بخشی از مقاله
چکیده
رنگ بازتابی از نور است که به شکل های متفاوتی در می آید و این بازتاب مجموعه ی وسیعی را شامل می شود.رنگ های دارای صفات فام، درخشندگی و اشباع هستند .رنگ های اصلی در واقع فام های اولیه هستند که شامل زرد، قرمز و آبی می شوند و از ترکیب آنها فام های ثانویه بدست می آید .از دیرباز تأثیر روانشناختی رنگ ها در اشخاص مختلف مورد توجه دانشمندان بوده است؛ مثلا ثابت شده که اتاق های آبی در بیمارستان ها یا شیشه های آبی رنگ روی بیماران تأثیر مثبتی به جای می گذارد و یا رنگ های سبز و آبی خستگی را کاهش می دهند.
رنگ های سبز و آبی از رنگ های سردند و آبی رنگ آرامش است. لذا این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که انتخاب رنگ در بخش بستری بیمارستان بر اساس چه مؤلفه هایی است و چه تأثیری در تشخیص روند بهبود و درمان بیماران و روحیات آنها دارد در این مقاله ابتدا به مطالعه رنگ و بررسی تأثیرات آن از جنبه ی روانشناسانه بر کاهش اختلالات جسمی و کاربرد آن در بخش های پزشکی و بیمارستانی پرداخته است سپس با مشخص کردن نیازهای بیمار و عوامل تأثیر گذار در چگونگی انتخاب رنگ ها در بخش های بستری بیمارستان پرداخته ایم.
روش تحقیق به کار گرفته شده در این مقاله مبتنی بر مطالعات کتابخانه ایست و رویکردی توصیفی دارد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که در کاربرد رنگ برای بیماران، باید عوامل احساسی و روانی را که روی سلامت آنها تأثیر دارد، مدنظر قرار داد. این امر باید عناصر مطلوب یا نامطلوب را برای تمام اقشار بیماران دربرگیرد. طراحی درست رنگ میتواند به افزایش حفظ سلامت در بیمارستانها منجر شود .
مقدمه
یکی از مهم ترین ارکان یک محیط شفابخش رنگ ها می باشند بیمارستان به عنوان یکی از اصلی ترین مبادی و احتیاجات در امور بهداشت و درمان جامعه به شمار می رود از این رو بیمار در بیمارستان با توجه به نوع بیماری خود نیازمند دریافت مراقبت های بهداشتی و درمانی در سطوح مختلف می باشند کاربرد رنگ در بخش ها می تواند به راندمان کاری کارکنان، سلامت بیماران و حال و هوای مناسب برای تمام استفاده کنندگان ان محیط کمک کند .
در جهان هستی هیچ شی و موجودی بدون تاثیر از رنگ وجود ندارد و یکی از ادوات خلقت تاثیر رنگ آن می باشد بر اساس یافته های علمی اینگونه استنباط گردیده که اشال و نقاشی هادر خاُر غارها که توسط رنگهای بدست آمده از و اکسیدهای هماتیت و ، ا مگنتیت کشیده شده اند به هزار چهل سال قبل و به دوران انسانهای هموساپینس باز می گردد. هدف از این تحقیق بررسی جایگاه رنگ ها در بخش های بیمارستان و تأثیرات آنها در طراحی محیط بیمارستان و شناخت چگونگی به کارگیری رنگ در بخش های مراقبتی و درمانی می باشد.
در حال حاضر رنگ ها به نحو گسترده ای به عنوان یک ابزار درمانی در امراض مورد توجه واقع می شوند .شیوه ی نوینی که در خلال دو دهه ی اخیر در معالجه ی امراض به کار می رود، به روش "فتو دینامیک "موسوم است .مطابق این راهکار، تزریق وریدی مواد شیمیایی حساس به رنگ که در زیر اشعه ی فرابنفش قابل شناسایی هستند، باعث تجمع در یاخته های سرطانی شده و زمانی که با نور قرمز که طول موج کوتاه تری دارد، فعال می شوند، سبب تخریب یاخته های سرطانی می گردند .شیوه ی یادشده برای تشخیص و درمان به کار می رود.
مبانی نظری
رنگ: به هر مایع، شبهه مایع یا هر ترکیب صمغ مانندی که موقع اعمال شدن، لایه نازکی را جهت پوشاندن جسمی جامد ایجاد کند، گویند. رنگ ها در نور به وجود می آیند .نور خورشید بی رنگ است و رنگین کمان نشان می دهد که تمام رنگ های در نور سفید وجود دارند .نور از خورشید می آید و به اشیاء برخورد می کند و از شیء به چشم و بعد از آن به مغز می رسد .دقیق ترین تعریف علمی رنگ این است که رن گ یک انعکاس مرئی است که در اثر عبور یا انتشار یا بازتاب ترکیب رنگ ها توسط اشیا به وجود می آید - ایتن،. - 19 :1384
تأثیرات فیزیولوژیک رنگها
امروزه بررسی رفتار انسان در مقابل رنگها به صورت واکنشهای روانشناسی و چه به صورت واکنش فیزیولوژیک یکجا مطرح و بررسی میشود. البته سابقه این علم که میتواند موثر بر بدن انسان باشد به ادوار باستان مربوط میشود. در تحقیقی دیگر که در انستیتو تحقیقات رنگ چسکین در آمریکا اشاره کرد، آنها در طی این آزمایش چهار اتاق را با رنگ-های قرمز،آبی، زرد و سبز رنگ آمیزی و مبلمان کردند نتایج بدست آمده از قرار زیر میباشد:
در اتاق قرمز فشار خون و تپش قلب افراد آزمایش شونده رو به ازدیاد نهاد و افراد میل به فعالیت داشتند ولی به سختی در آن کاری را انجام میدادند، در اتاق آبی درست برعکس ضریان قلب و فشار خون رو به کاهش نهاد و فعالیت آنها کندتر شد. اتاق زرد اثری بر روی ضربان قلب و فشار خون نداشت ولی افراد شکایت از چشم درد داشتند و در اتاق سبز واکنش غیر عادی مشخص نشد. با بررسی نتایج بدست آمده میتوان نتیجه گرفت که رنگهای دارای طول موج بلند، بیشتر از رنگهای دارای طول موج و کوتاه، محرک هستند. البته نباید این یافتهها را بصوت کلی بیان کرد زیرا واکنش انسان در مقابل رنگ به چندین عامل بستگی دارد به طور مثال متغیرهایی مانند غلظت، تیرگی، روشنی، مکان مورد استفاده، مدت زمان استفاده و متغیرهای دیگر که تاثیر قابل ملاحظهای بر انسان دارند.
رنگ های بنفش و ارغوانی از رنگ های مجلل و فاخرند و بنفش رنگ وقار و عفت نفس است . قرمز تیره و بنفش تیره و سیاه قابلیت دید کمتری دارند و فضا را محدودتر نشان می دهند . قرمز سمبل زندگی، قدرت و نشاط است اما برای اشخاص عصبی مناسب نیست .نارنجی سمبل انرژی است و لیموئی اشتهاآور است و برای اشخاص عصبی مناسب می باشد .رنگ سبز و آبی باعث شادی می شوند، برای همین است که دریا و سبزهًتوأما موجب تسکین اعصاب و رفع خستگی روان است.
تلفیق رنگ سیاه، و زرد تأثیر بصری زیادی دارد و برای مشخص کردن موانع و محدوده های خطر استفاده می شود . در روانشناسی نوین، رنگ ها یکی از معیارهای سنجش شخصیت به شمار می آیند؛ چرا که هر یک تأثیر خاصی در روح و جسم هر فرد باقی می گذارند و نشانگر وضعیت روانی و جسمی وی هستند انسان از روزگاران دور تحت نفوذ و تأثیر رنگ های پیرامون خویش بوده و در طی صد و چند سال گذشته که صنعت رنگ سازی به اوج تحول خود رسیده، این تأثیر دو چندان شده و در همه ی ارکان زندگی انسان ها رخنه کرده است . این استفاده روزافزون از رنگ ها تحول زیادی در زمینه ی روانشناسی رنگ پدید آورده است.
رنگها سر شار از نیروهای بس خارق العاده هستند.نیروهایی که مانند هسته های انرژی زا و گرما بخش، تماشاچی خویش را متاثر می سازد . که صرف نظر از تاثیرات منفی یا مثبت که بر ضمیر نا خود آگاه باقی می گذارند.هنرمند خلاق نه تنها باید در دنیای بیکران رنگها به سیر و سیاحت بپردازد و توشه خویش را از تجربه های علمی آکنده سازد، بلکه همچنین لازم است تا مفاهیم رنگ را در کلیه ابعاد بشناسد.
اما مهمترین این ابعاد که اعتبار مفاهیم زیبا شناسی رنگ متکی بدانهاست ابتدا شناخت رنگ به عنوان یکی از برجسته ترین عوامل ترکیب بندی و دیگر قدرت رنگ در بر قراری ارتباط است. سه دسته در آثار هنرمندان نقاش که مفاهیم رنگ و ویژگیهای رنگ را به کار می برند اینها هستند: رنگ از نظر عناصری تجسمی برای توصیف موضوع اثر و خصوصیات آن به کار می رود .به همین دلیل است که پاییزی و زمستانی بودن یک منظره را همراه با ویژگیهایش می توان نشان داد .از این خصوصیت رنگی حتی می توان در مورد یک طبیعت بیجان و عناصر دیگر نیز استفاده کرد .مانند آثار نقاشان طبیعت گرا که توسط رنگ موضوع خود رابیان می کنند - وزارت بهداشت، بیمارستان ایمن، جلد دهم، 275،. - 1392 از نظر ایتن رنگ خود زندگی است و مفهوم آن به همان گستردگی مفهوم زندگی است.
