بخشی از مقاله
چکیده :
در عرصه جدید مقوله پایداری در معماری یک اصل بنیادین شده است که اهداف خود را در جهت کاهش انرژی او آلودگی های محیط زیست تحقق می بخشد در این نوع معماری ساختمان ها به تنها با شرایط اقلیمی خود را تطبیق می دهند بلکه ارتباط متقابلی با آن برقرار می کنند که در این میان استفاده از تهویه طبیعی در جهت برقراری آسایش محیطی با خصوصیت و ویژگی های تطبیقی اقلیم های گرم و خشک مورد توجه قرار داده شده و سعی بر آن صورت گرفته که با تهویه مناسب و تاثیرات محیطی کمتر و پایداری بیشتر در جهت بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش هزینه های روز افزون منابع آلوده کننده فسیلی راه کارهایی ارائه شود این وظیفه معماران است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با به کارگیری منابع انرژی فعال در محیط های ساخت به برنامه ریزی ها و تحلیل های بنیادین بپردازند که در این مقاله به تفکیک اثر مهمترین موارد آن معرفی و مورد ارزیابی قرار گرفته است .
مقدمه :
معماری پایدار با هدف کنترل انرژی و دستیابی به توسعه ای مبنی بر تحول مثبت و عظیم در اقتصاد جهان ، بهره وری معقول از منابع طبیعی و نیز تغییر جهت اساسی در نگرش انسان به محیط در طبیعت و اصلاح الگوی مصرف تدوین شده استٌ . استفاده از تهویه طبیعی به عنوان یکی از اصول و نیازهای اولیه در ساخته های بشری به سبب برقراری آسایش محیطی و لزوم هر چه بیشتر آن با رشد چشم گیر جمعیت و گسترش شهرنشینی بوده اما با تنوع و دگرگونی های متفاوتی که از وضعیت کاربری ها بوجود آمده ، از اصول و تمهیدات سیستم های غیر فعال انرژی در جهت جوابگویی به این نیازها منجر به آلوده گی محیطی و صرف انرژی ها و سرمایه های کشوری گشته که خود کم تاثیر از عوامل اقلیمی قرار گیری ساخت و ساز نبوده به خصوص در مناطق اقلیمی گرم و خشک که بیشترین کشورها را در بردارد و بالا ترین بار مصرف انرژی در آن ها مربوط می شود
به هزینه های تهویه داخلی از طریق سیستم های غیر فعال انرژی و تأسیسات در جهت آسایش محیطی ساکنان و استفاده کننده گان مربوط بدان از مشخصه های تهویه طبیعی در اقلیم گرم و خشک برای دسترسی به ایجاد آسایش محیطی و تا حد امکان محدود کردن تاثیرات ناشی از آن ، ایجاد شرایط پایدار و بهینه سازی مصرف از عوامل مؤثر در کنترل آن بوده است.این وظیفه معماران است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با به کارگیری منابع انرژی فعال در محیط های ساخت به برنامه ریزی ها و تحلیل های بنیادین بپردازند که در این مقاله سعی بر آن شده با روشی تحلیلی و توصیفی بوسیله اصول تهویه طبیعی و پیامدهای حاصله از موقعیت قرارگیری به تشریح فنون طراحی کاربردی پرداخته شود .
اهمیت و ضرورت تحقیق :
اگر بدانیم انرژی مصرفی جهان در بخش فضاهای زیستی بس افزون تر از آنی است که در حمل و نقل صرف می شود و اگر به صرافت آن افتاده باشیم که نحوه ی طراحی و ساخت تا چه حد می تواند بر استفاده ی بهینه ی این انرژی تاثیرگذار باشد به کیفیت و کمیت انرژی خواهی نبایی در طرح یا ساختش حساس خواهیم شد .ٌ از سوی دیگر نیازهای اجتماعی ، سطح فنی پیشرفتگی ، محدودیت های اقتصادی و پیشینه ی فرهنگی طرح معماری در تعریف محیط ساختگی ضروری است و نمی توان از عوامل پایداری معماری و فرم معمارانه شهرهایمان چشم پوشی کردٍ .
بنابراین توجه به محیط زیست و استفاده بهینه از منابع آن از مهمترین عوامل پایداری به شمار می آید و هدف از آن یافتن راه حل های معمارانه برای همزیستی و بهزیستی مناسب بین عناصر جامد موجودات زنده و انسان است بدین معنا که در طراحی پایدار علاوه بر رفع اختیاجات ساکنان بنا و بالا بردن کیفیت زندگی انسان تلاش برای کم کردن تاثیرات ناسازگار بر محیط طبیعی است .
ساختمان در طول حیات خود از راه فعالیت های مختلف انسانی و فرآیندهای مکانیکی مرتبط به هم محیط زیست محلی و جهانی تاثیر می گذارد این تغییر از خرد اقلیم منطقه شروع می شود و در نهایت باعث تغییر زیسب بوم جهانی می شودَ . به طور کلی در محیط های ساخت بشری طراحی و ساخت در دو مرحله قابل تمایز در پدید آوردن ساختمان است نگاه به ایجاد آسایش درونی در این دو مرحله می تواند به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرد ولی تلاش برای تعریف دو روش طراحی است اول طراحی غیر فعال که متکی به تمهیدات فعال است و نیازهای آسایش را از طریق جایگزینی سیستم های مکانیکی انرژی خواه صورت می پذیرد .
دوم روش طراحی فعال است که متکی بر تمهیدات غیر فعال وظیفه خود را به گونه ای ایجاد می کند که کمترین انرژی خواهی مطرح و بیشترین بهره برداری از امکانات طبیعی میسر شودٌ یکی از مهمترین عوامل در طراحی پایدار ایجاد رابطه بین ساخته ها و مکان قرار گیری از طریق تهویه طبیعی که نقش معماران با روش های مطرح شده متکی از سیستم های فعال انرژی بر ملاحظات اقلیمی و طراحی در اقلیم های گرم و خشک و بدون استفاده از تاسیسات مکانیکی مورد بررسی و نتیجه گیری قرار می گیرد .
اختلاف فشار هوا - باد
یکی از روش های فعال و پایدار در تهویه طبیعی می تواند جهت و سرعت باد باشد که باید در ساخته ها به گونه به کار بسته شود که بیشترین پتانسیل در تهویه طبیعی را ایجادکند . حرکت هوای درون ساختمان نیز نتیجه اختلاف فشار هوایی است که میان دو طرف باد و گشوده گی بوجود می آید وقتی هوا به مانعی همچون ساختمان برخورد می کند فشاری به سطح مانع وارد می سازد و گرد باد پدید می آورد .
در چنین گردبادهایی در طرف باد » روی ساختمان « از فشاری فزآینده و در قسمت انتهایی باد » پشت ساختمان « فشاری کاهنده برخوردار دارند قرارگیری یکی از گشوده گی های ساختمان روبه ناحیه پرفشار و دیگری رو به ناحیه کم فشار حرکت هوا را در داخل به جریان می اندازد . از جمله موارد که در ایجاد نقاط کم فشار و پر فشار در ساختمان ها تاثیر دارند عبارتنداز اصولی از طراحی معماری در پایداری محیط که بر 3 اصل مدنظر قرار می گیرندٍ:
-1 استقرار و چیدمان عناصر ساختمانی و شهری
-2 مشخصه های پیرامونی محیط های ساختگی
-3 پوشش ساختمان و آرایش درونی
-1 استقرار و چیدمان عناصر ساختمانی و شهری :
در برنامه ریزی فرم شهر می توان از آرایش و فاصله گذاری برای حصول حرکت دلخواه هوا استفاده کرد استقرارگروه های ساختمانی و آثار آنها بر حرکت هوا یکی از مهمترین مسائل است . ساختمان های نوین را می توان به گونه ای مستقر کرد که الگوی حرکت هوا در جهت بهبود شرایط تهویه ی ساختمان های دیگر تعدیل یا اصلاح شوند
