بخشی از مقاله
چکیده
امروزه، در بازار رقابت شدید، سازمانها به دنبال جلب رضایت هرچه بیشتر مشتریان هستند. از طرفی کسب مزیت رقابتی یکی از چالشهای اساسی مدیران است. منابع انسانی به عنوان بدنه اصلی هر سازمان از مهمترین ارکان جهت ایجاد این مزیت به شمار می رود. شناخت عوامل انگیزشی موثر بر رضایت شغلی کارکنان و کشف اهمیت و الویت هر عامل، از ضرورتهایی است که سازمان را در نیل به اهداف عالی خود موفق می نماید.پژوهش حاضر با هدف رتبه بندی عوامل انگیزشی موثر بر رضایت شغلی کارکنان بانک تجارت شهر اصفهان انجام شد. این تحقیق کاربردی، یک مطالعه توصیفی به شیوه پیمایشی است که به روش سرشماری از مسئولین شعب بانک تجارت شهر اصفهان که دارای سابقه خدمتی بالای بیست سال بودند انجام شد. در تحقیق حاضر ابتدا مهمترین عوامل انگیزشی از طریق مطالعات کتابخانه ای، اخذ نظر کارشناسان و مدیران ارشد بانکی و نهایتا با تایید و طبقه بندی خبرگان علم مدیریت استخراج و سپس از طریق پرسشنامه محقق ساخته ای که بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی AHP تنظیم شد، ترجیهات خبرگان از طریق مقایسه زوجی معیارها استخراج شد.سپس به کمک داده های مربوط به مقایسات زوجی استخراج شده از پرسشنامه، وزن نسبی عوامل موثر به دست آمد.
سپس از طریق ادغام وزنهای نسبی، وزنهای نهایی عوامل محاسبه و به عبارتی رتبه بندی عوامل انگیزشی حاصل شد. نتایج تحقیق نشان داد که در ایجاد رضایت شغلی، عوامل انگیزشی بیرونی با وزن 0.677 نسبت به عوامل انگیزشی درونی با وزن 0.323 از الویت بالاتری برای کارکنان برخوردار بوده است. همچنین در بررسی زیر معیارها و در رتبه بندی کلی عامل حقوق و دستمزد با وزن 0.202 ، امنیت شغلی با وزن 0.186، و خط مشی محیط با وزن 0.105 در الویت اول تا سوم قرار گرفت. به نظر می رسد در شرایطی که کارکنان هنوز درگیر اولین سطوح نیازها هستند و تا قبل از مرتفع نمودن نیازهای اولیه افراد نمی توان از آنان انتظار مشارکت فعال در امور را داشت.
واژگان کلیدی: عوامل انگیزشی درونی، عوامل انگیزشی بیرونی، رضایت شغلی، بانک تجارت.
مقدمه
سازمانهای امروزی در بازار رقابت شدید، به دنبال جلب رضایت بیشتر مشتریان هستند. کسب مزیت رقابتی یکی از چالشهای اساسی مدیران است. منابع انسانی به عنوان یکی از مهمترین ارکان جهت ایجاد مزیت رقابتی به شمار می رود و کارکنانی که از انگیزه و رضایت شغلی بالایی برخوردار باشند دارای ارزش زیادی برای سازمان هستند. در این میان توجه به نیروی انسانی به عنوان گرانبهاترین منبع و تلاش جهت جلب رضایتمندی هرچه بیشتر کارکنان، سازمانها را در نیل به اهدافشان موفق می نماید. به عبارت دیگر بالا بردن سطح انگیزش و رضایت شغلی کارکنان برای توسعه و رشد سازمان امری حیاتی است. رضایت و نارضایتی کارکنان پیامدهای متعددی دارد. ترک سازمان، ابراز نارضایتی از طریق اظهار عقیده، وفاداری، بی توجهی همراه با اقداماتی مانند غیبت، تاخیرزیاد، کاهش تلاش و افزایش میزان اشتباهات از جمله واکنش های متصور در این زمینه است. با توجه به اهمیت موضوع پژوهش، در فصل اول از تحقیق حاضر، مساله پژوهشی و اهمیت و ارزش آن بیان شده است. سپس به بیان اهداف و کاربرد تحقیق پرداخته و پرسش هایی که این تحقیق به دنبال پاسخ به آن است، مطرح گردیده است. پس از آن به شرح مختصری در مورد روش تحقیق و تعاریف عملیاتی و واژگان کلیدی تحقیق پرداخته شده است.
شرح و بیان مساله پژوهشی
نیروی انسانی مهمترین و با ارزشترین منبع محدودی است که در اختیار سازمانها قرار دارد و هدف نهایی تمام فعالیت های بشر در عرصه های مختلف , برخورداری و بهره گیری انسان از مواهب طبیعی است ، بنابراین عامل نیروی انسانی هم علت تامه است و هم علت غایی. لذا با این نگرش که بدون حضور انسان هیچ تلاشی به نتیجه نمی رسد ، اندیشمندان علم مدیریت و علوم رفتاری برآنند تا با پیش بینی و هدایت نوع رفتار انسان بتوانند نهایت تلاش انسان را برای دستیابی به اهداف مطلوب سازمانی برانگیخته کنند. به عبارت دیگر مفهوم انگیزش برای کارایی و عملکرد بهتر افراد در سازمان فصل جدیدی را پیش روی مدیران گشود. مدیریت مستلزم پدید آوردن و نگهداری محیطی است که در آن افراد باهم و بصورت گروه در دستیابی به هدفهای مشترک تلاش کنند.یک مدیر نمی تواند در این کار کامیاب شود، مگر اینکه بداند چه چیز انسانها را به تلاش و کوشش وا میدارد. پیش چشم داشتن عاملهای انگیزاننده در وظایف و نقش های سازمانی، به کارگماری افراد در انجام دادن این وظایف و نقش ها و تمامی فراگرد رهبری سازمانها بایستی بر پایه آگاهی از مفهوم انگیزش صورت میگیرد. بررسی انگیزش به زبان ساده ، پی بردن به این مطلب است که چرا افراد هر یک، کارها را بر روش خاصی انجام می دهند و اصولا"چه چیز سبب فعالیت آنان می شود.
اهمیت و ضرورت تحقیق
بانک تجارت با توجه به وضعیت متغییر وتحولات نیروی انسانی، خروج تعداد کثیری از کارکنان باتجربه و خبره به دلیل بازنشستگی در دهه گذشته و جایگزینی نیروهای جوان، آموزش، رشد وتربیت نیروی انسانی را مدنظر قرار داده است. اتکا به کارکنان توانمند و رضایتمند به عنوان ابزار اصلی، مورد نظرمسولین ارشد بانک می باشد.در این راستا بررسی، شناخت ، تحلیل و رتبه بندی عوامل انگیزشی و کشف چگونگی تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم انها می تواند زمینه ساز تامین هرچه بیشتر رضایت شغلی کارکنان وتسهیل وتسریع دستیابی به اهداف عالی سازمان باشد.
اهداف پژوهش
هدف اصلی این تحقیق عبارت است از: رتبه بندی عوامل انگیزشی موثر بر رضایت شغلی کارکنان بانک تجارت شهر اصفهان دو هدف فرعی این تحقیق عبارتند از:
1- رتبه بندی عوامل انگیزشی درونی موثر بر رضایت شغلی کارکنان بانک تجارت شهر اصفهان 2- رتبه بندی عوامل انگیزشی بیرونی موثر بر رضایت شغلی کارکنان بانک تجارت شهر اصفهان
سولات تحقیق:
1- رتبه بندی عوامل انگیزشی موثر بر رضایت شغلی کارکنان بانک تجارت شهر اصفهان به چه ترتیب است؟
2- رتبه بندی عوامل انگیزشی بیرونی موثر بر رضایت شغلی کارکنان بانک تجارت شهر اصفهان به چه ترتیب است؟ 3- رتبه بندی عوامل انگیزشی درونی موثر بر رضایت شغلی کارکنان بانک تجارت شهر اصفهان به چه ترتیب است؟
در دوران معاصر همه سازمانها در محیطی به شدت رقابتی و پویا مشغول فعالیت هستند.این رقابت گاه به حدی شدید می شود که گویا جنگی سخت به منظور ادامه بقا بین سازمانها برقرارست. در چنین شرایطی داشتن منابع انسانی دانشگر، نوآور و خلاق می تواند ضامن حفظ سلامت و حیات پایدار هر سازمان به حساب آید. پر واضح است زمانی کارکنان می توانند با عزمی جزم در راستای پیشبرد و تحقق اهداف سازمان گام بر دارند که از انگیزش مناسب برخوردار بوده و با رضایت شغلی در محیط کار فعالیت داشته باشند. عدم رضایت شغلی و سطح پایین انگیزش در کارکنان علاوه بر تهدید سلامت روانی و کیفیت زندگی، مانع دستیابی به اهداف توسعه فرد و سازمان می گردد. در این فصل ابتدا به مفهوم انگیزش و رضایت شغلی پرداخته، سپس برخی از الگوهای انگیزش را بررسی نموده ، تحولات انگیزش در بستر زمان مرور شد و در ادامه نظریه ها و مدلهای متنوع در این حیطه مطرح شد. سپس به صورت مختصر به تعدادی از پژوهشهای انجام شده در این مقوله پرداخته ونتایج حاصله را بررسی گردید .
تئوریهای محتوایی
هر یک از تئوریهای محتوایی سعی دارد رفتار را از نقطه نظرهای متفاوت توضیح دهد و هیچکدام به تنهایی معیاری برای تبیین و تشریح رفتار نمی باشد.با وجود انتقادهایی که بر هر یک از تئوری ها وارد شده است. بنظرمی رسدکه انسانها دو نوع نیاز داشته باشند: یکی نیازهای فطری و دیگر نیازهای اکتسابی و از آنجایی که مجموعه ای از فاکتورهای مختلف شغلی در ایجاد رضایت مؤثر است بنابر این هر یک از تئوریهای مذبور مدیران را در درک قسمتی از جنبه های رفتار و عملکرد کارکنان یاری می دهد.
