بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر در سال تحصیلی 94/95 در مدرسه ابتدایی ساجدین واقع درآموزش و پرورش شهر اسلام آبادغرب انجام شده است. مسأله ی مورد نظر، بیعلاقهگی، بیتوجهی و غیرفعال بودن اغلب دانشآموزان یادشده درانجام فعالیتهای درس ریاضی بوده و هدف از انجام این تحقیق، افزایش میزان علاقهمندی دانشآموزان به درس ریاضی بوده است. پژوهشگران با استفاده از روشهای علمی به منظور کسب دادههای لازم، از منابع گوناگون پرداخته و سپس به تجزیه و تحلیل آنها جهت شناسایی عوامل موثر در ایجاد مسأله و یافتن راهحلهای پیشنهادی پرداخت.
آن گاه پس از اعتبار بخشی توسط گروه پژوهش، به اجرای راهحل-های انتخابی اقدام نمود ، پس از اجرای راهحلها ، پژوهشگران موفق گردید تا فراوانی دانشآموزان علاقهمند به یادگیری مفاهیم ریاضی را از 7 نفر در اوایل سال تحصیلی به 14نفر درپایان سال تحصیلی برساند. نتیجه به دست آمده این بود که استفاده از روشهای متنوع تدریس، متناسب با هدف هر درس، ارائه فعالیتهای عملکردی به دانشآموزان با توجه به تفاوتهای فردی، نیازها و علایق آنان و تشویقهای مناسب، تقویت حافظه دیداری و شنیداری، پرورش دقت و توجه فراگیران، در قالب بازی های هدفدار، در افزایش میزان علاقهمندی آنان به درس ریاضی و انجام فعالیتهای عملکردی آن، بسیار مؤثر بوده است.
مقدمه
مفاهیم ریاضی، یکی از اثربخش ترین و کارآمد ترین مواد درسی میباشد. به طوری که مبینی به نقل از ریچارد کورانت، در این زمینه میگوید: »ریاضیات یکی از عالی ترین تراوشهای اندیشه ی آدمی است که منعکس کنندهی ارادهی انسان و نشان دهندهی سیر عقل و برهان و همچنین بیان کنندهی میزان علاقهی بشر به کمال و زیبایی است.« نقش بنیادی علم ریاضی در پیشبرد سایر علوم و فنون نیز مورد پذیرش همگان است، به طوری که نرسیدن به هدفهای آموزشی در زمینهی ریاضی موجب ضعف ، ناتوانی و دست نیافتن به اهداف مربوط به پیشرفت علوم و فنون دیگر خواهد بود.
با توجه به مطالب یاد شده، آشکار میگردد که نقش و جایگاه درس ریاضی در زندگی انسان به چه میزان دارای اهمیت است. اما سؤال مهمی که مطرح میباشد آن است که، چرا عدهی کمی از دانشآموزان به درس ریاضی علاقهمند می باشند؟ چرا نتایج ارزشیابی درس ریاضی اغلب فراگیران رضایت بخش نمی باشد؟ چرا بعضی از دانشآموزان در زنگ ریاضی دچار اضطراب و نگرانی میشوند؟ چرا بعضی از دبیران در تدریس این درس موفقیّت چندانی ندارند؟ به راستی دلیل این ناکامیها چیست و عوامل آن کدامند؟نظر به این که یادگیری مفاهیم ریاضی، یکی از اهداف اصلی آموزش ریاضی در مقطع ابتدایی می باشد.در ارتباط با هدف ایجاد توانایی درک محتوای ریاضی و حل مسائل آن و در نتیجه توانایی برآورد راه حل مسائل روزمرهی، فراوانی دانش-آموزان علاقهمند به انجام تکالیف ریاضی نیز اندک است.
بیان مسئله
با توجه به این که درس ریاضی یکی از علوم پایه محسوب میشود، عدم علاقه به این درس، منجر به ناتوانی یادگیری شده، در نهایت، نه تنها باعث افت تحصیلی و اتلاف بودجه میشود، بلکه به سرزنش و تحقیر دانشآموزان، تشکیل خودپنداره ی ضعیف و کاهش عزت نفس آنان انجامیده و سلامت روانشان را نیز به مخاطره میاندازد. و چه بسا آنان را به مکانیزمهای دفاعی ناموفق بکشاند. این مشکلات، از مدرسه و دانشآموزان، به خانه و خانواده کشانده شده و اضطراب و ناخشنودی را در همه فضای زندگی میپراکند و حاصل همهی اینها، آسیب سختی است که به بهداشت روانی جامعه وارد میشود - لطف آبادی،. - 7:1389
سوالات تحقیق
به منظور کسب اطلاعات مفیدتر، چند سؤال را تنظیم کرده و در زنگهای مختلف که وقت آزاد داشتیم، از دانشآموزان میپرسیدم، سؤالات چنین بود:
1. به نظر شما با چه روشهایی میتوانیم کلاس ریاضی را با نشاط کنیم؟
2. چگونه میتوانیم یادگیری درس ریاضی را ساده و آسان کنیم؟
پیشینه تحقیق الف: پیشینه نظری
مبینی تأکید زیادی بر نظم و دقّت دارد. وی در کتاب خود تحت عنوان »آموزش ریاضیات قبل از دبستان« چنین بیان داشته است که با تدریس ریاضیات به شناخت تواناییها، استعدادها و علایق، همراه با سعی در جهت رشد و پرورش آنها دست خواهیم یافت. رشد و پرورش اینها،تواناییقطعاً با پرورش نظم و دقّت آغاز خواهد شد؛ نظم و دقّت در توجه به اطراف، نظم و دقّت در شنیدن،نظم و دقّت در دیدن، در گفتار و رفتار، در اجرای بازیها و مسئولیتها، تصمیم گیریها، نظم و دقّت در توانایی حل مسائل روزمره. - مبینی،. - 15-25:1380 برور،ای. دبیلیو، دوژونج، ژ.ا. و استوت، و.ژ. معتقدندکه در عصر فناوری و ارتباطات، نظامهای آموزشی از یک سو به بازاندیشی و بازسازی برنامه ی درسی برای »تسلط بر سواد رایانه ای« و از سوی دیگر، تجدید حیات و غنی سازی محیط یادگیری برای
برقراری تعامل میان یادگیرنده و منابع یادگیری، الزام دارند. از این رو، بازنگری در شیوههای سنتی تدریس و جایگزینی آنها با شیوههای نو، برای تجهیز یادگیرنده به مهارتهای شناختی ضرورت دارد.
پیشینه ی عملی:
در این بخش به برخی از عناوین، یافتهها و نتایج پژوهشهای در عمل اشاره میگردد.با توجه به این نکته، که اهمیت دادن دانش- آموزان به درس ریاضی و داشتن نگرش مثبت نسبت به فعالیتهای آن منجر به افزایش اعتماد به نفس، افزایش همکاریهای اجتماعی و خلاقیّت در آنها میشود، توجه بسیاری از آموزگاران به این امر مهم جلب شده است، به طوری که این موضوع را مورد تحقیق و پژوهش قرار دادهاند.
نوری - - 1387 در تحقیقی از نوع پژوهش در عمل با عنوان »چگونه توانستم ضعف ریاضی دانشآموزان کلاس سوم را در رابطه با آموزش حل مسأله و فرم برطرف کنم و راهکارهای ترغیب دانشآموزان در درس ریاضی را بیابم ؟« توانست با اجرای راهکارهای مختلفی مانند: استفاده از بازی و سرگرمی در زنگ ریاضی، استفاده از روشهای نوین شعر و نمایش در حل مسأله، عینی کردن مسائل ریاضی با مسائل روزمره زندگی و ارائه تکالیف خلاقانه، به این نتیجه دست یابد که تقویت مهارتهای دانشآموزان و فعّال نمودن آنان موجب پیشرفت آنان در ارزشیابی درس ریاضی میشود.
- نوری، - 13-23 :1387 پژوهش دیگری در مورد چگونگی افزایش علاقه مندی دانشآموزان به درس ریاضی توسط خانم بابایی انجام شده، وی تحقیقی از نوع پژوهش در عمل تحت عنوان » راهکارهای افزایش میزان علاقهمندی دانش آموزان پایه پنجم به درس ریاضی « بر نمونه ای با حجم 32 نفر از دانشآموزان آموزشگاه سمیه به اجرا درآورد. هدف ایشان از انجام این پژوهش، ایجاد انگیزه و افزایش سطح دانش ریاضی فراگیران و افزایش علاقهمندی آنان به درس ریاضی بوده است، وی با اجرای راهکارهای گوناگون مانند: برگزاری نمایشگاه ریاضی، خواندن زندگینامهی ریاضیدانان، استفاده از لوح فشرده و غیره توانست، فراوانی دانشآموزان علاقهمند به درس ریاضی را، از 28/1 درصد در اوایل سال تحصیلی به 78/12 درصد در پایان سال تحصیلی افزایش دهد و در پایان به این نتیجه دست یابد که عدم علاقه دانشآموزان به درس ریاضی، به عوامل مختلفی از جمله: عوامل مربوط به یادگیرنده و عوامل مربوط به نظام آموزشی بستگی دارد.
اهداف تحقیق
آموختن ریاضیات یک فرایند اجتماعی است و از طریق آن، دانشآموزان با همکاری یکدیگر و به طور گروهی دانش و مهارتهای ریاضی خود را میسازند و فرصتهای یادگیری نیز از راه گفتگوی جمعی، توضیح، توجیه و مذاکره درباره ی معنا و مفهوم، پدید میآید، - صفوی، - 20 :1389 بر این اساس، هدف کلی از پرداختن به این پژوهش، افزایش علاقهمندی دانشآموزان به انجام فعالیتهای درس ریاضی بوده است.
