بخشی از مقاله
چکیده
روابط میان کشورها خواسته یا ناخواسته یکی از ملزومات اداره کشورهاست. دولت مغولان پس از کشور گشایی های فراوان و برپایی دولت خود علی رغم اینکه خود را محتاج به کمک گرفتن از دیگر کشورها نمی دیدند ولی به تدریج روابط سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی میان آنها و سایر دولتها به وجود آمد. از جمله این روابط ، روابط سیاسی میان خانهای مغول و ایلخان با اروپائیان بود که در سرتاسر عمر امپراطوری مغول هیأتهای سفارتی بین دو طرف رد و بدل می شدند . در این مقاله به چگونگی روابط مغولان با پاپ و پادشاهان اروپائی می پردازیم.
مقدمه
مغولان تا پیش از قرن 12 میلادی قبایل صحرانشینی بودند که به چرای دام و شکار مشغول بودند و پیاپی در فصل سرما و گرما به نواحی جنوبی و شمالی کوچ می کردند . با روی کار آمدن چنگیزخان دوران جدیدی در حکومت مغول به وجود آمد که می توان این دوره را به دو دسته تقسیم بندی کرد : یک دوره از ظهور چنگیزخان و حمله او به ایران و حوادث بعد از آن - 616 - 651 ه . ق - و دوره بعد از آمدن هولاکو به سمت ایران و تأسیس حکومت ایلخانهای تا انقراض این سلسله - 651 - 736 ه . ق - بود . در این مقاله نیز وقایع و ارنباط مغول با ممالک اروپائی در قالب این دو دسته بیان خواهد شد .
با روی کار آمدن چنگیزخان ، سالهای نخستین فرمانروایی او به سروسامان دادن به سپاه و اتحاد با دیگر قبایل چون اقوام قرقیز و ایغورها صرف شد . - ولز ، - 869 : 1353 بر اساس اولویتهای مغول ، حمله به چین در مرتبه نخست قرار داشت . در آن زمان چین از سه دولت تشکیل شده بود : امپراطوری چین در شمال ، امپراطوری هسی - هسیا در شمال غربی و امپراطوری سونگ در جنوب . - مورگان ، - 62 : 1371 بنابراین نخستین تجربه نبرد جدی مغول حمله به امپراطوری کین بود که چنگیز به آنجا حمله کرد و در سال - 1214 م - پکن را به تصرف خود درآورد . بدین ترتیب امپراطوری کین که از ثروت بسیار برخوردار بود به دست مغولان افتاد و آنها توانستند از چینیان فنون جنگی و شیوه ساخت اسلحه های جدید را بیاموزند . با قدرت گیری چنگیزخان و مطیع ساختن قبایل و حکومتهای شرق ، نوبت حمله به مناطق غربی و خاورمیانه رسید .
در سال - 1218 م - سواران انبوه چنگیزخان از پامیر گذشتند و به ترکستان حمله بردند . سپاه مغول توانست خوارزمشاهیان در ایران را شکست دهد و قتل و غارت بی سابقه ای را در ایران به راه انداختند و از کرانه های دریای خزر در شمال تا لاهور در جنوب راندند . چنانکه جوینی به هنگام حمله مغول به بخارا از زبان یکی از اهالی آن در مورد وقایع آن شهر می نویسد : » آمدند و کندند و سوختند و کشتند و بردند و رفتند . - « جوینی ، ج: 1 - 83 گروهی از سپاهیان مغول نیز در شمال دریای خزر با سپاهیان روس برخورد کردند و توانستند آنها را شکست دهند و دوک بزرگ کیف را اسیر کردند و اینچنین تا کرانه های دریای سیاه تاختند . - ولز ، - 870 : 1353
بدین ترتیب سپاه مغول آنچنان وحشتی در دلها انداخت که به گفته ماتیوپاریس کشیش انگلیسی ، در سال 635 - ه . ق1238 / م - ماهیگیران گاتلند و فریزلند جرأت نمی کردند که از دریای شمال بگذرند و در یامورث به صید ماهی بپردازند و در نتیجه در آن سال چندان ماهی در » هرینگ « در انگلستان ارزان و فراوان شد که چهل تا پنجاه عدد آن به یک سکه نقره حتی در نواحی دور سواحل خرید و فروش می شد . - حکمت ، - 5 : 1337
با مرگ چنگیز فتوحات مغول نیز متوقف شد تا اینکه طی قوریلتایی در سال 636 - ه . ق - در کنار نهر کرولن ، بنابر وصیت چنگیز ، پسرش اوکتای بر تخت خانی نشست . در این قوریلتای همچنین برای تعقیب و تکمیل عملیات جنگی چنگیز در چین شمالی و شکست سلطان جلال الدین خوارزمشاه و فتح آذربایجان نیز تصمیم گیری شد . - نوایی ، - 13 : 1377 نخستین مرحله حمله به غرب در سال - 1237 م - علیه ساکنان شرق شاهزاده نشینهای روسی صورت گرفت . بین سالهای - 1237 - 1240 م - سلسله نبردهایی با روسها انجام گرفت که در همه آنها به جز در نووگراد ، روسها شکست خوردند .
