنیم. همچنین تشویق و ترغیب همیشگی به مشارکت اعضای خانواده در توسعه فرهنگ اسلامی یعنی از خود خانوادهها برای توسعه فرهنگی در بستر خانواده استفاده کنیم و به آنها مسولیت بدهیم.
-1-2بررسی علل بی توجهی اعضای خانواده به عدم الگو گرفتن از فرهنگ اسلامی
-1امنیت فرهنگی: از آن جا که جامعه ما جامعهای مذهبی و اهداف دین، اهداف فرهنگی معنوی است باید با تکیه بر معیارهای دینی و معنوی، امنیت فرهنگی را برای خانوادهها تامین کرد. تا خانوادهها بیشتر به سمت فرهنگ اسلامی ترغیب شوند. روشهای تامین امنیت فرهنگی در جامعه دینی از این قرار است:
الف - فرهنگ سازی
ب - دین باوری و ایمان
ج - امر به معروف و نهی از منکر
د - تولی و تبری
-2 تداوم فرهنگی و باز تولید ارزشهای فرهنگی: قرآن کریم و سنت از مهمترین منابع تولید اندیشه هستند کسانی که به عنوان محقق در حوزهی تولید اندیشه اسلامیقرار میگیرند باید از ویژگیهایی برخوردار باشند تا تولیدات آنان، طبق استاندارد و به کیفیتی مطلوب به بازار اندیشه و فرهنگ عرضه شود. مهمترین این ویژگیها عبارتند از:
