بخشی از مقاله
ايجاد طرحي كه عبارت است از يك واحد دامداري 200 راسي كه از نژاد شيري هلشتاين مي باشد . براي ايجاد طرح احتياج به ساختمان و تاسيسات نگهداري و پرورش گاوهاي شيري و مذكور و نتايج حاصله با مشخصاتي كه ذكر خواهد شد.
مجري طرح
طرح پيشنهادي بوسيله يكي از دانشجويان رشته دامپروري به مورد اجرا گذاشته مي شود . وي با استفاده از اطلاعات و كمك تجارب بزرگان در زمينه طرح قادر خواهد بود مديريت را اعمال نمايد و در اين پروژه موفق باشد.
بازار فروش :
به علت اينكه مشهد يكي از شهرهاي بزرگ محسوب مي شود مصرف مواد لبني در آن بالا مي باشد . لذا فروش محصولات بدست آمده هميشه در كارخانه شير مورد مصرف و به بازار عرضه مي شود .
محل اجراي پژوهش
پس از بررسي هاي لازم جهت انجام اين پژوهش گاوداري موقوفات ملك وابسته به آستان قدس رضوي انتخاب گرديد. گاوداري موقوفات ملك يك واحد شيري صنعتي با بيش از 200 راس گاو است. اين گاوداري در سال 1379 هجري شمسي توسط آستان قدس رضوي خريداري شده و در جاده اسفراين به بجنورد واقع شده است. سيستم نگهداري گاوها نيمه باز و تمامي گاوها از نژاد هلشتاين هستند.
تهيه مواد اوليه
براي انجام اين آزمايش پروبيوتيك مورد نياز از كارخانه كانادائي –LALLEMAND ANLMAL MUTRITION تهيه گرديد. اين محصول به صورت گرانوله و خشك بوده و هر گرم آن مطابق اطلاعات ارائه شده از كارخانه سازنده، حاوي billion 20 سلول زنده مخمر (saccharomyces cerevisiae CNCM1-1079) است كه به نام تجاري BIOTAL SB20 به بازار ارائه شده است.
انتخاب دام هاي آزمايشي
اين پژوهش به روي 45 راس گوساله هلشتاين نوزاد از بدو تولد كه به صورت تصادفي در سه گروه 15 راسي قرار گرفتند انجام شد.
تغذيه گوساله هاي نوزاد
گوساله ها پس از زايش طي 6 ساعت اول 2-3 بار به مقدار 10% وزن بدن آغوز دريافت مي كنند پس باشد تازه گاو، دو وعده در روز به ميزان 10% وزن بدن تغذيه مي شوند. گوساله ها از سن 3 روزگي به كنسانتره شروع كنند، تازه به صورت آزاد دسترسي داشتند. آب از روز دوم بصورت آزاد در اختيار گوساله ها قرار گرفت. شير خشك از روز بيستم دو وعده در روز به ميزان gr350 در هر وعده در اختيار گوساله ها قرار گرفت.
مراقبت از گوساله ها و جايگاه نگهداري آنها
گوساله بعد از تولد در كنار مادر مي ماند تا ليسيده و خشك شود، سپس آغوز مادر دوشيده شده و بصورت دستي به گوساله خورانده مي شد، بعد از وزن شدن، ناف گوساله با شوريد ضد عفوني مي گرديد و گوساله به جايگاه نگهداري انفرادي منتقل مي شد.
جايگاه نگهداري گوساله هاي تازه متولد شده به صورت انفرادي
كه نيمي از آن مسقف است. گوساله ها تا حدود سن 20 روزگي در اين مكان نگهداري مي شوند و سپس به جايگاه انفرادي بزرگتري منتقل مي گردند.
جهت آماده سازي جايگاه گوساله ها، ابتدا جايگاه به طور كامل كودروبي مي شود، سپس شسته شده و شعله افكني صورت مي گيرد و با آهك ضد عفوني مي شود. جايگاه حداقل يكهفته بسته به تعداد زايش خالي مي ماند و در معرض تابش نور خورشيد است. بستر با كولش آماده مي گردد وگوساله تازه متولد شده به جايگاه منتقل مي شود.
گروههاي آزمايشي
اين پژوهش در سه گروه گوساله هلشتاين نوزاد بصورت كاملاً تصادفي مقايسه شد. اين سه گروه شامل: گوساله هاي گروه يك از بدو تولد روزانه يك گرم از پروبيوتيك (Biotd SB20) را همراه كلستروم و از روز سوم همراه شير طبيعي مادر تا پايان هفته دوم دريافت كردند. گوساله هاي گروه دوم از بدو تولد روزانه يك گرم از پروبيوتيك (Biotd SB20) را همراه كلستروم و از روز سوم همراه شير طبيعي مادر تا پايان هفته سوم دريافت كردند. گوساله هاي گروه سوم (گروه كنترل) خواهند بود و كلستروم و جانشين شونده شير را بدون پروبيوتيك دريافت كردند.
اندازه گيري فاكتورهاي رشد
اندازه گيري كليه فاكتورهاي رشد توسط يك نفر انجام پذيرفت تا خطاي انساني به حداقل رسانده شود. وزن هر گوساله، طول بدن، اندازه دور سينه، اندازه ارتفاع در روزهاي 1، 7، 14، 21، 28 گرفته و ثبت شد و اختلاف آنها محاسبه گرديد.
نمونه گيري
با استفاده از سرنگ يكبار مصرف، پس از مفيد كردن گوساله به ميزان 5 ميلي ليتر خون از وريد و داج اخذ شده و بلافاصله در لوله آزمايش حاوي ماده ضد انعقاد ريخته شده و در همان روز به آزمايشگاه منتقل مي گرديد. اخذ اين نمونه ها در روزهاي 1، 7، 14، 21، 28 صورت گرفت.
كارهاي آزمايشگاهي
آزمايش هاي مربوط به CBC: بوسيله دستگاه cell counter مدل celltae ساخت كشور ژاپن با استفادهاز خون حاوي ماده ضد انعقاد انجام گرفت و مقدار هر يك از پارامترهاي خوني زير بدست آمده.
PCN (هماتوكريت) MeH (ميانگين هموگلوبين يك گلبول قرمز)
Hb (هموگلوبين) MCHC (درصد هموگلوبين يك گلبول قرمز)
TWBC (تعداد كل گلبول هاي سفيد) RBC (گلبول قرمز)
MCV (ميانگين حجم يك گلبول قرمز) PLT (پلاكت)
شمارش تفريقي گلبول هاي سفيد
پس از تهيه گسترش مستقيم خون روي لازم و رنگ آميزي با محلول گميسا، كليه لام ها توسط يك نفر شمارش گرديد و درصد هر يك از گلبول هاي سفيد خون به تفكيك مشخص مي شود.
اندازه گيري فيبرنيوژن و پروتئين تام
اندازه گيري پروتئين بوسيله دستگاه eteraeto weter صورت گرفته بدين صورت كه ابتدا خون در لوله هاي ميكروهماتوكريت به مدت 10 دقيقه در دستگاه هماتوكريت سانتريفوژ شده و سپس با شكستن لوله ميكروهماتوكريت از حدواسط باقي كت و پلاسما، حدود يك يا دو قطره پلاسما روي رفركتومر گذاشته و پروتئين تام پلاسما را بدست مي آوريم.
جهت اندازه گيري فيبرنيوژن خون هم يك لوله ميكروهماتوكريت حاوي خون حدود 10 دقيقه در دستگاه هاتوكريت قرار داده و پس از حداقل 5 دقيقه در بن مارسي 5602 قرار داده و دوبار در دستگاه هماتوكريت جهت سانترنيوژ قرار داده تا فيبرنيوژن و ناقوره شده از پلاسما جدا گردد كه به صورت لام سفيد رنگي بر روي بافي كت لوله ميكروهماتوكريت مشخص است. بعد از قرائت ميزانp پلاسما با دستگاه ××××× تفاوت آن با مقدار بدست آمده قبلي ميزان فيبرنيوژن خون است.
ثبت روزهاي درمان
در كل طول دوره، تمامي اسهال ها به يك صورت درمان شدند و همچنين تمامي پنوموني ها هم درمان يكساني داشتند و تعداد روزهاي درمان هر گوساله ثبت گرديد.
ثبت قوام مرفوع
در كل طول دوره، قوام مدفوع گوساله ها بر اساس جدول 1 روزانه ثبت گرديد.
جدول 1: كدهاي قوام مدفوع (25)
1 نرمال سفت اما نه سخت. شكل اصلي را بعد از افتاده و قرار گرفتن بر روي زمين مقدار كمي از دست مي دهد
2 نرم، ملايم شكل اصلي اش را نمي تواند نگه دارد و مقداري پهن مي شود.
3 سيال و جاري به آساني پهن مي شود و ارتفاع حدود mm6 دارد
4 آبكي قوام مايع و ترشحي دارد (مانند آب پرتقال)
مقدمه
با پيشرفت تكنولوژي و توسعه دانش و افزايش نياز انسان به شهر نشيني روند پرورش حيوانات اهلي هم به سمت صنعتي شدن و عبور از سيستم هاي پرورشي سنتي قدم نهاد. اين سيستم پرورش مدرن و پيشرفته سبب گرديد تا اين حيوانات با تداخل در مسير زندگي مواجه شوند و اين موجبات اختلالاتي را در دامداري ها ايجاد نمود و علاوه بر اين، ميل به افزايش بهره وري در مقياس زمان سبب گرديد تا متحققين و پرورش دهندگان بدنبال راهكارهائي باشند كه بازده بيشتري را چه از لحاظ اقتصادي و چه از لحاظ سلامتي كسب كنند.
از آن جا كه گوساله ها پايه و اساس گاوداري مي باشند و تلفات گوساله ها خسارات جبران ناپذيري را به پرورش دهنده وارد خواهد كرد، مطالعات فراواني براي كاهش درصد تلفات و بيماريهايي اين دوران صورت گرفته كه مي توان به يك نمونه از اين راهكارها كه در چند دهه اخير طرفداران بسيار داشته و آن استفاده از مكمل هاي آنتي بيوتيكي خوراكي است اشاره نمود. اما با روند رو به افزايش مصرف اين نوع مكمل ها معضلات جديدي رفته رفته توجه پژوهشگران را به خود جلب كرد و آن افزايش روز افزون ناهنجاري هاي مادر زادي، بيماري هاي مزمن، عدم تاثير آنتي بيوتيك ها، فزوني پديده مقاومت ميكروبي و غيره است و علاوه بر اين، اين مواد به عنوان يك آلاينده محيط زيست مطرح هستند و سلامت مصرف كنندگان را هم تهديد مي كند.
در سال هاي اخير محققين توجه خود را به يافتن مكمل هائي نموده اند كه علاوه بر حفظ ويژگي هاي مطلوب فاقد تبعات سوء بهداشتي و زيست محيطي باشند. از آن جمله مي توان پروبيوتيك ها را نام برد كه داراي خصوصيات و تاثيرات ويژه اي هستند كه با توجه به سوابق تاريخي و با الهام از شرايط طبيعي ميكرو ارگانيسم ها در دستگاه گوارش و تعادل موجود در طبيعت تهيه شده اند. مهمترين ويژگي پروبيوتيك ها اين است كه ضمن كاهش بيماري و بهبود ضريب تبديل غذايي در دام و طيور هيچ گونه باقي مانده بافتي نداشته و بر خلاف آنتي بيوتيك ها مقاومت ميكروبي ايجاد نمي نمايند.
پروبيوتيك ها ميكروارگانيسم هاي زنده اي هستند كه شامل انواع باكتري، قارچ و مخمر مي باشند. مخمر S.C يكي از انواع پروبيوتيك ها است كه علاوه بر تاثيرات مفيدي كه داراست يكي از قابل دسترس ترين انواع پروبيوتيك است كه همچنين به عنوان مخمر نانوائي مورد مصرف قرار مي گيرد.
ميكرو ارگانيسم ها و موجودات
تمامي موجودات در يك روابط مختلط و لاينفك با ديگر ارگانيسم ها و محيط زندگي مي كنند. تمامي حيوانات خونگرم و ميكروب ها به يك مرحله پيچيده از زندگي مشترك و همزيستي از طريق سازش متقابل رسيده اند و تمامي حيوانات به دنياي ميكروبي وابسته اند. اكثريت اين موجودات ريز به صورت همزيستي با حيوانات در ارتباط اند با اين وجود بايد ملاحظه ميكرو ارگانيسم هاي مضر را كرد.(5)
ميكروفلور و بدن
محتوي دستگاه گوارش مطابق اصول فني بيرون بدن است. بدين ترتيب مواد خورده شده يك قسمت از اكوسيستم باز هستند با جريان تغيير پذير سريع كه مي توانند متناوباً همانند جريان هاي متلاطم و استخرهاي نسبتاً راكد تغيير كنند. هر سطحي از دستگاه گوارش به علت تو رفتگي هاي عميق براي جمعيت هاي ميكروبي مخصوص، مركب از پروكاريوت ها (سلول بدون هسته) و يوكاريوت ها (سلول با يك هسته) يك محل سكونت بي همتاست.(5)
ماهيت و تعداد ميكرو ارگانيسم ها به طور زيادي از يك قسمت تا قسمت ديگري از دستگاه گوارش متفاوت است و هر قسمتي داراي ميكروارگانيسم هاي مربوط به خودش است (5)
بين ميكروارگانيسم هاي درون دستگاه گوارش و حيوانات يك رابط همزيستي وجود دارد كه باكتري همانند را كسب مي كنند و يك محيط مناسب براي رشدشان بدست مي آورند و حيوانات ميزبان عوامل محافظتي را براي برخي بيماري ها بدست مي آورند. (18)
ميكروفلور و سلامتي
جمعيت عظيم ميكروفلور نرمال دستگاه گوارش به روش هاي مختلف بر تغذيه و فيزيولوژي موثر اند و نشان داده شده كه برخي از آنها مستقيماً يا غير مستقيم بر سلامتي موثراند(5) ميكروفلور نرمال دستگاه گوارش نقش قاطعي را در نبرد با ميكرو ارگانيسم هاي بالقوه پاتوژن باز مي كند (5) باكتري هاي روده اي تركيب كاملي از سيستم ايمني روده اي هستند. تعادل روده بر روي موازنه بين جذب (مواد مغذي و يون ها) و ترشح (يون ها و IgA) و استعداد×× بودن اپتيلوم دستگاه گوارش در مقابل پاتوژن ها و ماكروملكول ها تكيه مي كند (7) ميكروفلور دستگاه گوارش مي تواند تاثيرات مثبتي بر تغذيه ميزبان داشته باشد كه از آن جمله مي توان به توليد ويتامين ها و هضم و تجزيه مواد ××× اشاره نمود(26)
عوامل موثر در تركيب ميكروفلور
اگر چه تركيب ميكروفلور براي هر گونه پايدار و مشخص است ولي مي تواند با فاكتورهاي مختلفي تحت تاثير قرار بگيرد از قبيل:
1-سن:ميكروفلور در پستاندار جوان شير خوار با بالغين متفاوت است.(18)
2-جيره: مقداري از تاثيرات اين فاكتور به علت تغيير سن است اما مابين بالغين هم اگر تركيب غذايي متفاوت داشته باشند تركيب ميكروفلور هم مي تواند متفاوت باشد. (18)
3-محيط: عوامل مختلف محيطي از جمله: درجه حرارت، رطوبت، تراكم، تغيير روش تغذيه و … موثراند. (9و 18و 26)
4-استرس: وضعيت غير طبيعي پرورش در فارم استرس توليد مي كند كه تغييرات هورموني را سبب شده و بر روي ترشح موكوسي و تركيب فلور روده مي تواند موثر باشد. (18و 26)
5-درمان و تجويز دارو: استفاده از آنتي بيوتيك ها و ديگر تركيبات آنتي باكتريال شيميائي به عنوان محرك رشد يا به عنوان عوامل درماني مي تواند ميكروفلور را تغيير بدهد كه در اين صورت به پاتوژن ها اجازه رشد مي دهد. (18و 26)
6-فاكتورهاي Allagenic: كه شامل ميوه، دما، Ph، حركات دروني، انقباض ويلوس ها، اكسيژن redox potentid، اسيدهاي صفرائي، تجديد اپي شيوم، ژل موكوسي، آنتي ميكروب ها، سلولهاي پاتوژنيك و آنتي بادي ها و … (5و 26)
7-فاكتورهاي anfo genle: كه شامل: اسيدهاي چرب فرار (براي باكتريهاي گرم منفي سمي هستند)، سولفيد هيدروژن، باكتريولين ها و رقابت غذائي و ××××× (5و 26)
تاثير استرس بر ميكروفلور
بالا من ميكروفلور نرمال دستگاه گوارش در زمان تولد و در زمان استرس يا در زمان شروع درمان با آنتي بيوتيك ها بسيار حساس است. (5) در زماني كه حيوانات در معرض استرس عمده يا مهم قرار بگيرند، امكان دارد براي رشد معمولاً عملكرد شكمبه درحيواناتي كه در شرايط استرس پرورش مي يابند توسعه پيدا نمي كند. (21)
باكتريهايي نرمال آسيب رسان و مفيد باشد كه به رشد پاتوژن هاي بالقوه اجازه مي دهد و در نتيجه خطر بيماري را افزايش مي دهد. (7) و زماني كه تعادل ميكروفلور بر هم بخورد، التهاب مزمن، اسهال و بيماريها امكان دارد رخ بدهد. (7)
انواع استرس هاي داراي تاثيرات مضر بر روي جمعيت ميكروفلور روده اي:
1-تغيير ناگهاني ××× 2- استفاده از آنتي بيوتيك ها و ×××× 3- آسيب هاي مهيج 4- استرس هاي فيزيولوژيكال 5- بلع مواد شيميائي در غذا با آب (بسياري از آنها جهت مهار رشد باكتريائي در نظر گرفته شده اند از جمله: كلرين، اسيد نبزوئيك، پارابن ها، سورمات ها، پروبيونات ها، سولفات ها، استات ها، نيترات ها و …) 6-آلودگي 7-سرو صداي زياد 8-نقل وانتقال 9-تغيير و محيط 10-نور مصنوعي پيوسته 11- فزوني يون هاي مثبت هوا 12- تغيير فاحش فاميلي 13-… (5 و 26)
شرايط ميكرو ارگانيسم ها جهت استفاده به عنوان پروبيوتيك
1-ميكروارگانيسم هائي به عنوان افزودني در مواد غذايي استفاده مي شوند كه وابسته به ميكروفلور انسان يا حيوانات و يا در فلور گياهان و خاك نرمال محيط هاي محل سكونت اصلي حيواني باشند. (13) اكثر ميكرو ارگانيسم هاي پروبيوتيكي (بجز SL) در لوله گوارش هستند و تماماً به عنوان غير پاتوژن معرفي شده اند. (13و 26).
2- اكثر ميكروارگانيسم ها ××××× به برخي آنتي بيوتيك ها مقاوم اند. حداقل شرطي براي ميكروارگانيسم جهت پذيرفته شدن به عنوان افزودني غذائي اين است كه ژنهاي مقاوم آنها قادر به انتقال پذيري نباشد. (13)
3-توكلين هاي اين ميكروارگانيسم ها نبايد مشكل ساز باشد. زيرا فقط ميكرو ارگانيسم هاي غير پاتوژن و غير توكين زا مي توانند به عنوان افزودني غذائي استفاده شوند. (13)
فعاليت هاي فلور جهت حذف ميكروارگانيسم هاي غير بومي.
برخي از فعاليتهاي فلور روده اي به عنوان مكانيسم هاي حذف ارگانيسم هاي غير بومي مطرح مي شوند كه عبارتند از:
1.رقابت ميان فلور ارگانيسم هاي غير بومي براي مواد غذايي كه به مقادير محدود يافت مي شوند.
2.توليد متابوليت هايي كه تكثير ارگانيسم هاي غير بومي را مهار مي كنند.
3.ايجاد شرايط محيطي توسط فلور كه بر ارگانيسم غير بومي تاثير نامطلوب دارد.
