بخشی از مقاله
خلاصه:
ریزگردها ذرات جامد یا مایع هستند که وارد هوا میشوند و اگر میزان آنها از حد مجاز بیشتر شود میتوانند سلامت انسانها را با خطرات جدی روبرو کنند و به همین دلیل تثبیت ریزگردها از اهمیت ویژهای برخوردار است. برای تثبیت ریزگردها باتوجه به طبیعی یا مصنوعی بودن منشاء آنها، از روشهای مختلفی استفاده میشود؛ که متن پیش رو با هدف کاهش ریزگردها به وسیله راهکارهای معماری و شهرسازی و همچنین تبدیل کردن مناطق تحت تأثیر آنها به مکانهای زنده و جمعی به وسیله جذب توریست و سرمایه نگاشته شده است. این تحقیق به روش جمعآوری دادهها از طریق مطالعات کتابخانهای و سرچهای اینترنتی و بررسی نمونههای انجام شده و سپس تحلیل آنها و ارائه راهحلهای مناسب انجام شده است. به منظور مقابله با ریزگردها روشهای مختلفی معرفی شد که هرکدام از مزایا و معایبی برخوردار بودند و در آخر باتوجه به مقوله اقتصادی بودن و همساز بودن با اقلیم، برای هر استان درگیر با ریزگردها در ایران، روشهایی پیشنهاد شده است.
واژگان کلیدی:ریزگرد، شهرسازی، معماری، آلودگی هوا
-1مقدمه:
-1-1 شناخت و تعاریف:
ریزگردها نوعی از آلودگی هوا هستند که شامل هر نوع ازماده شناور در هوا میشوند. این ذرات و مواد شناور شامل گرد و غبار و دود و ذرات قابل رویت تا ذرات ریز میکرونی میشوند. محتوای این ذرات نیز از شن های درشت تا فلزات گوناگون، با توجه به جغرافیای محل و مشخصات خاکها متغیرند. در علم آلودگی هوا گاهی از آنها تحت عنوان آئروسل یاد میشود. - چراغی ودیگران، - 2 : 1395منشاء افزایش این ریزگرد ها در هوا گوناگون بوده و ممکن است منشأء طبیعی یا مصنوعی داشته باشند. فعالیت های انسانی نظیر کشاورزی تا فوران آتشفشان، کویرزایی، طوفان و نظایر آن را شامل میشود. - چراغی و دیگران، - 2 :1395 ریزگرد طبیعی عبارت است از ورود ذرات سطح خاک به درون هوای در حال وزیدن و انتقال افقی و عمودی آن همراه جریان هوا که باعث کاهش دید ناظر می شود. - ملایری و دیگران، - 2: 1395
-2-1سوالات:
چه راهکارهایی در طراحی معماری برای مقابله با ریزگردها وجود دارد؟ چگونه راهکارهای طراحی معماری ما را در مقابله باریزگردها مساعدت میکنند؟
-3-1اهداف
هدف این است که با استفاده از راهکارهای معماری، ریزگردها تثبیت شوند، سرعت باد و طوفان های گردوغبار کاهش یابند و همچنین با جذب توریست و سرمایه، این مکان ها به مکانی زنده و جمعی تبدیل شوند.
-4-1 فرضیات
فرض براین است که با استفاده از بعضی راهکارهای خاص در طراحی معماری میتوان ریزگردها را تثبیت کرد و همچنین ازسرعت باد و طوفان و گرد و غبار کاست.
-5-1 روش تحقیق
تحقیق به روش جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانهای و سرچهای اینترنتی و برسی نمونه های انجام شده است، و سپس تحلیل آنها و ارائه راه حل های مناسب برای مقابله با پیامدها و مضررات ریزگردها در هر استان آسیب دیده متناسب با شرایط همان است.
-6-1پیشینه تحقیق:
اولین واقعه طوفان های گرد و غبار در منطقه جنوب غرب ایران و کشور عراق در بین سال های1363 تا1367 گزارش گردید. اما در سال 1380گرد و غبار ایستایی رخ داد به این معنا که در شهرهای خرمشهر ، آبادان و شادگان6 بار گرد و غبار با ماندگاری یک روز و میزان گرد و غبار 2010 میکروگرم بر مترمکعب یعنی حدود 7 برابر حدمجاز همه جا را فرا گرفت . این روند در سال های بعد ثابت بود و مسئولان به سادگی از کنار آن گذشتند. در سال 1385 برخی از شهرهای خوزستان 19 بار با ماندگاری 48 ساعت با گرد و غبار غلیظ 2700 میکروگرم بر مترمکعب - بیش از 10 برابر حد مجاز - مواجه شدند و 3روز پرواز فرودگاه اهواز لغو شد. در سال 1386 تمام شهرستان های استان خوزستان وارد این بحران شدند به طوریکه در این سال پدیده گرد و غبار با ماندگاری 72 ساعت و میزان غلظت 8360 میکروگرم بر مترمکعب یعنی 32 برابر حدمجاز در استان به وقوع پیوست که منجر به تعطیلی 3روزه مدارس و یک روزه دستگاه های اجرایی شد.
در سال 1387 ایران وارد یکخشکسالی شدید شد و از طرفی کشور عراق نیز به نوعی خشکسالی را تجربه کرد و موجب پیچیده تر شدن وضعیت گردید به طوری که برنامه محیط زیست سازمان ملل UNEPرسماً به سازمان محیط زیست ایران درخصوص شکل گیری فاجعه زیست محیطی در غرب عراق هشدار داد. ولی متأسفانه هیچ یک از سازمان های مرتبط با این بحران گامی اساسی برای حل این مشکل برنداشتند و به این ترتیب شرایط به گونه ای پیش رفت که ذرات گرد و غبار بیش از 18استان کشور از جمله تهران ، قزوین ، سمنان ، کردستان ، مرکزی حتی مازندران و گیلان را هم در بر گرفت. - صادقی و دیگران، - 4 :1394
از طرفی با عنایت به این که عمده کانون و های گرد غبار منشاء خارجی داشته و کنترل و مقابله با این پدیده، مستلزم ایجاد هماهنگی و همکاری در سطح کشورهای منطقه بوده است، سازمان حفاظت محیط زیست با رایزنیهای لازم اقدام به امضای تفاهمنامه-های همکاری با برخی از کشورهای منطقه نمود و به همین منظور دبیرخانه منطقهای و مدیریت گرد و غبار شکل گرفت و در حال حاضر این دبیرخانه به صورت موقت در کشور ایران و با مسئولیت سازمان حفاظت محیط زیست میباشد که با همکاری وزارت خانهها و سازمانهای عضو کارگروه ملی مدیریت گردو غبار، و ضمن ایجاد هماهنگی، اقدامات و برنامه های موردنظر را در سطح ملی و منطقهای پیگیری مینماید. - طهماسبی پور و بیرانوند، - 3 :1391
برای مقابله با پدیده ریزگردها روشهای گوناگونی وجود دارد که پژوهشگران سعید بلالی، محمدعلی پژوهان کیا، محسن میرمحمدی و همکاران، محمدرضا صادقی و همکاران، صفورا چراغی و همکاران،سجّاد طاهری و همکاران، میلاد شاه نوشی و همکاران، علیرضا معلمزاده و همکاران، نرگس زاده حسین و همکاران، صدرا صاحب زاده سیستانی و همکاران، مسعود صادقیان و همکاران و شراره وقار و همکاران هرکدام در مقالههای پژوهشی خود به بیان و تفصیل یکی از این روشها پرداختهاند. در متن پیش رو ضمن کنار هم قرار دادن این روشها به یافتن روش مناسب برای اجرا در هر استان دارای ریزگرد در ایران پرداخته شده است.
-2آثار ریزگرد ها
-1-2تاثیرات عامل ایجاد بیماری
آخرین پژوهشهای دانشگاه نیویورک نشان میدهد تماس طولانی با ذرات ریز گردوغبار عامل مهمی در مرگ و میر در اثر سرطان ریه و بیماریهای قلبی است. استنشاق هوای آلوده به ذرات معلق و گردوغبار باعث نفوذ این هوا به کیسه های هوایی شده، بینظمی ضربان قلب - آریتمی - حملات قلبی و مشکلات تنفسی، سردردهای شدید و مزمن، حساسیتهای شدید، ضعف بینایی و بیماریهای پوستی را ایجاد میکند. - محمدی و دیگران، - 2 :1394
-1-1-2تأثیر بر سلامت روح و روان
