بخشی از مقاله
چکیده
از آنجاییکه خداوند متعال هدف از خلقت را عبودیت خویش معنا می کند، بهترین راه عبودیت و بندگی چیزي جز داشتن ایمان که از ریشه امن گرفته شده نیست، راه رسیدن به این امن یا امنیت بواسطه ایمان را در کتاب خود، قرآن بیان کرده است تا با رعایت آنچه در این کتاب آورده شده به این معنا دست پیدا کنیم. اما امنیت از منظر قرآن کریم، از ابعاد گوناگون قابل بحث و بررسی است که امنیت اجتماعی یکی از آن ابعاد است. نظر به نقش امنیت اجتماعی در رشد و اعتلاي انسان، در این مقاله خواسته ایم راه هاي امنیت اجتماعی را از منظر قرآن کریم بررسی کنیم.آنچه یافته ایم حاکی از این است که از منظر قرآن کریم این راه ها عبارتند از: الف - یادآوري خداوند با صفات گوناگون ب - ایمان ج - مبارزه با آثار و عوامل شیطانی د - تأمین نیازهاي انسانی ه - تقویت قواي دفاعی و - وحدت و یکپارچگی. از مجموعه ي اشارات و عبارات بسیار که کلام ا... به امنیت اجتماعی دارد در می یابیم، این موضوع در قرآن بطور جدي مورد اهتمام است و خداوند متعال ضمن توجه دادن مسلمانان به امنیت اجتماعی راه هاي تأمین آن را نیز تبیین نموده است.
کلیدواژه: قرآن، امنیت، ایمان
مقدمه
همه ما می کوشیم تا زندگی سرشار از امنیت و آرامش داشته باشیم. به همین منظور می کوشیم تا راه هاي صحیح دستیابی به آن را بشناسیم و به طور طبیعی براي تبیین و تأمین موضوع، منابع و شیوه هاي گوناگون را بررسی می کنیم. قرآن کریم مهمترین منبع معرفتی در میان مسلمانان است و آنان را به مطمئن ترین راه هاي رسیدن به سعادت در همه جوانب فرا می خواند. آموزه هاي قرآنی با تار و پود فرهنگ و هویت ایران اسلامی درآمیخته است و بی شک می توان در پرتو این آموزه ها و تعهد عملی به آنها از معزلات فردي و اجتماعی به درستی به در آمد و یکی از این معزلات، نا امنی هاي اجتماعی است.»قرآن کریم –چنانکه المیزان می گوید- کتاب دین، هدایت، اصلاح و قانون است و نخستین هدفش این است که بشریت در صلح زندگی کند و بر فضاى این زندگی، امنیت توأم با فراوانی و آسایش حاکم باشد.
حوادث عالم تا حدى تابع اعمال مردم است، اگر بشر بر طبق رضاى خدا عمل کند و راه طاعت او را پیش گیرد، درهاى رحمت الهی به روي او گشوده خواهد شد و اگر بشر از راه عبودیت منحرف گشته، شهوات نفسانی را دنبال کند و باید منتظر انواع ناامنیهاي اجتماعی همچون: ظهور فساد در خشکی و دریا، هلاکت امتها، سلب امنیت، شیوع ظلم، بروز جنگها و سایر بدبختیها باشد، باید در انتظار بروز مصائب و حوادث خانمان بر انداز جوى، مانند سیل و زلزله و صاعقه و طوفان و امثال آن باشد و خداى سبحان در کتاب مجیدش براي نمونه داستان سیل عرم، طوفان نوح، صاعقه ثمود، صرصر عاد و همانند آن را ذکر فرموده است.« - رك. طباطبایی، ج 2، - 272 -271 :1374
اهمیت امنیت
بیان موضوع امنیت از جانب حضرت ابراهیم - علیه السلام - که نخستین خواست اوست، اهمیت آن را نشان می دهد.آن حضرت در سوره بقره126/ از خداوند براي شهر مکه طلب امنیت می کند. از طرف دیگر قرآن تصریح می کند که گروهی از کافران در صددند تا با اظهار ایمان، از مسلمانان در امان باشند و با اظهار کفر میان قومشان، از آنان امنیت داشته باشند، واین نیز از اهمیت امنیت حکایت می کند. این معنا را می توان در آیات متعدد قرآن کریم دید.از جمله: نساء91/، قریش4/، تین3/، قصص57/، شعرا142/و146، نور55/، نحل112/ و ابراهیم - 35/رفسنجانی، ج 4، - 387 :1386امنیت داشتن زمینه ي دستیابی و امکان تحقیق درباره حق را فراهم می کند.
وقتی امنیت سفر راتأمین کردیم کسانی که بخواهند با دین خدابیشتر آشنا شوند و درباره آموختن حق و مطالبه آن قدمهاي مثتبی بردارند با انگیزه ي بیشتري به سوي این کار خواهند رفت. هرچه انسان آیات الهی و هدایت هاي او را بیشتر بداند و به آن عمل کند و در جامعه به کار بندد به تأمین امنیت در جامعه بیشتر کمک خواهد کرد. لذا در قرآن کریم هم سفارش شده اگر کسی از شما پناه خواست تا کلام خدا را بشنود او را به نقطه اي امن برسانید. توبه6/ و در سوره قریش 4/ امنیت را نعمتی بزرگ وعطا شده از جانب خداوند معرفی می کند. - رفسنجانی، ج 4، 228و - 392 از این آیه حتی استفاده می شود که باید محیط یادگیري علوم هم امن باشد.
»امنیت« اگرچه در وقت حضر و بودن در وطن از اهمیت بسزایی برخورداراست ولی ناگفته پیداست که این مقوله به هنگامی که آدمی پاي در سفر می گذارد و غربت و غریبی را تجربه می کند، اهمیت مضاعف و دوچندان پیدا می کند. جالب توجه اینجاست که درآیات قرآن کریم امر »امنیت در سفر« مورد عنایت واقع شده و بدان اشاره شده است که به عنوان نمونه می توان به آیه 18 از سوره مبارکه سبأ اشاره کرد: »میان آنها و سرزمین هایی که برکت داده بودیم شهرها و آبادي هاي آشکار قرار داریم و فاصله هاي متناسب و نزدیک مقررداشتیم - و به آنها گفتیم - شب ها و روزها در این آبادي ها درامنیت کامل مسافرت کنید.
« این آیه شریفه که بیان کننده ي برخی از نعمت هاي الهی است که شامل حال قوم سبأ گردیده بود، ضمن بیان این موضوع که سرزمین این قوم سرزمینی پرخیر و برکت و آباد بوده است و آنها دراین سرزمین از همه گونه رزق و روزي گوارا بهره مند بوده اند،به یکی دیگر از نعمت هاي الهی که به آنها ارزانی شده بود یعنی »امنیت در سفر« نیز اشاره می نماید و در پایان آیه این نکته را متذکر می گردد که مردم و قوم سبأ در سرزمین خود چه درسفر و چه درحضر از امنیت کامل برخورداربوده اند و همین اشاره به موضوع امنیت آن هم به هنگام سفرباز بیانگر ارزشمند بودن این نعمت و اهمیت داشتن آن دردیدگاه قرآن کریم می باشد؛ چرا که از میان همه نعمتهاي معنوي دیگري که قابل اشاره بوده اند نظیر آزادي، عدالت و...انگشت روي »امنیت« گذارده و این مقوله ي مهم را یادآورشده است.
یکی از زیباترین داستان هاي قرآن که به عنوان »أحسن القصص« نامیده شده است، داستان زندگی حضرت یوسف - علیه السلام - می باشد که به طور مفصل درسوره مبارکه یوسف ذکر گردیده است. درآیه 99 این سوره می خوانیم: »فلما دخلوا علی یوسف ءاوي إلیه أبویه و قال ادخلوا مصر إن شاء االله ءامنین«؛ هنگامی که بر یوسف وارد شدند او پدر ومادرخود را درآغوش گرفت و گفت همگی داخل مصرشوید أن شاءاالله درامن و امان خواهید بود. از آیه فوق استفاده می شود هنگامی که یعقوب پس از سالیان متمادي تحمل رنج هجران و فراق فرزندش، به همراه سایر فرزندانش وارد شهر مصرشدند،یوسف - علیه السلام - که اینک به رفیع ترین مقامات حکومتی سرزمین مصرنائل شده بود به جهت استقبال از پدر ومادر و برادران خود به دروازه شهرآمده و آنان را به زندگی پاك و گوارایی همراه با برخورداري از امنیت کامل درمصر مژده می دهد.
»یوسف از میان تمام مواهب ونعمت هاي موجود در مصر، انگشت روي مسأله امنیت گذاشت و به پدر ومادر خود و برادرانش گفت: وارد مصرشوید که إن شاءاالله در امنیت خواهید بود.این نشان می دهد که نعمت امنیت ریشه ي همه نعمت ها است؛ زیرا هرگاه امنیت از میان برود، سایرمسائل رفاهی ومواهب مادي و معنوي نیز به خطرخواهد افتاد. در یک محیط ناامن،نه اطاعت خدا مقدوراست ونه زندگی توأم با سربلندي و آسودگی فکرو نه تلاش و کوشش و جهاد براي پیشبرد هدف هاي اجتماعی.« - مکارم، ج 10، :1374 ص - 84 همچنین ازاین آیه شریفه می توان این نکته را نیز استفاده نمود که موضوع امنیت باید در رأس برنامه هاي حکومت قرار گرفته و مسؤلان هرجامعه، قبل ازهرچیز تأمین این نیاز اساسی اجتماع را مدنظر قرار دهند.
