بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلاح نژاد دام تولید حیواناتی است که در شرایط اقتصادی آینده، بازدهی بهتری داشته باشند. راندمان اقتصادی سیستم تولید محور اصلی برنامههای اصلاح نژاد دام است. راندمان اقتصادی را میتوان به صورت تابعی از درآمدها و هزینهها به صورت تفاوت بین درآمد و هزینه، نسبت درآمد به هزینه و نسبت هزینه به درآمد تعریف نمود. روش پرورش بر اساس نوع مدیریت به دو بخش سنتی و صنعتی تقسیم شدند. در این تحقیق از نسبت درآمد به هزینه جهت بررسی روند بازدهی اقتصادی سیستمهای سنتی و صنعتی - پر تولید، متوسط تولید، کم تولید - استان اردبیل برای یک دوره 5 ساله 1391 - تا - 1395 استفاده شد.
در سیستم صنعتی، بازدهی اقتصادی کم تولیدها روند افزایشی 1/12 - ، 1/13، 1/05، 1/10 و - 1/13، پر تولیدها تقریباً ثابت 1/72 - ، 1/71، 1/77، 1/79 و - 1/72 و متوسط تولیدها روند کاهشی 1/43 - ، 1/48، 1/51، 1/31 و - 1/34 داشتند. بنابراین بایستی با ابزار مدیریتی و فنی نسبت به افزایش بازده این واحدها اقدام شود. همچنین روند بازدهی اقتصادی سیستم سنتی از 6 درصد در سال 91 به 12 درصد در سال 95 افزایش یافته است که در صورت مدیریت علمی و صحیح میتوان بازدهی این بخش را هم مطلوبتر نمود.
.1 مقدمه
هدف از اصلاح نژاد دام حداکثر نمودن سودآوری یا بازدهی اقتصادی از طریق شایستگی ژنتیکی حیوانات در نسلهای آینده است. گام نخست در طراحی ساختار برنامههای اصلاحی، تعریف اهداف اصلاح نژادی میباشد . - 2 - هدف اصلاح نژاد تابعی از صفات مختلفی است که بهبود ژنتیکی آنها سبب افزایش راندمان اقتصادی سیستم تولید میشود . - 1 - راندمان اقتصادی سیستم تولید محور اصلی برنامههای اصلاح نژاد دام است.
چون هدف اصلاح نژاد بر اساس بالا بردن راندمان اقتصادی سیستم تولید تعریف شد، بنابراین شرایط اقتصادی، سیاست قیمتگذاری، هزینههای تولید و دیگر عوامل بر روی آنها تأثیر دارد. راندمان اقتصادی را میتوان به صورت تابعی از درآمدها و هزینهها به صورت تفاوت بین درآمد و هزینه - گرایش حداکثر سود - ، نسبت درآمد به هزینه - حاکثر بازدهی اقتصادی - و نسبت هزینه به درآمد - گرایش حداقل هزینه - تعریف کرد . - 4 - در گرایش حداکثر سود، به منافع تولید کنندگان اهمیت زیادی داده میشود و معیار اندازهگیری اقتصادی در این گرایش سود است.
در گرایش حداقل هزینه هم منافع مصرف کنندگان در درجه نخست اهمیت قرار دارد. بر اثر بالا رفتن راندمان اقتصادی واحدهای تولید کننده به وسیله برنامههای اصلاح نژادی، نرخ بازده سرمایهگذاری و در نتیجه تمایل برای سرمایهگذاری افزایش یافته و توسعه حاصل از این برنامهها به نفع مصرف کنندگان خواهد بود. هدف از این تحقیق، بررسی روند بازدهی اقتصادی - نسبت درآمد به هزینه - دامداریهای سنتی و صنعتی با سطوح مختلف تولید شیر در استان اردبیل میباشد.
.2 مواد و روشها
در این پژوهش از دادههای جمع آوری شده گاوهای شیری موجود در گاوداریهای سنتی و صنعتی استان اردبیل استفاده شد. روش پرورش گاوهای شیری بر اساس نوع مدیریت به دو سیستم سنتی و صنعتی - پر تولید، متوسط تولید و کم تولید - تقسیم شدند. در این بررسی ابتدا به کمک زبان برنامه نویسی MATLAB برنامهای برای شبیهسازی سامانهی زیست اقتصادی گله طراحی و سپس درآمدها و هزینهها در دو سیستم برآورد گردید.
- 3 - متغیرهای بکار برده شده در روابط فوق بصورت زیر تعریف شدند: :CFeedh-birth-w هزینهی تغذیهی تلیسه ازتولد تا ازشیرگیری، :CFeedh-w-ma هزینهی تغذیهی تلیسه از شیرگیری تا 18ماهگی، :CFeedh-ma-afc هزینهی تغذیهی تلیسه از 18 ماهگی تا اولین زایش، :CFeed-cows هزینهی تغذیه گاو مولد، :CHealthh-birth-w هزینهی سلامتی و بهداشت تلیسه ازتولد تا ازشیرگیری، :CHealthh-w-ma هزینهی سلامتی و بهداشت تلیسه از شیرگیری تا 18ماهگی، :CHealthh-ma-afc هزینهی سلامتی و بهداشت تلیسه از 18ماهگی تا اولین زایش، :CHealth-cows هزینهی سلامتی هر رأس گاو، :CLaborh-birth-w هزینهی نیروی انسانی از تولد تا از شیرگیری، :CLaborh-w-ma هزینهی نیروی انسانی از شیرگیری تا 18ماهگی، :CLaborh-ma-afc هزینهی نیرویانسانی از 18ماهگی تا اولین زایش، :CLabor-cows هزینهی نیروی انسانی هررأس گاو، :CReproduction-heifers هزینهی تولید مثل تلیسه، :CReproduction-cows هزینهی تولیدمثل گاو، :CFix هزینهی ثابت. از اختلاف درآمد - R - و هزینه - C - ، سود - P - سیستم تولیدی بر اساس رابطهی زیر برآورد گردید.
.3نتایج و بحث
نتایج مربوط به درآمدها، هزینهها و سودآوری حاصل از این تحقیق برای سیستمهای تولید به تفکیک روشهای پرورش و برای یک دوره 5 ساله - از سال 91 تا - 95 در شکل1 نشان داده شده است. در هر دو سیستم بالاترین میزان درآمد و هزینه مربوط به درآمد حاصل از فروش شیر و هزینههای تغذیهای بود که هر دو با افزایش سطح تولید شیر، افزایش نشان دادند. نسبت درآمد به هزینه - میزان بازدهی اقتصادی - در سیستم صنعتی، با افزایش سطح تولید شیر هر رأس گاو، در طی یک دوره 5 ساله - از سال1391 تا - 1395 به ترتیب 1/72، 1/71، 1/77، 1/79 و 1/72 برای گاوهای پر تولید، 1/43، 1/48، 1/51، 1/31 و 1/34 برای گاوهای متوسط تولید و 1/12، 1/13، 1/05، 1/10 و 1/13 برای گاوهای کم تولید برآورد گردید.
- شکل. - 2 این بدین معنی است که بازدهی اقتصادی هر رأس گاو مولد - بطور مثال در سیستم صنعتی متوسط تولید - در طی سالهای 91 تا 95 به ترتیب از %43 به %34 کاهش یافته است. اما این بازده در سیستم سنتی پرورش به ترتیب برابر با 1/06، 1/07، 1/10، 1/11 و 1/12 برآورد گردید - شکل. - 3 بهعبارتی بازدهی اقتصادی گاوداریهای سنتی از %6 در سال 91 به %12 در سال 95 افزایش یافتهاست.
