بخشی از مقاله
چکیده
رشد روز افزون شهرها و استفاده بی حد و حصر از اتومبیل موجبات کاهش کیفیت فضاهای شهری بالاخص محلات مسکونی را فراهم آورده است. آرام سازی ترافیک یکی از اقدامات مهندسی محسوب می شود که می تواند با صرف هزینه های نه چندان بالا باعث کاهش قابل توجه سرعت وسایل نقلیه شده و در نتیجه در کاهش نرخ تصادفات و تلفات ناشی از آنان تاثیری مشخص بر جای گذارد. از آنجایی که اجرای طرح های آرام سازی می تواند روند ترافیک معابر به خصوص خیابان های محلی را با تغییر مواجه نماید باید در انتخاب ابزار های آرام سازی و تعیین مقاطع مناسب جهت اجرای آنها دقت لازم اعمال شود.
سوال اصلی این تحقیق شناسایی روش های شهرسازانه آرام سازی ترافیک در محلات مسکونی است که مورد بررسی قرار گرفته است. و پس از شناخت کامل نمونه موردی نهایتا به امکان سنجی این روش ها در محله شیشه گرخانه پرداخته می شود.هدف اصلی این تحقیق تدوین روش های شهرسازانه آرام سازی ترافیک در محلات مسکونی به منظور ارتقاء کیفیت محیطی است..با توجه به شرایط محله شیشه گرخانه و مسائل ترافیکی و... راهکارهایی ارائه شده است .
وازگان کلیدی: آرام سازی ترافیک، اقدامات آرام سازی ،کیفیت محیطی، محله شیشه گرخانه
مقدمه
آرام سازی ترافیک به کاربرد روش های فیزیکی و وضع قانون و مقررات به منظور کاهش سرعت جریان ترافیک و بهبود ایمنی و کیفیت محیط اطلاق می شود. همچنین می توان آرام سازی ترافیک را کاربرد مهندسی ترافیک و ایجاد طرح های فیزیکی برای کنترل سرعت و تشویق رانندگان به ارائه رفتارهای مناسب در محیط دانست. آرام سازی ترافیک، روشی برای طراحی فضاهای شهری است به طوری که آنها را قابل استفاده و لذت بخش برای افراد پیاده نماید. آرام سازی ترافیک می تواند در بسیاری از نواحی بدون مواجه با حجم ترافیک اجرا شود ولی بصورت بالقوه، توسعه آن بطور معکوس با حجم وسایل نقلیه در حال حرکت یا پارک شده در کنار مسیر مرتبط است. بنابراین ضروری است که آرام سازی ترافیک در متن سیاستگذاری های بخش حمل و نقل شهری قرار گیرد.
روش های شهرسازی، اصلاح هندسی راه ها
برای آن که خیابانها به صورت مکان های اجتماعی عمل کنند ترافیک را باید آهسته تر کرد. بهترین راه، خیابانهایی است که رانندگان را به احتیاط وادارد. تنظیم و قرارگیری ساختمانها، فضاها و فعالیتها می تواند ترافیک را آرام تر کند و این مزیت را هم دارد که به لحاظ بصری غیر آزاردهنده تر می شود و برای عابران و دوچرخه سواران خوشایندتر از کار درمی آید. اما در مواردی، طرح استقرار خیابان برای ما به ارث گذاشته می شود و جز با تدابیر اضافی نمی توان ترافیک را آرام کرد. در این حالت دو نکته را باید در نظر گرفت.
-1 برای عابران، دوچرخه ها، حمل و نقل عمومی، وسایل نقلیه خدماتی و عمومی باید تدابیری در نظر گرفت؛ برای مثال تقاطع های برآمده سبب تسهیل عبور عابران از عرض خیابان می شوند و موانع و راهنماهای موقت می توانند سبب ایجاد فضاهای موقت در خیابان ها شوند.
-2 تدابیر آهسته سازی ترافیک را باید طوری اتخاذ کرد که با بافت محل سازگار شود و از راه حل های استاندارد باید اجتناب کرد این کار به عهده طراح شهر و معمار منظره است، نه صرفا مهندسی ترافیک
یکی دیگر از راه حل ها، قطع معابر سرتاسری توسط احداث موانع و راه حل دیگر ایجاد سیستم معابر یک طرفه است. ایجاد خمیدگی در باند سواره توسط احداث موانع، کف سازی در تقاطع ها و گذرههای ورودی و خروجی محدوده ای که طرح آرام سازی ترافیک در آن به اجرا گذارده شده است، طراحی مقطع عرضی معابر به روش مقطع مختلط، فضاسازی های متنوع معبر و ایجاد فضای سبز و مبلمان شهری از راهکارهای دیگر می باشد. ایجاد خمیدگی در باند سواره را می توان با کمک موانع به وجود آورد. این عمل از یک طرف مسیرهای طولانی و مستقیم را به قطعات کوتاهتر تقسیم نموده و باعث می گردد که سرعت حرکت آنها کاهش یابد، از طرف دیگر امکاناتی برای تغییر کاربری و سیمای سطوح قبلی باند سواره مانند ایجاد پارکینگ، محل هایی برای نشستن عابرین پیاده و یا سطوحی برای فضای سبز و غیره به وجود می آورد. - قریب، - 157:1387
زیان های ناشی از ترافیک وسائط نقلیه موتوری، مانند ایجاد سروصدا، دود، مخاطرات جانی و سطوح نسبتا زیادی که به اشغال خود درمی آورد، یکی از علل غیر اقتصادی بودن آن در شهرها محسوب می شود. لذا امروزه سعی می گردد با طرحی به عنوان - آرام سازی ترافیک و بهسازی محیط مسکونی - این آسیب ها را به حداقل خود برسانند. شبکه ارتباطی شهرهای کشور ما اکثرا شبکه ای است شطرنجی که در آن اصول شهرسازی و مهندسی ترافیک، رعایت نگردیده است. معابر فرعی یک محدوده مسکونی عموما بدون رعایت سلسله مراتب مستقیما به خیابان های اصلی متصل است و ترافیک افراد غیر ساکن محدوده مسکونی به صورت ترافیک عبوری در آنها جریان دارد. علاوه بر این چون باند سواره به صورت خطی مستقیم و عبوری می باشد، رانندگان وسائط نقلبه با سرعت های غیر مجاز در آنها تردد کرده، ضمن بوجود آوردن آلودگی هوا و آلودگی صوتی، خطراتی برای عابرین، به ویژه کودکان ایجاد می نمایند.
تعداد زیاد تصادفات در این فرعی ها گواه این ادعا می باشد. در بعضی از این معابر فرعی، ساکنین به خاطر آرامش و آسایش و نیز مقابله با ورود وسائط نقلبه افراد غیر ساکن و همچنین جلوگیری از سرعت آنها، خود به چاره جوئی پرداخته، موانعی به صورت پخی های متعدد و بلند که از نظر اصول فنی مردود شناخته می شوند، در آنها ایجاد می نمایند. این تمهید علاوه بر زشت نمودن سیمای معبر, باعث خسارات عمده ای به وسائط نقلیه ای که حتی با سرعت های کم در آن حرکت می کنند شده و مخاطراتی را برای سرنشینان آن بوجود می آورند. - قریب، - 155:1387 مقابله با تردد وسائط نقلیه موتوری افراد غیر ساکن محدوده مسکونی:
در این مورد با مداخله در طرح شبکه ارتباطی، ترافیک عبوری در منطقه مسکونی قطع گردیده و این ترافیک به معابری که از کارائی بیشتری برخوردارند هدایت می شود. در نتیجه، آلودگی هوا و آلودگی صوتی تا حد زیادی در معابر و خیابان های محدوده طرح تقلیل می یابد. - قریب، - 156:1387 کاهش سرعت وسائط نقلیه موتوری در محدوده مسکونی - وسائط نقلیه ساکنین محدوده - : در این مورد می توان با یک طراحی نوبن برای فضای معابر، همچنین اقدامات قانونی، سرعت وسائط نقلیه داخل طرح را کاهش داد. در نتیجه عرض معابر تغییر یافته، نیز امکاناتی جهت دستیابی به سطوح مورد نیاز و ضروری برای دسترسی پیاده و دوچرخه، استراحت و بازی کودکان و فضای سبز فراهم می گردد. علاوه بر این با ایجاد نظم و ترتیب نوینی جهت استقرار ترافیک ساکن، تا حدودی مشکل پارکینگ مرتفع می شود.
برای مقابله با ترافیک عبوری، لازم است شبکه موجود، به ویژه در بافت قدیمی شهرها تغییر نماید. یکی از راه حل های قطع معابر سرتاسری توسط احداث موانع و راه حل دیگر ایجاد سیستم معابر یک طرفه است. این اقدام هیچگونه تاثیری در رفتار رانندگان برای کاهش سرعت ندارد، از اینرو اقدام بعدی تقلیل سرعت وسائط نقلیه در معابری که از ترافیک عبوری آزاد گشته اند لازم الاجراء می گردد. این اقدامات شامل: ایجاد خمیدگی در باند سواره توسط احداث موانع، کف سازی در تقاطع ها و گذرهای ورودی و خروجی محدوده ای که طرح آرام سازی ترافیک در آن به اجراء گذارده شده است، طراحی مقطع عرضی معابر به روش مقطع مختلط، فضاسازی های متنوع معبر و ایجاد فضای سبز و مبلمان شهری خواهد بود.
