بخشی از مقاله
چکیده
افزایش جمعیت،صنعتی شدن زندگی،مصرف ناآگاهانه وتولیدآلاینده هاوصنعت ساختمان به عنوان یکی ازبزرگترین بخش های اقتصادی واجتماعی هستند،که درتغییرمحیط وسلامت انسان وبسیاری مسائل دیگر ازجمله عوامل فشاروبیگانگی درشهرهاومغایرباروح آزادانسان هامی باشند . بااینکه نتایج بحران های امروزی به خوبی شناسائی شده اندامابسیاری ازراه حل های ارائه شده نسبت به مشکلات ناکارآمدبه نظرمی رسند،آن هم بدلیل رویکردگسسته آنها نسبت به طبیعت است.که همچنان ارزش طبیعت احیا نشده است.هرچندتوسعه پایدارریشه های اکولوژیکی،اقتصادی وفرهنگی-اجتماعی داردولی باجستجودرباره معظلات پیش روی انسان امروزی وراهکارهای آنهادرمعماری پایدار،جایگاه طبیعت بیشترمشخص می گردد.درانتهاوازآنجائی که فعالیت نو وتازه بانسل جدیدهمراه است باپیشرفت های بدست آمده وسرعت فناوری های امروزباتوجه به الگوهای اعتقادی،اجتماعی ونقش انرژی وجمعیت راهکارهائی ارائه می گردد.تارابطه سه گانه انسان،طبیعت ومعماری بادرنظر گرفتن نقش انسان وهمچنین معماری،مردم رابرای داشتن چنین فضاهای معماری وشهری آماده نماید.روش این پژوهش مبتنی برمطالعه کتابخانه ای است.ونتایج بدست آمده ازاین پژوهش باهدف اصلاح رابطه انسان،طبیعت ومعماری به راهکارهائی درطراحی ساختمان های سبزمرتفع درآینده می پردازد.
کلمات کلیدی: تدابیر معماری پایدار،ساختمان مرتفع سبز،محیط زیست،انسان
-1 مقدمه
اصلاح نگاه به طبیعت ودرنتیجه تغییررفتارانسان نسبت به آن که منجر به تغییرفرهنگ مصرف خواهدشد،نه شرایط طبیعی ونه اجتماعی نمی توانندوضعیت های برتری نسبت به هم داشته باشندو یک فرایند هم ساختی می بایست تشخیص داده شودوجستجوگردد.دراین مسیربه جای اینکه طبیعت رایک موجودمستقل وبیرونی به حساب آوردکه بایدذخیره شودویامورد بهره برداری قرارگیرد،می بایست ازراههای مختلف طبیعت رادرک نمودوبا آن ارتباط برقرارکرد.[11]
محیط زیست برای موجودات زنده حاصل مجموعه ای از تعادل هاست که برهم خوردن هرکدام ازآن تعادل هاضمانت دوام زندگی راتضعیف می کند.مشکلات زیست محیطی می توانندمسائل اجتماعی ،اقتصادی وسیاسی مهمی رابرای دولت ها ایجاد نماید.سلطه برطبیعت وزیستن دردامان طبیعت،ذهن رابدنبال تطابق باطبیعت می کشاندوبیش ازسی سال است که رابطه انسان باجهان طبیعی به دلیل رخ دادن طیف وسیعی ازبحران های محیطی دررده مقوله های خاص وگاه آزاردهنده درآمده است. مهاجرت به شهر، پدیده ای اجتماعی است؛که درهمه شهرهای جهان اتفاق افتاده وباعث رویدادهای محوری درتاریخ بشر شده است. - درسال 1900بیشترجمعیت جهان در روستاهازندگی می کردندوتنها%10جمعیت درشهرهابودند. - رشد بی سابقه شهرها مشکلات اجتماعی ومحیطی زیادی راباخودیدک می کشد.وجود آشفتگی درزندگی شهری وصنعتی امروزضرورت ایجاد آرامش را دوچندان میکندمتاسفانه امروزه با گسترش زندگی آپارتمانی ،غفلت ازهماهنگی بین ساختمان وطبیعت،احساس تنهائی ساکنان ،مصرف بیش ازحدانرژی ،رابطه انسان باطبیعت به میزان قابل توجهی قطع شده است.وانسان همواره درتلاش است تااین خلاءراباکشاندن طبیعت به زندگی خودجبران کند.
ازطرفی چون زمین برای ایجادفضای سبز درشهرهاکمیاب و بسیارگران می باشد،لذابایدبرای این کار از ارتفاع استفاده شود.کشور مانیزهمچون دیگرنقاط جهان باانگیزه صرفه جوئی،زمین گران قیمت مراکزشهرهای بزرگ به بلند مرتبه سازی روی آورده است.این گروه ازبناهاجزء پدیده های انسانی محسوب می گردند.بهمین دلیل نیازبه توجه زیادی درتناسبات ،فرم، هندسه، زیبائی وپایداری شاخص بودن،ایفای نقش درایجادارتباط بین ناظروساختمان دارامی باشند.
-2طراحی پایدار شهری درمعماری شهری
طراحی پایداردرعرصه معماری وشهرسازی یک سبک جدید مانند مدرنیسم بادیکانستراکشن نیست بلکه یک روش در تفکرطراح است که اساس آن هماهنگی باطبیعت است.به هرشکل درطراحی پایدار ساختمان وشهر به مانند موجودات زنده در نظرگرفته می شوند.که غذا می خورند - مصرف سوخت - ،ضایعات پس می دهندو دارای عمر می باشند،پیر می شوند ودرنهایت می میرند.یعنی ساختمان نیزمانند سایر عناصرموجود درطبیعت دارای سه فرایند پیدایش،رشد،زوال می باشدوبه عنوان جزئی از طبیعت باید در چارچوب آن باشدنه فراتراز آن وبه سوی پایداری حرکت نماید.
-1-2 ابعادشهرپایدار
o اقتصاد شهری:درآمد کسب کار
o جامعه شهری:همبستگی ویکپارجه گی اجتماعی
o سرپناه شهری:خانه سازی شایسته ودراستطاعت همه o محیط زیست شهری:اکوسیستم باثبات
o دسته بندی شهری:تحرک با حفاظت ازمنابع o زندگی شهری:ایجادشهرزیست
o مردم سالاری شهری:قدرتمند سازی شهروندان
برای سنجش هرکدام ازابعادمی توان شاخص هاراتعریف نمودوبه طورمرتب آنها راسنجید.شهرداری ها می توانند با سنجش منظم این ابعادبروضعیت شهراز منظرپایدارتوسعه نظارت کنند وبهبود ببخشند.
-3ساختمان های مرتفع
شناخت ویژه گی های ساختمان های مرتفع با عملکردهای خاص یامتنوع ازمسائلی است که امروزه درعرصه دانش معماری ازجایگاه خاصی برخورداراست. ساختمان بلند مرتبه بیش از هرچیزبا مشخصه تکنولوژی برترشناخته می شودومسائل مربوط به شهرسازی،معماری،سازه،تاسیسات،باد،زلزله،آتش سوزی الگوی خاص وپیچیده ودرعین حال تازه ای رابه شکل این بنا هامی دهند.تعریف دقیقی برای ساختمان های مرتفع وجود ندارد که بگویند ارتفاع ساختمان بیشتر ازnمترباشدآنگاه این ساختمان یک آسمانخراش است.امادردسته های زیرگروه بندی میشوند.
-3-1 ارتفاع نسبی دربرابرمحیط اطراف
تنها ارتفاع ساختمان مهم نیست بلکه بایدبرسی کردنسبت به محیط اطرافش درچه سطحی قرارمی گیرد.مثلایک ساختمان 14 طبقه درآمریکابه عنوان ساختمان بلنددرنظرگرفته نشود اماهمان ساختمان درشهرهای اروپابه عنوان ساختمان بلند دیده میشود.
-3-2 نسبت ابعاد خودساختمان
ارتفاع نه چندان زیادامابه دلیل کم عرض بودن به نظربلند می رسند. - ساختمان باریک - وبرعکس ساختمان های باارتفاع زیادبدلیل عرض زیادبه نظرودرنگاه اول کم ارتفاع می رسند.
-3-3دارا بودن تکنواوژی ساختمان های بلند
بدلیل ارتفاع بلنداین ساختمان هاوجود تکنولوژی های مناسب ومسائل مربوط به معماری،سازه،تاسیسات الکتریکی ،میکانیکی وبرقی،معیارهای شهرسازی،ایمنی، آسانسورهای پرسرعت،سیستم بادبندها،زلزله...لازم می باشد .اما بطور معمول ساختمان های با14طبقه یاارتفاع حدود 50متر دردسته بناهای بلندقرارمی گیرند.
-4معماری سبز
یکی ازگرایش های درارتباط بامعماری پایدارکه به عنوان ثمره ای ازطبیعت ضمن برخورداری ازنکته های مشترک و جهان شمول درطراحی به تمام اصول: - 1حفاظت ازانرژی - 2کاربااقلیم - 3کاهش استفاده ازمنابع جدید - 4احترام به کاربر - 5احترام به سایت - 6کل گرائی راکه عامل ایجادتوازن وپدید آمدن معماری سبزخواهد شددربرمیگیرد.
-1-4اصلاح ارتباط انسان،طبیعت،معماری،دررویکردمعماری پایدار الف-نقش انسان
پایداری نیازمند یک تلاش پیش رونده پیوسته می باشد.بدون مشارکت مردم،امکان بهبودواصلاح محیط ساخته شده وجودندارد.پایداری امری نیست که مردم به سادگی بامقررات وآئین نامه ای آن موافقت کنند؛درنتیجه می بایست توسط مشارکت انجمن هادریک مدیریت کارآمدمنابع به همراه نگاهی به تساوی حقوق که ازپایه های سطوح پایداری است انجام گیرد. [20]
ب-انسان وطبیعت
واژه»باهم بودن«ومفهوم آن راممکن است زیادی جدی نگیریم اما جدایی روز افزون آدمیان ازیکدیگروازسایرمظاهرحیات دراین سیاره،مسئله ای بس جدی است.»اکولوژی«دانشی درباره همین»باهم بودن«اشیاء وعناصرومحیط زیست آنهاست.آدمی موقعیت منطقه ای راکه خوداز آن برخواسته است چنان تغییرمی دهدواین تغییرچندان غیرمنطقی وبدون اندیشه است که خود،آینده خودرابه خطرمی اندازد.
الکساندرمی گوید:»اگربر اثررشد سریع جمعیت به فرض تامین غذای همه آنهامقدورباشدواگرتحت چنین شرایطی آدمی هنوز باقی بماندوبه زندگی ادامه دهد،بی تردیدبه موجوددیگری تبدیل شده است؛یاموجودی دیگرکه دست کم ازدیدگاه اوقابل قبول نیست.او ازضعف وسستی انسانیت صحبت می کند[22].«
شولتزدرمقدمه کتاب - معماری:معناومکان - می نویسد:»دردوران فعالیت من،دنیای مدرن بحران بسیارپیچیده ای رامتحمل شده است.زیست بوم تاریخی مابه سرعت تخریب شده،محیط طبیعی مان قربانی آلودگی وبهره برداری بی رویه گردیده وباوجودبشری مان صرفابه عنوان»ماده انسانی«رفتارشده است.به طورکلی انسان دیگربخشی ازیک تمامیت معناداررا شکل نمی دهدونسبت به جهان وخودش غریبه است[23].«
