بخشی از مقاله
چکیده
تامین مالی، هنر و علم مدیریت وجه نقد است. هدف از تأمین مالی، سرمایه گذاری،سودآوری، کاهش ریسک و برطرف کردن نیازهای اقتصادی و اجتماعی بنگاه است. در تامین مالی پروژه ها با توجه به نوع پروژه و صنعت مرتبط با آن، حجم مالی و زمان مورد نیاز در نظر گرفته شده برای پروژه، شرایط کشور میزبان پروژه از نظر امنیت سیاسی، اقتصادی و قوانین موجود در آن، میزان حساسیت پروژه در آن کشور می توان روش های مختلفی را برای تامین مالی پروژه در نظر گرفت که در حالت کلی به دو صورت انجام می پذیرد؛ روش اول استفاده از منابع و روش دوم استفاده از منابع خارجی می باشد. که در دو بخش قرضی - استقراضی - و غیرقرضی - سرمایه گذاری - انجام می گردد.
این تحقیق، با هدف انتخاب بهینه ترین روش تامین مالی پروژه های ریلی، نخست، مبانی نظری تامین مالی پروژه های ریلی در ایران و روش های متعدد تامین مالی این پروژه ها را با تمرکز بر پروژه های ناوگانی در شرکت راه آهن ج.ا.ا مطالعه نموده و سپس، ضمن شناسائی معیارها و شاخصه های هر روش، بر اساس نظرسنجی از کارشناسان راه آهن، به یک اولویت بندی در انتخاب روش بهینه تامین مالی، با بهره گیری از ره یافت تصمیمگیری چندمعیاره و روش ویکور دست یافته است. بنابراین از میان روش های مورد مطالعه در این تحقیق روش ساخت، بهره برداری، واگذاری - BOT - و مشارکت در سود - Profit Sharing - نسبت به دیگر روشها از اولویت بالاتری برخوردار شده است.
کلیدواژه ها: تامین مالی؛ روشهای تامین مالی؛ حوزه معاونت ناوگان؛ تصمیمگیری با معیارهای چندگانه؛ روش ویکور.
-1 مقدمه و بیان مسئله
اهداف کلان سند چشم انداز حمل و نقل ریلی در سال 1404 این صنعت را به عنوان برترین سامانه حمل و نقل ریلی منطقه با بهره گیری از فناوریهای نوین و مشارکت حداکثری بخش غیر دولتی ضمن تأمین نیازمندی های ذی نفعان، دارای تعامل سازنده و موثر در ارتباطات بین الملل معرفی نموده است.
در این راستا، شرکت راه آهن ج.ا.ا جهت نیل به اهداف کیفی و کمی مقرر و افزایش سهم حمل و نقل ریلی داخلی و منطقه ای و نیز توسعه حمل و نقل مشتری محور با استفاده از قطارهای باری برنامه ای، حمل ونقل ترکیبی و قطارهای سریع السیر مسافری و دستیابی به 160 میلیون مسافر و 202 میلیون تن بار هدف گذاری شده در سند، طرح های متعددی را در حوزه های متعددی از قبیل ناوگان، خط و زیرساخت تعریف نموده است - مرکز تحقیقات راه آهن، - 1388 که انجام مطالعات و اجرای آنها نیازمند سرمایه گذاری وسیع می باشد. تامین مالی چنین طرحهایی نیازمند برنامه ریزی مناسبی می-باشد.
اهداف نوگرایانه مدنظر شرکت نیازمند نوگرایی و ابداع روش های جدید تامین مالی است. بنظر می رسد که تامین مالی به روش های قدیمی و سنتی جوابگوی نیازهای سازمان نبوده و درآمد های نفتی و مالیاتی و سایر درآمدهای بخش عمومی دولت در قالب طرح های تملک دارائی های سرمایه ایصرفاَ بخش اندکی از سرمایه گذاری در این صنعت را تکافو می نماید.
محدودیت منابع، سرمایه گذاران و صاحبان امر را ناگزیر به طراحی و اجرای شیوه های نوین تامین مالی کرده و بدین منظور جهت توسعه و ارتقاء صنعت و تامین نیازهای کشور روشهای تامین مالی جدیدی را مطرح نموده اند. در این مقاله روشهای تامین مالی در حوزه توسعه ناوگان ریلی کشور با تمرکز بر پروژه های ناوگان راه آهن ج.ا.ا و معیارهای موثر بر انتخاب بهینه ترین روش تامین مالی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
از جمله روشهای معمول تامین مالی و قابلیت اجراء در این صنعت می توان روشهای ساخت، بهره برداری، واگذاری، مشارکت در سود، اجاره به شرط تملیک، قراردادهای بیع متقابل، استصناع و صندوق سرمایه گذاری پروژه را نام برد.
در این پژوهش با هدف تعیین روش های تامین مالی بهینه در پروژه های معاونت ناوگان، ابتدا ضمن ارائه تعاریف و مفاهیم تامین مالی، رو شهای تامین مالی متعارف و موجود در راه آهن را در حوزه های توسعه ناوگان و بهره برداری و نگهداری ناوگان بررسی نموده و با شناسایی معیارهای اولویت بندی این روشها با استناد به تحقیقات پیشین انجام شده روش های مطروحه رتبه بندی گردیده است. این تحقیق از حیث هدف کاربردی و از حیث ماهیت توصیفی است.در این تحقیق، از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره و مشخصاَ روش ویکور برای رتبه بندی روش های تامین مالی بهره برده شده است.
-2 مبانی نظری و پیشینه پژوهش تعاریف و مفاهیم. تامین مالی، هنر و علم مدیریت وجه نقد است. هدف از تأمین مالی، سرمایه گذاری، سودآوری، کاهش ریسک و برطرف کردن نیازهای اقتصادی و اجتماعی بنگاه است - غنی زاده و بارانی، . - 1393 سود ناشی از کسب کار بنگاه، از عوامل مهم تداوم فعالیت بنگاه اقتصادی تلقی گردیده و منبع مهمی برای تأمین مالی فعالیت های عملیاتی بنگاه در آینده است.
تأمین منابع مطلوب مالی از مهم ترین چالش های بنگاه های اقتصادی در جهان، میباشد. هر نوع فعالیت نیاز به منابع مالی دارد. از این رو، منابع مالی را به شریان حیاتی بنگاه های اقتصادی و سازمان های کوچک و بزرگ تشبیه کرده-اند. در حقیقت، هدف اصلی از هر نوع فعالیت اقتصادی سودآوری است و کسب سود بدون وجود منابع مالی امکانپذیر نمی باشد - سی پراماسیوان و تی سوبارمانیان، . - 2008 تامین مالی، یعنی تهیه منابع مالی و وجوه برای ادامه فعالیت شرکت و ایجاد و راه اندازی طرح های توسعه و درآمدزایی واحدهای اقتصادی.
به عبارتی به فرآیندی که بدنبال ایجاد، جمعآوری و افزایش منابع مالی یا سرمایه ای برای هر نوع مخارجی است، تامین مالی میگویند - تومان و وودروف، . - 2009 تأمین مالی باید به عنوان یک فرایند دو مرحله ای مشتمل بر روشها - ابزار - و منابع در نظر گرفته شود - امورنظام فنی و اجرائی کشور، . - 1395 از نظر ابزار، رویکرد نخست پرداخت نقد یا پرداخت پیش از استفاده است و رویکرد دوم، پرداخت پس از استفاده یا استقراض برای تأمین مخارج از محل بازپرداخت هایی است که از طریق عواید حاصل از عملیاتی شدن پروژه حاصل میشود.
روش های تامین مالی. در تامین مالی پروژه ها با توجه به نوع پروژه و صنعت مرتبط با آن، حجم مالی و زمان مورد نیاز در نظر گرفته شده برای پروژه، شرایط کشور میزبان پروژه از نظر امنیت سیاسی، اقتصادی و قوانین موجود در آن، میزان حساسیت پروژه در آن کشور میتوان روش های مختلفی را برای تامین مالی پروژه در نظر گرفت که در حالت کلی به دو صورت انجام می پذیرد؛ روش اول استفاده از منابع داخلی که از طریق تخصیص بخشی از درآمد کل کشور بخشی از درآمد حاصل از صادرات و روش دوم استفاده از منابع خارجی می باشد که در دو بخش قرضی - استقراضی - و غیر قرضی - سرمایه گذاری - انجام میگردد.
روش های تامین مالی
تامین مالی داخل - تامین مالی دولت- استفاده از منابع داخلی- استفاده از منابع خارجی -بنگاه -درآمد های عمومی - بازار سرمایه - غیرقرضی - سرمایه گذاری - - قرضی - استقراضی - - منابع نفتی- بازار بیمه - سرمایه گذاری مستقیم خارجی- تامین مالی شرکتی - منابع تعهد زا- بانک - سرمایه گذاری غیرمستقیم خارجی- تامین مالی پروژه ای
